Οι αρχαιολόγοι ευελπιστούν σε «πολύ θετικά αποτελέσματα». Η αισιοδοξία τους κρίνεται ως δικαιολογημένη αν αναλογιστεί κανείς πως οι δύο προηγούμενες ερευνητικές προσπάθειες οδήγησαν στον εντοπισμό 45 ναυαγίων! Η ανεύρεση τόσων πολλών πολιτισμικών καταλοίπων, τα οποία χρονολογούνται από το τέλος της αρχαϊκής περιόδου έως το 19ο αιώνα, έχει καταστήσει το αρχιπέλαγος των Φούρνων την πλουσιότερη σε ναυάγια θάλασσα της Ελλάδας και μια από τις πλουσιότερες της Μεσογείου. Οι νέες ενάλιες αρχαιολογικές θέσεις προσφέρουν επίσης πληθώρα πληροφοριών για το εμπόριο στην περιοχή αλλά και το πυκνότατο ναυτικό δίκτυο που εξυπηρετούσε αυτό το αδιάκοπο δούναι και λαβείν.

Η μεγάλη εμπειρία που απεκόμισαν οι αρχαιολόγοι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ερευνητικών προγραμμάτων ενισχύεται τώρα με τις πλέον προηγμένες τεχνολογίες. Για πρώτη φορά στην εξερεύνηση της ακτογραμμής των Φούρνων επιστρατεύεται το ερευνητικό σκάφος «RV Hercules». Η συμμετοχή του στις έρευνες χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα RPM Nautical Foundation, εταίρο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στην ερευνητική προσπάθεια.

Τα συστήματα πολλαπλών δονήσεων που χρησιμοποιούνται από το ερευνητικό σκάφος σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους όπως η τρισδιάστατη απεικόνιση του βυθού επιτρέπουν την αναγνώριση καταποντισμένων θέσεων πολιτιστικού ενδιαφέροντος.

Η μεθοδολογία που ακολουθείται έχει προσφέρει σημαντικά αποτελέσματα στον εντοπισμό, τη χαρτογράφηση και την καταγραφή ναυαγίων και λιμενικών εγκαταστάσεων σε πολλές περιοχές της Μεσογείου όπως είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Κροατία, η Μάλτα, το Μαρόκο και η Τυνησία. Η συμμετοχή του στο ερευνητικό πρόγραμμα των Φούρνων κρίνεται ως πολύ σημαντική αφού τα πολύ βαθιά νερά της περιοχής υψώνουν συχνά ανυπέρβλητα εμπόδια στους αρχαιολόγους-δύτες.

«Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς για την παρουσία του RV Hercules διότι η χώρα μας δεν διαθέτει ερευνητικό σκάφος με ανάλογο εξοπλισμό», επισημαίνει η διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Αγγελική Σίμωσι. Η έρευνα διενεργείται υπό τη γενική διεύθυνση του αρχαιολόγου Γιώργου Κουτσουφλάκη, επικεντρώνεται στην αχαρτογράφητη περιοχή μεταξύ της Θύμαινας και των Φούρνων και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος Ιουνίου. Μέχρι σήμερα έχει διερευνηθεί ποσοστό μικρότερο από το 15% της συνολικής ακτογραμμής που περιβάλλει το νησιωτικό σύμπλεγμα.

Στα πλέον αξιόλογα ευρήματα της περιόδου 2016 περιλαμβάνεται και ένα ναυάγιο της ύστερης αρχαϊκής περιόδου με φορτίο αμφορέων από το Ανατολικό Αιγαίο. «Το ναυάγιο αυτό βρίσκεται στα 65 μέτρα, είναι άθικτο και αποτελεί μια από τις θέσεις που θα ανασκάψουμε στο μέλλον», σημειώνει η κ. Σίμωσι. Στα σχέδια της Εφορείας «περιλαμβάνεται και η δημιουργία Υποβρύχιου Μουσείου στην περιοχή». Είναι κάτι που το επιθυμεί πολύ και η τοπική κοινωνία που μέχρι σήμερα έχει σταθεί πολύτιμος αρωγός της ερευνητικής προσπάθειας.

Στα ίχνη καταποντισμένων βομβαρδιστικών

Μια ακόμη ενδιαφέρουσα έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη αυτό τον καιρό στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος. Αφορά στον εντοπισμό των αμερικανικών βομβαρδιστικών που χτυπήθηκαν και χάθηκαν στις ελληνικές θάλασσες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η έρευνα δρομολογήθηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων μετά από αίτημα της αμερικανικής πλευράς και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Στόχος της έρευνας δεν είναι μόνο να εντοπιστούν και ει δυνατόν να ανελκυστούν τα καταποντισμένα πολεμικά αεροπλάνα αλλά κυρίως να διερευνηθεί η πιθανότητα να έχουν διασωθεί στο εσωτερικό τους ανθρώπινα κατάλοιπα, όπως πιστεύεται.

Σύμφωνα με τη διευθύντρια της Εφορείας, Αγγελική Σίμωσι, οι έρευνες εστιάζονται σε τρεις θαλάσσιους χώρους στους οποίους έχουν καταγραφεί τέτοια περιστατικά. Στην Κέρκυρα, τη Νάξο και την Ελευσίνα.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής