Παράλληλα, αφομοιωμένες επιρροές από τους μεγάλους μάστορες της ζωγραφικής δίνουν σε αυτόν τον νέο κύκλο μια σφραγίδα μοναδική. Χαμηλών τόνων, διακριτικός και διορατικός, ο Κωστής Μουδάτσος, με 17 ατομικές εκθέσεις έως σήμερα στο ενεργητικό του και με παρουσιάσεις της δουλειάς του και στο εξωτερικό, δημιουργεί μια ζωγραφική πολυεπίπεδη, με συνθέσεις που δίνουν κλειδιά για ταξίδια σε κόσμους μεταφυσικούς και ιδιαίτερους. Τα μουσικά όργανα που ζωγραφίζει συχνά προσθέτουν στη δουλειά του αρμονία και μελωδικότητα. «Ολα τα έργα της παρούσας έκθεσης φιλοτεχνήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια. Η περίοδος του Covid υπήρξε ιδιαίτερα δημιουργική για εμένα», λέει ο Κωστής Μουδάτσος στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και επεξηγεί τον τίτλο της έκθεσης «Αρραβώνας Εποχών»: «Ο τίτλος της νέας μου δουλειάς υποδηλώνει την πάροδο και την επάνοδο του φωτός ως φυσικές συνθήκες και αυτό με την αρχετυπική έννοια της εποχής, που σημαίνει τη διακύμανση του φωτός. Ετσι, η άνοιξη με το καλοκαίρι δίνουν μια υπόσχεση ευεξίας στη δουλειά μου, όπου προσωποποιούνται οι εποχές».

Νιώθετε ότι στο έργο σας συναντώνται διαφορετικές εποχές; Κι εσείς με το έργο σας τις γεφυρώνετε;

Εδώ η εποχή περιέχει μια διαφορετική έννοια, εκείνη της χρονικής περιόδου που έγινε σημαντική για την ιστορία. Σημαντική γιατί δημιουργήθηκαν πολλά διαφορετικά κινήματα, τα οποία συνυπάρχουν στη σύγχρονη τέχνη. Με την έννοια αυτή γεφυρώνω τις διαφορετικές εποχές της ιστορίας της τέχνης και δημιουργώ τον προσωπικό μου μύθο.

Υπάρχουν εμφανείς επιρροές στο έργο σας από τον Μαγκρίτ, από τον σουρεαλισμό κ.ά. Τι θα λέγατε εσείς για αυτές τις επιρροές;

Γνωρίζοντας επαρκώς την ιστορία της τέχνης, μπορώ να πω πως έχω δεχθεί επιρροές από διάφορα κινήματα, περισσότερο όμως από τους συμβολιστές, τους ρομαντικούς και, βεβαίως, τους σουρεαλιστές. Ζωγραφίζω από μικρή ηλικία και κινούμαι εν μέρει στο πνεύμα του Μαγκρίτ, του οποίου το έργο γνώρισα χρόνια αργότερα. Μελετώντας την αλήθεια της ύπαρξης στράφηκα όχι στο κομμάτι ζωής του νατουραλιστή, αλλά στη δημιουργική φαντασία του ποιητή. Κινούμαι μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας.

Σκέφτομαι με εικόνες και σύμβολα. Τα σύμβολα μεταφέρουν έννοιες βαθύτερες από αυτές που παρουσιάζει το αποτυπωμένο τους σχήμα. Γιατί ουσιαστικά, η εικόνα ή το σχέδιο δεν είναι παρά η συμπυκνωμένη καταγραφή μιας ιδέας ή ακόμη και μιας ολόκληρης ιστορίας.

Ο άνθρωπος αδυνατεί να συλλάβει την ιδέα στην άυλη και αφηρημένη έκφρασή της. Μόνο ενσαρκωμένη σε κάποιο σύμβολο παρμένο από την εξωτερική πραγματικότητα μπορεί να υπάρξει η ιδέα. Μεταξύ ιδέας και συμβόλου υφίσταται σύνδεσμος άρρηκτος σαν αυτόν της ψυχής και του σώματος.

Τι είναι για εσάς η ζωγραφική;

Η ζωγραφική υπήρξε ένας από τους πρώτους τρόπους έκφρασης του ανθρώπου, ο οποίος προσπάθησε να αποτυπώσει το περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσής του σχεδιάζοντας στα σπήλαια, όπου κατοικούσαν οι πρώτες ανθρώπινες φυλές.

Μέσα στους αιώνες η ζωγραφική έγινε τέχνη, εκφράζοντας όχι μόνο την απτή πραγματικότητα αλλά και την εσωτερική κατάσταση του εκάστοτε καλλιτέχνη που προσπαθούσε μέσω του σχεδίου του να εξωτερικεύσει τη δική του αντίληψη, το δικό του συναίσθημα και τη μετάφραση του κόσμου που βίωνε. Οι τεχνοτροπίες έγιναν πλουσιότερες, πιο δυναμικές και εκφραστικές, ακόμα και ριζοσπαστικές, αποδομώντας βασικές ψυχοσυναισθηματικές διαστάσεις και εγκαθιστώντας νέες έννοιες και απόψεις.

Η ζωγραφική για εμένα είναι η ερμηνεία του κόσμου, η ποιητική του σύμπαντος, η ανάκληση του κόσμου σε εικόνες. Είναι μια επιστήμη της όρασης. Ακόμη είναι η έριδα των χρωμάτων, που είναι και η αφετηρία του ελληνικού πολιτισμού. Είναι η σύγκλιση των αντιθέτων που δημιουργεί την αρμονία. Η ζωγραφική είναι η ορχήστρα των χρωμάτων, όπου κάθε όργανο είναι διαφορετικό και όλα μαζί συγκλίνουν στην αρμονία. Είναι η επανασύσταση του κόσμου, μέσα από την παιδεία των χρωμάτων.

Πότε καταλάβατε ότι η ζωγραφική είναι ο δρόμος σας;

Ζωγραφίζω από παιδί. Από μικρός σκεφτόμουν με εικόνες και αντιμετώπιζα τον κόσμο σαν ένα μυστήριο. Αλλά και στη διάρκεια της φοιτητικής μου ζωής στη Νομική Σχολή υπήρχε πάντα ένα καβαλέτο στο δωμάτιό μου. Ετσι, μοίραζα τον χρόνο μου ανάμεσα στην καθημερινότητα του μαθητή και εκείνη του ονείρου και της δημιουργικής φαντασίας, ανάμεσα στη ζωή του μεταπτυχιακού φοιτητή και εκείνου της Σχολής Καλών Τεχνών. Τα τελευταία σαράντα χρόνια κάνω μόνο ζωγραφική.

Στη ζωγραφική σας υπάρχει συχνά ένα παράθυρο. Τι είναι για εσάς αυτό το παράθυρο; Ενα παράθυρο στον έξω ή στον έσω σας κόσμο;

Το παράθυρο στη ζωγραφική μου έχει τη θέση του φακού της φωτογραφικής μηχανής, της κάμερας του σκηνοθέτη. Είναι ένα παράθυρο στον κόσμο, ο πόρος των εικόνων και των ιδεών.

Το παράθυρο στον έξω κόσμο είναι το συνειδητό, ο πραγματικός κόσμος, το παράθυρο στον έσω κόσμο είναι το υποσυνείδητο, ο κόσμος του ονείρου. Πολλές φορές το παράθυρο είναι το κάδρο του εξωτερικού κόσμου. Πάντα με συγκινούσαν τα φωτισμένα παράθυρα το σούρουπο στις γειτονιές του κόσμου.

Ποια είναι η σχέση του ελληνικού κοινού σήμερα με την ελληνική ζωγραφική;

Η σχέση του ελληνικού κοινού με τη ζωγραφική είναι εκείνη που έχει το αναγνωστικό κοινό με το βιβλίο. Υποτονική και περιστασιακή. Υπάρχουν και λαμπρές εξαιρέσεις.

Το μουσικό στοιχείο είναι έντονο στη δουλειά του Κωστή Μουδάτσου: «Η μουσική ως τέχνη έρχεται να καλύψει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει, με τους ήχους, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις», λέει ο ίδιος. «Η στενή σχέση που είχε και διατηρεί ο άνθρωπος με τη μουσική επιβεβαιώνεται από το πλήθος καταγεγραμμένων ιστορικά συνθέσεων που εκφράζουν την κάθε περίσταση της ζωής. Θρησκευτικοί ύμνοι, χοροί, πολιτικά τραγούδια, μοιρολόγια, εμβατήρια κ.ά. έως μνημειώδη έργα υψηλής διανοητικής σύλληψης, που αναφέρονται στις χαρές και τις λύπες από τη γέννηση έως τον θάνατο του ανθρώπου. Η αξία της μουσικής στη ζωή μας περιγράφεται διαχρονικά με γνωμικά από την αρχαιότητα έως σήμερα. “Μη ζώην μετ’ αμουσίας”, έγραφε ο Ευριπίδης. “Χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν λάθος”, πίστευε ο Νίτσε.

“Ο ποιητής είναι κατώτερος από τον ζωγράφο στην απεικόνιση ορατών πραγμάτων και πολύ ανώτερος από τον μουσικό στην έκφραση αόρατων πραγμάτων”, έλεγε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

“Η μουσική ξεπλένει από την ψυχή τη σκόνη της καθημερινότητας”, σημείωνε ο Βerthold Auerbach.

Ο κόσμος, όπως τον αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι ένα είδος στερεοποιημένης μουσικής. Υπάρχουν μουσικά κομμάτια που με έχουν εμπνεύσει στη σύλληψη ενός έργου ή και ερμηνεία ενός μουσικού έργου με την παλέτα μου. Ακούω μετά μανίας μουσική από παιδί. Δημοτικό τραγούδι, ρεμπέτικο, βυζαντινό μέλος, μουσική των λαών και πάνω απ’ όλα κλασική μουσική. Ζωγραφίζω επειδή δεν μπορώ να γράψω μουσική».

Μιλώντας για τη σχέση του με το εργαστήριό του ο Κωστής Μουδάτσος σημειώνει: «Είναι υπαρξιακή. Οπως η σχέση του ψαριού με το νερό. Το εργαστήρι είναι η κυψέλη των ζωγράφων. Είναι η εστία. Χωρίς εργαστήρι ο ζωγράφος είναι ανέστιος. Είναι ο χώρος όπου γίνεται η συγκριτική των χρωμάτων. Είναι ο χώρος όπου συλλαμβάνεται και ολοκληρώνεται ένα έργο τέχνης χωρίς τη διαμεσολάβηση κανενός, όπως συμβαίνει με όλες τις άλλες τέχνες. Στον χώρο του εργαστηρίου, μέσα από την τριβή με σχέδια, υλικά, εργαλεία, ιδέες και ανθρώπους, κυοφορείται και συμβαίνει το θαύμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Είναι, επίσης, χώρος συνάντησης καλλιτεχνών, αξιολόγησης, αλληλοαναγνώρισης, αλλά και χώρος διδασκαλίας».