Στο μέσο του βωμού και πλησίον πλατφόρμας λαξευμένης στο φυσικό βράχο οι αρχαιολόγοι εντόπισαν για πρώτη φορά ανθρώπινη ταφή η οποία ανήκει πιθανόν σε άνδρα. Η θέση που βρέθηκε η ταφή, σε συνδυασμό με αρχαίες πηγές που αναφέρουν ανθρωποθυσίες στη συγκεκριμένη περιοχή, δημιουργούν στους αρχαιολόγους υπόνοιες πως ίσως να βρίσκονται μπροστά στο τρομερό έθιμο. Ωστόσο, είναι νωρίς ακόμα για να εξαχθούν ασφαλή επιστημονικά συμπεράσματα.

Το ερευνητικό πρόγραμμα του Λυκαίου Ορους αποτελεί ελληνοαμερικανική συνεργασία υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, με συνδιευθυντές την Εφορο Αρχαιοτήτων Αρκαδίας δρ Αννα Βασιλική Καραπαναγιώτου και τους δρες Gilman Romano και Mary Voyatzis από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους «από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής γραπτές πηγές αναφέρουν ανθρωποθυσίες πάνω στο βωμό του Λυκαίου Ορους, αλλά στις ανασκαφές που είχαν διενεργηθεί μέχρι σήμερα στο χώρο δεν είχαν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά».

Στα 1.400 μέτρα

Ο βωμός έχει δημιουργηθεί από τέφρα και τα κατάλοιπα των θυσιών και βρίσκεται στη νοτιότερη κορυφή του Ορους, σε υψόμετρο 1.400 μέτρων. Από τη θέση του η θέα προς την Πελοπόννησο είναι πανοραμική, με τη ματιά να φτάνει μέχρι τη Μεσσηνία και το Ιόνιο Πέλαγος, το Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα, τον Πάρνωνα και τον Ταΰγετο… Μέχρι σήμερα στο χώρο της θυσίας είχαν εντοπιστεί οστά από βοειδή, κατσίκια, χοίρους και πρόβατα.

Λείπει το κρανίο

Ο σκελετός βρέθηκε σε ύπτια θέση και σε άριστη διατήρηση. «Είχε αποτεθεί στο στενό όρυγμα που δημιουργήθηκε μέσα στις επιχώσεις από την τέφρα και τα καμένα χώματα. Λείπει μόνο το κρανίο του νεκρού, ενώ σώζεται η κάτω γνάθος». Οι ανασκαφείς επισημαίνουν επίσης πως «το στενό όρυγμα ήταν επενδεδυμένο στη βόρεια και νότια πλευρά του από αδρά δουλεμένες πλάκες, ενώ δεν βρέθηκε επένδυση στο ανατολικό και δυτικό όριο του ορύγματος. Πλάκες κάλυπταν την περιοχή της λεκάνης του νεκρού. Το μήκος του τάφου με τις πλάκες ανέρχεται σε 1,52 μ.».

Η προκαταρκτική μελέτη του ευρήματος δείχνει πως «ο σκελετός ανήκει σε άτομο -πιθανόν άνδρα- εφηβικής ηλικίας, η δε κεραμική που προέκυψε από την ανασκαφή χρονολογείται κυρίως στο τέλος της Μυκηναϊκής Εποχής, υποδεικνύοντας ότι η ταφή ανήκει πιθανότατα στον 11ο αιώνα π.Χ., μετά την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων».

Ο σκελετός βρίσκεται πλέον στο μικροσκόπιο των επιστημόνων. Με την ελπίδα πως η εξέτασή του θα προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις συνθήκες θανάτου του νεαρού άνδρα. «Η επιστημονική μελέτη του σκελετού βρίσκεται σε εξέλιξη και παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πρώιμο ακόμα να εξαχθούν συμπεράσματα για τις συνθήκες θανάτου του νεκρού, η εξέχουσα θέση της ταφής στο μέσο του βωμού και ο προσανατολισμός της καταδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία της…», επισημαίνεται από την ανασκαφική ομάδα.

Ο Ολυμπος
των Αρκάδων

Το Λύκαιο Ορος ήταν το ιερό βουνό των Αρκάδων, οι οποίοι το αποκαλούσαν και Ολυμπο. Κατά την αρχαιότητα στα οικοδομήματα του κάτω Ιερού ελάμβαναν χώρα φημισμένοι αθλητικοί αγώνες, τα περίφημα Λύκαια. Το ελληνοαμερικανικό αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα στην περιοχή ξεκίνησε το 2004, με την κεραμική που εντοπίστηκε στις ανασκαφικές τομές να πιστοποιεί ανθρώπινη δραστηριότητα στο βουνό από πολύ παλιά, ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.

Στην υψηλότερη κορυφή, στον Προφήτη Ηλία, είχε αναπτυχθεί το Ιερό του βασιλιά των θεών. Από τη Μυκηναϊκή Περίοδο το ύψωμα είχε αναδειχτεί σε σημαντικό ιερό κορυφής, ενώ συνέχισε να αποτελεί τόπο λατρείας και κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους. «Οι θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία υποδεικνύουν συνεχή λατρευτική δραστηριότητα στο βωμό ήδη από το 16ο αι. π.Χ. έως και την Ελληνιστική Περίοδο», επισημαίνεται από την ανασκαφική ομάδα.

Σε χαμηλότερη πλαγιά βρίσκονται οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις, το κάτω Ιερό όπου φέτος πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές.

Μεταξύ άλλων αποκαλύφθηκε «μνημειακή λίθινη κλίμακα στο ένα άκρο και εντυπωσιακή αψιδωτή είσοδος στο άλλο άκρο του διαδρόμου του 4ου αι. π.Χ., απ’ όπου προφανώς οι αθλητές προσέγγιζαν τον ιππόδρομο και το στάδιο».

Επίσης, ήλθαν στο φως κατάλοιπα (αγωγών, λίθινης λεκάνης και τοίχου) που ίσως να ανήκουν σε Ιερό Πανός, η παρουσία του οποίου στην περιοχή μαρτυρείται από τις αρχαίες πηγές. Οι ανασκαφές στο Ιερό θα συνεχιστούν έως το 2020.

Αντώνης Καρατζαφέρης

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου