Ετσι και η κυρία Βόικου, στο βιβλίο της «Νυφικό από πορφύρα», Εκδόσεις Ψυχογιός, ήρθε για να μας τραβήξει στο παρελθόν του τόπου μας, να μας θυμίσει τον πόνο και βάσανα που έζησαν οι πρόγονοί μας για να ζήσει η δική μας γενιά με ασφάλεια και ένα όνειρο για καλύτερο αύριο!

-Κυρία Βόικου, σχεδόν πάντα μας ταξιδεύετε στο παρελθόν όχι μόνο για να διαβάσουμε μια υπέροχη μυθοπλαστική ιστορία, αλλά και για να μάθουμε μέσα από την έρευνά σας, που ενδελεχώς κάνετε, σημαντικά ιστορικά γεγονότα που ίσως μας διαφεύγουν. Πώς τα καταφέρνετε να συμβαδίζετε με τον παλμό του αναγνώστη και τις ανάγκες του;

Η ιστορία είναι η μεγάλη μου αγάπη… Τη λατρεύω γιατί γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις του παρελθόντος συνεχίζουν να επηρεάζουν τις ζωές μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Ισως αυτό να αγαπούν και οι αναγνώστες μου. Ταξιδεύουν στο παρελθόν, μαθαίνουν άγνωστες πολλές φορές πτυχές της ιστορίας μας και καταφέρνουν να νιώσουν τα συναισθήματα που είχε βιώσει κάποιος πρόγονός τους… δεν ξέρω αν συμβαδίζω με τον παλμό του αναγνώστη, μάλλον ακουμπάω κάποια ευαίσθητη χορδή του. Πιστεύω πως τον βοηθώ να καταλάβει τις αντιδράσεις των παππούδων και των γιαγιάδων του… Ερχεται πιο κοντά στους προγόνους του και κατ’ επέκταση σ’ ένα κομμάτι του εαυτού του.

• Πώς προέκυψε η ανάγκη να μιλήσετε γι’ αυτήν την ιστορική περίοδο; Για το Μελένικο, παρέα με τη Θεοφανώ, τον Λάζαρο, τον Πέτκο και τους υπόλοιπους ήρωες του βιβλίου σας;

Μάλλον ήταν καρμικό όλο αυτό. Δεν έχω καταγωγή από το Μελένικο, δεν γνώριζα την ύπαρξή του. Ενα πρωί ξύπνησα με το όνομα αυτής της μικρής πόλης στο μυαλό μου. Προφανώς έβλεπα κάποιο όνειρο. Από περιέργεια έψαξα να μάθω τι είναι το Μελένικο: ένας τόπος εξορίας Βυζαντινών αυτοκρατόρων κι ευγενών, απομονωμένος και περιτριγυρισμένος στα χρόνια που ακολούθησαν από Τούρκους και Βούλγαρους εξαρχικούς. Το Μελένικο όχι μόνο διατήρησε τη βυζαντινή κληρονομιά του ατόφια, αλλά και τη γλώσσα και τη θρησκεία του, παρά τις όποιες δυσκολίες. Κι όταν άλλοι αποφάσισαν για την τύχη του, οι κάτοικοί του αντέδρασαν κι αποφάσισαν οι ίδιοι για τις ζωές τους.

– Σε έναν τόπο που πονάει και αιμορραγεί κάθε μέρα και περισσότερο, σε μια πόλη που βάλλεται από τα πυρά Ελλήνων, Τούρκων και Βούλγαρων, ποιο μέλλον μπορεί να υπάρξει;

Οι ήρωες είναι συνηθισμένοι σε βίαια γεγονότα, έχουν μάθει να ζούν σε δύσκολες εποχές. Η καθημερινότητά τους σημαδεύεται από απαγωγές, σκοτωμούς, ξυραφιάσματα, ληστείες, όμως εκείνοι δεν το βάζουν κάτω. Πιστεύουν στο μέλλον γιατί πιστεύουν στον εαυτό τους. Είναι άνθρωποι δυναμικοί που γνωρίζουν καλά πως το μέλλον τους εξαρτάται κυρίως από τους ίδιους… Δυστυχώς στο τέλος έρχεται η προδοσία, εάν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη. Ακόμα όμως και τότε, οι άνθρωποι του Μελένικου πιστεύουν στο μέλλον γιατί το μέλλον ενός τόπου είναι οι άνθρωποί του και όχι ο ίδιος ο τόπος.

• Στο βιβλίο σας η ήττα ανάγεται συχνά σε νίκη. Τι έχει να αποκομίσει κάποιος από μια μεγάλη ήττα του;

Πιστεύω στις ήττες. Οσο και στενάχωρες, πικρές κι αφόρητες κι αν είναι, μόνο μέσα από τις ήττες σου μπορείς να ανασυνταχθείς για τη μεγάλη νίκη. Μόνο έτσι μαθαίνεις στην ουσία τον εαυτό σου και προετοιμάζεσαι για να κατακτήσεις την κορυφή. Αρκεί να μην αφήσεις τον εαυτό σου να λυγίσει. Να χάσεις, να καθίσεις λίγο στην άκρη, να ζυγίσεις τα λάθη και τα σωστά σου και να ετοιμαστείς για την επόμενη μεγάλη μάχη.

