Για να μην αναφερθεί κανείς στις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου που μέχρι τότε καλό για τους Δημοκρατικούς θα ήταν να υπάρχει ηρεμία στην εδώ πλευρά του Ατλαντικού.

Κατά την άλλη ανάγνωση, μπορεί οι πιστωτές να μην τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια του Αλέξη Τσίπρα, όπως πάνω-κάτω συνέβη με τον Αντώνη Σαμαρά στο τέλος του 2014, όμως το πρόγραμμα δεν βγαίνει (παρόλο που στο Μέγαρο Μαξίμου υποστηρίζουν το αντίθετο), η κοινωνία δεν αντέχει και τα αδιέξοδα θα οδηγήσουν από μόνα τους στις κάλπες.

Οι υποστηρικτές και των δύο εκτιμήσεων έχουν επιχειρήματα. Οι πρώτοι λένε ότι:

• Τον Οκτώβριο θα γίνουν εκλογές στην Αυστρία με τον ακροδεξιό υποψήφιο Νόρμπερτ Χόφερ να προηγείται στις δημοσκοπήσεις έπειτα από τις βομβιστικές επιθέσεις στη Γερμανία. Τον ίδιο μήνα θα γίνει δημοψήφισμα στην Ιταλία για τη συνταγματική αναθεώρηση και αν ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι το χάσει θα προχωρήσει σε εκλογές προς όφελος των λαϊκιστικών δυνάμεων. Στην Ισπανία η καλύτερη λύση που διαφαίνεται για να αποφευχθούν οι τρίτες εκλογές είναι η συγκρότηση κυβέρνησης μειοψηφίας με κορμό το κεντροδεξιό κόμμα του Μαριάνο Ραχόι.Τον Νοέμβριο θα γίνουν εκλογές στις ΗΠΑ με τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ να μην αποκλείεται, ενώ το 2017 θα γίνουν εκλογές στην Ολλανδία (με υπαρκτό τον κίνδυνο νίκης της ακροδεξιάς), την άνοιξη στη Γαλλία (με τη Μαρίν Λεπέν να περνά στον β’ γύρο αν δεν μεσολαβήσει μια μεγάλη αλλαγή) και τον Σεπτέμβριο στη Γερμανία.Στο μεταξύ θα διαμορφώνεται, με δυσκολίες, η μετά Brexit εποχή γιατί ό,τι έγινε με το βρετανικό δημοψήφισμα δεν ξεγίνεται όσο και αν όλες οι πλευρές επιδιώκουν την καθυστέρηση της εξόδου από την Ε.Ε. Μέσα σε ένα τόσο ρευστό και σύνθετο περιβάλλον ποιος θέλει ξανά στο προσκήνιο τον ελληνικό μπελά;

• Από άποψη νομοθετικού έργου η κυβέρνηση παίρνει άριστα 10 ως προς τη μνημονιακή πειθαρχία. Περνούν τα πάντα χωρίς να ανοίξει μύτη, λέει το κλισέ που κυκλοφορεί ευρέως μεταξύ των ενδιαφερομένων για τις ιδιωτικοποιήσεις και την εσωτερική υποτίμηση. Μπορεί οι μεταρρυθμίσεις (στη λειτουργία του ανορθολογικού κράτους, στο αργό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των λαθρεμπορίων) να εξαντλούνται στη διακήρυξη, όμως κατά τα άλλα γίνονται πράγματα και θαύματα, ειδικά στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους πιστωτές, για να μη θυμηθεί κανείς τον κόφτη με τον οποίο θα ζούμε τα επόμενα χρόνια. Επομένως, οι εταίροι έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν τη μακροημέρευση της κυβέρνησης. Με τον ΣΥΡΙΖΑ της αντιπολίτευσης πώς θα περνούσαν οι αλλαγές στα εργασιακά του ιδιωτικού τομέα που έρχονται το φθινόπωρο;

• Η σωρευμένη συλλογική απογοήτευση λειτουργεί προς όφελος της κυβέρνησης. Η πλειοψηφία δεν ελπίζει σε τίποτα πια, η συνεχής αναστάτωση, με κάλπες, δημοψήφισμα, ξανά κάλπες και ατέρμονη εκλογολογία, μεγαλώνουν την κόπωση της πλειοψηφίας και, συνεπώς, δύσκολα θα προκύψουν κοινωνικές αντιδράσεις τέτοιας έκτασης και έντασης που θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την κυβέρνηση.

• Ο θυμός για το παλιό πολιτικό σύστημα παραμένει ενεργός και αυτό δυσκολεύει την προσπάθεια της Ν.Δ. να αποκτήσει ρεύμα τόσο ισχυρό που θα παρέσυρε τον ΣΥΡΙΖΑ σε κουτρουβαλητό και του ΠΑΣΟΚ να πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία ενός σοβαρού τρίτου πόλου που θα απομάκρυνε την κοινωνική κεντροαριστερά από τον Αλέξη Τσίπρα.

• Ο επικείμενος διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές συχνότητες και οι οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλά ΜΜΕ έχουν δημιουργήσει ένα σχετικά ευνοϊκό -επικοινωνιακά- περιβάλλον για την κυβέρνηση. Τα σίριαλ που παίζονται σε επανάληψη αναφέρονται σε άλλη εποχή από τη σημερινή και η ποιότητα της ενημέρωσης πέφτει διαρκώς – όλο και πιο ρηχά.Αλλά και όσοι πιστεύουν ότι βρισκόμαστε ήδη σε προεκλογική περίοδο που μπορεί να κρατήσει μέχρι και το επόμενο καλοκαίρι έχουν τους λόγους τους:

• Εθνικό θέμα μπορεί να προκύψει, εύκολα, το φθινόπωρο. Η Τουρκία κατρακυλάει στον αυταρχισμό μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και ο Ερντογάν ζητά επιτακτικά την έκδοση των οκτώ στρατιωτικών που κατέφυγαν στη χώρα μας. Με βάση τους ευρωπαϊκούς κανόνες έκδοση σε χώρα όπου απειλούνται θανατική ποινή και βασανιστήρια είναι αδιανόητη. Αν όμως αυτό δεν συμβεί η ελληνοτουρκική κρίση θα είναι αναπόφευκτη. Αλλωστε μπορεί να προκύψει και λόγω προσφυγικού από τη στιγμή που η Αγκυρα διεμήνυσε ότι δεν θα ισχύει η συμφωνία της με την Ε.Ε. εφόσον δεν γίνει η φιλελευθεροποίηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες.Εκλογές ή κυβέρνηση εθνικής ενότητας, είναι ένα ερώτημα που ήδη κυκλοφορεί μέσα στη σεναριολογία για ενδεχόμενη ραγδαία επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

• Ακόμη και αν βάλουν πλάτη οι εταίροι δεν μπορούν να γεφυρώσουν εύκολα τις διαφορές τους με το ΔΝΤ στο θέμα της βιωσιμότητας του χρέους και αυτό σημαίνει ότι το καλό νέο που περιμένουμε θα καθυστερεί και όσο καθυστερεί απομακρύνεται η προοπτική ουσιαστικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

• Είναι αλήθεια ότι η απόφαση της Κομισιόν να μην επιβληθούν πρόστιμα στην Ισπανία και την Πορτογαλία για μη επίτευξη των στόχων σχετικά με τη μείωση του ελλείμματος δείχνει διάθεση για δημοσιονομική χαλάρωση. Ομως με όση επιείκεια και αν αντιμετωπιστεί το ελληνικό ζήτημα, πώς θα κρυφτεί η μείωση των εξαγωγών, η πτώση του λιανεμπορίου και της κατανάλωσης, η τάση αποεπένδυσης, η στασιμότητα των καταθέσεων; Πόσο μάλλον αν η πορεία των εσόδων αποδειχθεί κακή λόγω της φοροδοτικής εξάντλησης. Σε μια τέτοια περίπτωση τα νέα μέτρα θα καταστούν αναπόφευκτα και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. δύσκολα θα περνούσε και αυτόν τον Ρουβίκωνα.

• Μπορεί να μη γίνονται μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις, αλλά σε συνθήκες τέτοιας υπόγειας κοινωνικής έντασης αρκεί ένα τυχαίο γεγονός για να συντελεστεί ανατροπή. Με άλλα λόγια δεν έχει πολιτική σημασία μόνο ο συνδυασμός πλήθους και πάθους όταν έχει συγκεντρωθεί τόσο εύφλεκτο υλικό ώστε αρκεί μια σπίθα για να γίνει έκρηξη. Τα προβλήματα της καθημερινότητας είναι μεγάλα και επιδεινώνονται διαρκώς. Από τα σχολεία μέχρι τα πανεπιστήμια και από τα νοσοκομεία μέχρι τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς συμπτώματα διάλυσης μπορεί να εκδηλώνονται διαρκώς. Ποιος και πώς θα διαχειριστεί τέτοιου είδους κρίσεις; Ο ΣΥΡΙΖΑ διχάζεται ακόμη και για τις καταλήψεις δημόσιων χώρων. Ποιος μπορεί να προβλέψει την επόμενη μέρα;

• Μια σημαντική μνημονιακή εκκρεμότητα αφορά τις ρυθμίσεις των κόκκινων δανείων. Ενας από τους λόγους της καθυστέρησης είναι ότι αν ανοίξει αυτό το σκοτεινό κουτί και παρθούν αποφάσεις με κριτήρια οικονομικού ορθολογισμού, τότε μπορεί χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις να κλείσουν και χιλιάδες ακίνητα να βγουν στο σφυρί. Η κοινωνική οδύνη θα έχει πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.

• Στο Μέγαρο Μαξίμου λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπ’ όψιν τους τις δημοσκοπήσεις. Και είναι αναμενόμενο αν οι μετρήσεις του φθινοπώρου δείξουν να μεγαλώνει η φθορά για τον ΣΥΡΙΖΑ να εξεταστούν όλα τα ενδεχόμενα. Αλλωστε, ο πρωθυπουργός είναι σε μια ηλικία που μπορεί να περιμένει μια δεύτερη ευκαιρία. Ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα είχε τον χρόνο και την άνεση να ανασυγκροτήσει το κόμμα του και να το ανοίξει στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας καταπίνοντας ό,τι έχει απομείνει από το ΠΑΣΟΚ. Τέτοια εισήγηση υπάρχει στο συρτάρι του Αλ. Τσίπρα.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής