Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος

Στην παράσταση πήραν μέρος οι ηθοποιοί Saeed Zarei, Nasrin Derakhshanzadeh, Mehran Shoja, Ilkay Bilgiç (από την Τουρκία).

Η μουσική της παράστασης είναι του Mohammad Reza Jadidi, μπάσο έπαιξε ο Mohammad Ali Nasri και τραγούδησε η μικρή Kiana Hajitaleb, ενώ για τα σκηνικά, τα κοστούμια και τον φωτισμό, υπεύθυνος ήταν ο Manouchehr Soja.

Πήγα στην παράσταση με ομολογουμένως μεγάλη περιέργεια. Θέατρο από το Ιράν; Ο Θωδ ο οποίος είχε βρεθεί στην Τεχεράνη το προηγούμενο έτος, ως μέλος της κριτικής επιτροπής του διεθνούς φεστιβάλ θεάτρου της Τεχεράνης, μου εξήγησε ότι στο Ιράν η Τέχνη δεν είναι στο επίπεδο που κάποιος στην Δύση φαντάζεται. Υπάρχουν δραματικές σχολές πανεπιστημιακού επιπέδου και πάρα πολλοί νέοι ακολουθούν την καλλιτεχνική διαδρομή που επιλέγουν.

Η επόμενη έκπληξη ήρθε με την θεματολογία του έργου. Αναφέρεται στην ιστορία μιας ροκ μπάντας Ιρανών, οι οποίοι επέλεξαν να φύγουν στις ΗΠΑ, αν και θα μπορούσαν να παραμείνουν στο Ιράν. Ο ένας εκ των μουσικών, κάποια ημέρα παρανοεί, πυροβολεί και σκοτώνει τους υπολοίπους. Στο τέλος, αυτοκτονεί. Ομολογουμένως, δεν περίμενα ότι θα ήταν δυνατόν να παρουσιαστεί μια τέτοια θεματολογία στο Ιράν –είναι, τουλάχιστον ασύμβατη με την εικόνα που έχουμε εμείς για την χώρα αυτή- και κυρίως να ακούγονται κλασικά rock κομμάτια και Αμερικάνικη ποπ μουσική.

Η παράσταση, δίχως εξάρσεις, ήταν περισσότερο από αξιοπρεπής και κυλούσε ευχάριστα, ενώ, η παραγωγή πλησίαζε την αρτιότητα, φροντίζοντας και την τελευταία λεπτομέρεια. Οι τίτλοι της μετάφρασης έπεφταν απόλυτα συγχρονισμένα και η παρακολούθησή τους, δεν ήταν πρόβλημα για την θέαση των δρωμένων επί σκηνής.

Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα την παντελή απουσία σκηνικού, με τον φωτισμό να δημιουργεί τον σκηνικό χώρο. Επίσης, οι ηθοποιοί έδειξαν ότι οι δυνατότητες των εκφραστικών μέσων τους, μπορούν να σηκώσουν και μεγαλύτερα βάρη.

Με μία φράση, η τελική εντύπωση είναι απολύτως θετική, μία έντιμη και αξιοπρεπής παράσταση που άξιζε στο ακέραιο τον χρόνο και το αντίτιμο του εισητηρίου της.

Πρέπει να αναφερθεί ότι, την ευκαιρία να παρακολουθήσει το θεατρόφιλο κοινό των Αθηνών μία παράσταση Ιρανικού θιάσου, οφείλεται στην προσπάθεια και την συνεργασία της Ελληνικής Πρεσβείας Τεχεράνης, τον οργανισμό Heritage Management και το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και τις χορηγίες από τα Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε., την Aegean Airlines και την Τράπεζα Saderat (υποκατάστημα Αθηνών).

Στην παράκλησή μου για την δυνατότητα μιας ιδιαίτερης συνομιλίας με τους συντελεστές, η ανταπόκριση ήταν άμεση. Συναντηθήκαμε με την σκηνοθέτιδα Afsaneh Mahian και τους δύο ηθοποιούς, τον Saeed Zarei και την Ilkay Bilgiç , η οποία κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, το Σάββατο 10/6, στο ξενοδοχείο Τιτάνια, όπου είχαν καταλύσει.

• Πώς είναι να είναι σήμερα ένας νέος ηθοποιός ή σκηνοθέτης στο Ιράν; Θα λέγατε ότι είναι μία εύκολη, μία αποδεκτή από την κοινωνία επιλογή;

Afsaneh: Ο νέος καλλιτέχνης στο Ιράν, κατέχει σημαντική θέση στην κοινωνία. Βέβαια, αυτό εξαρτάται από την ποιότητα και την καλλιτεχνική αξία τόσο του ιδίου, όσο και της εργασίας του. Ο κόσμος, έχει υψηλό κριτήριο και δεν μπορεί να ξεγελαστεί, ειδικά το κοινό του Ιράν έχει υψηλού επιπέδου θεατρική παιδεία.

Οι άνθρωποι που υπηρετούν τις τέχνες ανέκαθεν απολάμβαναν τον σεβασμό και την αγάπη των Ιρανών και υπάρχει μία ισχυρή σχέση εκτίμησης και αγάπης, η οποία καθημερινά βελτιώνεται.

Saeed: Προσωπικά ως νέος ηθοποιός, αισθάνομαι ότι υπηρετώ κάτι σημαντικό και ότι αυτό είναι αποδεκτό και σεβαστό από όλον τον κόσμο. Οι καλλιτέχνες είναι απόλυτα αποδεκτοί από την κοινωνία και όχι μόνο στην Πρωτεύουσα, αλλά και σε ολόκληρη την χώρα.

• Πώς είδατε το ελληνικό κοινό και την αντιμετώπισή του;

Afsaneh: Αν και βρεθήκαμε όλοι για πρώτη φορά στην Ελλάδα, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την παρουσία μας εδώ. Το κοινό στην Αθήνα μας υποδέχθηκε με μεγάλη θέρμη και αγάπη. Και οι δύο παραστάσεις μας ήταν γεμάτες από κόσμο. Χαίρομαι γιατί διαπίστωσα, ότι και στην Ελλάδα ο κόσμος αγαπάει το θέατρο, όπως και στο Ιράν. Βέβαια, δεν θα μπορούσε να συμβαίνει διαφορετικά, αφού στην πολιτισμική παράδοση και των δύο λαών, το θέατρο κατέχει κεντρική θέση.

• Το έργο που παρουσιάστηκε, τουλάχιστον για την αντίληψη που ένας άνθρωπος από την Δύση έχει για το Ιράν, ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Ακουγόταν Αμερικάνικη ροκ, μιλούσε για τις ΗΠΑ. Γιατί επέλεξε αυτό το έργο και πώς το υποδέχθηκε το κοινόι στην Τεχεράνη;

Afsaneh: Πρόκειται για μία πραγματική ιστορία, η οποία στο βάθος της κρύβει στοιχεία που συναρτώνται γενικότερα με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Το βρήκα πολύ προκλητικό τόσο σαν θέμα, αλλά και τεχνικά. Γιατί το κείμενο είναι ουσιαστικά μεγάλοι μονόλογοι και η δημιουργία συνδέσμων και εναλλαγών, ώστε να μην πλήξει ο θεατής, ήταν μία μεγάλη πρόκληση.

Ας πούμε ότι πετύχαμε να αποδώσουμε την ιστορία ως  θεατρικό ντοκιμαντέρ».

Τώρα, όσον αφορά στην υποδοχή του κοινού, η τραγικότητα της ιστορίας αυτών των ανθρώπων, συγκινεί και προκαλεί τους θεατές και γενικά του ανθρώπους στο Ιράν, οι οποίοι θέλουν να μάθουν την αλήθεια.

• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που ενδεχομένως, αντιμετωπίζει ένας καλλιτέχνης στο σημερινό Ιράν.

Afsaneh: Εξαρτάται από τον καλλιτέχνη και τι θέλει να παρουσιάσει. Σε κάθε χώρα υπάρχουν κανόνες και παρά το γεγονός ότι η Τέχνη προηγείται της κοινωνίας, ο καλλιτέχνης οφείλει να σέβεται τους κανόνες της χώρας που εργάζεται και τηρεί τις αναγκαίες ισορροπίες. Στο Ιράν δεν συμβαίνει κάτι διαφορετικό από ότι στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.

• Υπάρχουν πρωτοποριακές-πειραματικές θεατρικές σκηνές και πόσες είναι οι επίσημες κρατικές θεατρικές δομές;

Afsaneh: Υπάρχουν πάρα πολλές θεατρικές ομάδες. Είτε επαγγελματικές είτε όχι. Σκεφθείτε ότι καθημερινά στην Τεχεράνη παρουσιάζονται περισσότερες από 80 θεατρικές παραστάσεις. Στην δε υπόλοιπη χώρα, σε μόνιμη βάση υπάρχουν θίασοι που περιοδεύουν στην χώρα παρουσιάζοντας την δουλειά τους. Σας είπα, οι Ιρανοί αγαπούν το θέατρο. Αυτό, άλλωστε αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι στην Τεχεράνη λειτουργούν 15 πανεπιστημιακές σχολές δραματικής τέχνης και αρκετές μη κρατικές.

• Πώς μία πολύ καλή ηθοποιός -και πολύ όμορφη κυρία από την Τουρκία-, βρέθηκε να μετάσχει σε έναν Ιρανικό θίασο; Γιατί στο Ιράν;

Ilkay: Με το Ιράν έχουμε κοινά σύνορα και πολλά κοινά στοιχεία στον πολιτισμό μας, αλλά, όχι κοινή γλώσσα. Ανέκαθεν με συγκινούσε ο πολιτισμός της γειτονικής μας χώρας και ήθελα να την γνωρίσω καλύτερα. Ξεκίνησα από το βασικό εργαλείο κάθε πολιτισμού και άρχισα να μαθαίνω φαρσί (η επίσημη ονομασία της Ιρανικής γλώσσας).

Σπουδάζοντας, αρχικά πολιτικές επιστήμες στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισα τις σπουδές μου στην υποκριτική.

Για λόγους εξάσκησης της γλώσσας, βρέθηκα στο Ιράν και εκεί, ήρθα σε επαφή με κάποιες θεατρικές ομάδες. Έτσι έμεινα στην Τεχεράνη και έκανα πολύ καλά, αφού συνάντησα την Afsaneh και είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί της.

Θα ήθελα να συνεχίσω για πολλή ώρα την συζήτηση με αυτούς του τρεις πολύ ενδιαφέροντες και θετικούς ανθρώπους. Ήταν ανοιχτοί σε κάθε συζήτηση, γνώριζαν πολύ καλά την Τέχνη τους και ήταν εμφανές ότι μέσω της καλλιτεχνικής τους οπτικής, θα είχα πολλά και ουσιαστικά να μάθω, όχι μόνο για τα θεατρικά πράγματα, αλλά και πολύ περισσότερα για την κοινωνική πραγματικότητα της χώρας. Η ατυχία όμως του μεταφραστή ο οποίος έπεσε θύμα κάποιου έκτακτου προβλήματος και το γεγονός ότι το απόγευμα θα έφευγαν για Τεχεράνη δεν επέτρεψαν περισσότερο χρόνο μαζί τους. Κάτι που ελπίζω να συμβεί και με άλλους συναδέλφους τους στο εγγύς μέλλον.