• Αντιμετωπίσατε με σπάνια τρυφερότητα και κατανόηση τις γυναίκες ηρωίδες σας. Τι θεωρείτε ότι συνέβαλε σε αυτό;

Και όχι μόνο, θα πρόσθετα εγώ. Ολους μου τους ήρωες, άντρες και γυναίκες, ακόμα και αυτούς τους κακούς και μοχθηρούς, τους αγαπώ. Οπως και στην καθημερινή μου ζωή, προσπαθώ πάντα να καταλάβω τι κρύβεται πίσω από κάθε ανθρώπινη πράξη. Η Θεοφανώ, η Ευγενία, ακόμα και η Μάρτα, μια αμφιλεγόμενη ηρωίδα, είναι γυναίκες δυναμικές, που προσπαθούν να κατακτήσουν τη θέση τους σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ακόμα και τις στιγμές που φαίνεται πως γονατίζουν, εκείνες βρίσκουν τον τρόπο κι όχι απλώς επιβιώνουν, αλλά βρίσκουν το βηματισμό τους.

– Ενα από τα νήματα που φαίνεται να συνδέουν την ιστορία σας είναι η αίσθηση του δικαίου. Η αίσθηση αυτή είναι ίσως αναμενόμενη από τους ήρωές σας που νιώθουν παγιδευμένοι στα συναισθήματα που βιώνουν και τα πιστεύω τους! Ελληνες, Βούλγαροι, και οι δύο θεωρούν πατρίδα τη Μακεδονία! Από την ασφάλεια του σπιτιού μας είναι εύκολο να βγάζουμε συμπεράσματα;

Αυτό το κομμάτι κατά τη διάρκεια της συγγραφής ήταν που με δυσκόλεψε περισσότερο: να κρατήσω τις ισορροπίες, να δείξω την αλήθεια, όσο φυσικά αυτό είναι δυνατόν, καθώς είμαστε απομακρυσμένοι από τα γεγονότα και μιλάμε για ένα μυθιστόρημα κι όχι για ένα ιστορικό βιβλίο. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, πως είμαι Μακεδόνισσα και το Μακεδονικό ακόμα και τώρα, που θεωρητικά έχει λυθεί, μας ταλανίζει ακόμα. Προσπαθώ πάντα να καταλάβω τους ήρωές μου, να μπω στη θέση τους. Ο Πέτκο, ο Βούλγαρος κομιτατζής του βιβλίου, πρωτοπαλίκαρο του Σαντάνσκι, έχει γεννηθεί στα ίδια χώματα με τη Θεοφανώ. Οπως και οι γονείς του και οι παππούδες του. Πατρίδα για εκείνον είναι ακριβώς ο ίδιος τόπος. Δεν γνωρίζει την ιστορία και δεν τον ενδιαφέρει να τη μάθει. Θέλει να ζήσει σε μια πατρίδα ελεύθερη όπως την εννοεί εκείνος, χωρίς Τούρκους κι αργότερα χωρίς Ελληνες, να ερωτευτεί, να κάνει οικογένεια, να ζήσει μια ήρεμη ζωή. Συνήθως τους ανθρώπους τους ενδιαφέρουν τα απλά και τα καθημερινά μέχρι να έρθει η ιστορία και να τα αλλάξει όλα: να κάνει τους καθημερινούς ανθρώπους ήρωες ή καθάρματα… Πονεμένη λοιπόν ιστορία όχι μόνο η Μακεδονία, αλλά πολλοί αντίστοιχοι τόποι σε όλο τον κόσμο.

-Υπήρξαμε από την πλευρά των «ευεργετημένων»; Πιστεύετε ότι αυτό το συμπέρασμα μπορεί να ισχύει αυθύπαρκτα και αυτοτελώς ή αρκεί να το πιστέψουμε;

Ποιος είναι ευεργετημένος άραγε; Αυτός που η πατρίδα του αύξησε τα εδάφη της αλλά ο ίδιος εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει για πάντα τον τόπο όπου χρόνια ολόκληρα κατοικούσαν οι πρόγονοί του, γεννήθηκε ο ίδιος κι έγινε πρόσφυγας στην πατρίδα του; Στο «Νυφικό από πορφύρα», νομίζω τελικά πως κανείς δεν είναι ευεργετημένος. Δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι… Κατά κάποιον τρόπο όλοι έχουν κερδίσει κάτι κι έχουν χάσει κάτι άλλο…

-Τι σημαίνει για εσάς «Λαός, έθνος χωρίς μνήμη»; Και τι μπορεί να φταίει, ώστε ένας ολόκληρος λαός να «χάσει» τη μνήμη του; Ποια είναι η ευθύνη ενός πνευματικού ανθρώπου του σήμερα;

Δεν θα πω την κλασική ατάκα «λαός που δεν γνωρίζει την Ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει». Οι άνθρωποι είναι γεννημένοι για να ζουν το παρόν και όχι να κοιτάζουν προς τα πίσω… Στο κάτω κάτω της γραφής, όσο οδυνηρό κι αν ακούγεται αυτό, μέσα από τα λάθη μας μαθαίνουμε και προχωράμε μπροστά… Ποια είναι η ευθύνη των πνευματικών ανθρώπων σήμερα; Η άποψή μου μπορεί να χαρακτηριστεί αιρετική. Είμαστε ενήλικες άνθρωποι, ο καθένας έχει την ευθύνη του εαυτού του, των σκέψεών του, των αποφάσεών του και των επιλογών του. Αλίμονο αν περίμενε κάποιος να διαβάσει ένα κείμενο κάποιου συγγραφέα για να αποφασίσει τι θα έκανε εάν… Η χειραγώγηση θα ήταν πολύ εύκολη και θα οδηγούσε σε επικίνδυνα μονοπάτια…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις

Ακολουθήστε το EleftherosTypos.gr σε Instagram, Facebook και Twitter