Οι δηλώσεις αυτές αποτελούν «ασκήσεις θάρρους» για εσωτερική κατανάλωση, αφού το σκηνικό της επόμενης ημέρας για την Ελλάδα, με βάση το θετικό σενάριο, έχει αποφασιστεί και έχει αρχίσει να περιγράφεται και στα κείμενα των θεσμών.

Σε ό,τι αφορά την έξοδο από τα Μνημόνια και την επιτροπεία είναι γνωστό ότι, δύο χρόνια μετά τη λήξη του Μνημονίου, οι θεσμοί έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να παρακολουθούν από κοντά την πορεία της χώρας. Εχουν την υποχρέωση να κάνουν τριμηνιαίους ελέγχους και εκτενείς εκθέσεις για τη δημοσιονομική πορεία και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, δίνοντας μάλιστα εντολές για διόρθωση όπου καταγράφονται αποκλίσεις. Αυτό γίνεται ακόμη στην Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Κύπρο και την Ισπανία, οι οποίες θεωρητικά έχουν βγει από το Μνημόνιο.

Εμπόδια

Στην Ελλάδα η έξοδος από την επιτροπεία των θεσμών θα είναι ακόμη πιο δύσκολη για δύο λόγους:
* Ο πρώτος είναι ότι λόγω της πίεσης της ένταξης του ΔΝΤ στο πρόγραμμα η Ελλάδα έχει προνομοθετήσει δύσκολα μέτρα 5,2 δισ. ευρώ για το 2019-2020, που είναι εντελώς απίθανο να αφεθεί να τα υλοποιήσει χωρίς αυστηρή εποπτεία από τους δανειστές και κυρίως από το Ταμείο που τα επέβαλε ως απαραίτητα.
* Ο δεύτερος είναι ότι η Ελλάδα περιμένει ακόμη να ληφθούν μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους μετά τα μέσα του 2018. Τα μέτρα αυτά θα βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τις δημοσιονομικές και αναπτυξιακές επιδόσεις της χώρας, κυρίως μετά τα χρόνια του Μνημονίου. Είναι λοιπόν εξίσου απίθανο οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης να έχουν εκτεθεί ελαφρύνοντας το ελληνικό χρέος και να μη ζητήσουν αυστηρή εποπτεία των οικονομικών επιδόσεων της Ελλάδας.

«Μαξιλαράκι»

«Δεν θα δεχθούμε να πάρουμε πιστωτική γραμμή, δηλαδή ένα νέο συγκεκαλυμμένο Μνημόνιο», είπε σε μια αποστροφή του λόγου του ο κ. Τσίπρας, επιμένοντας σε μια οριστική έξοδο από τα Μνημόνια.
Παρ’ όλα αυτά, το αναθεωρημένο Μνημόνιο, που ήρθε στη δημοσιότητα πριν από μία εβδομάδα, μιλάει καθαρά για ένα «ανάχωμα ρευστότητας» ύψους 9 δισ. ευρώ που θα δοθεί στην Ελλάδα στην τελική υπερ-αξιολόγηση που αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο καλοκαίρι για να ολοκληρωθεί στις αρχές του φθινοπώρου. Εχοντας υπολογίσει και αυτό το ποσό, το κείμενο του αναθεωρημένου Μνημονίου, που συνέταξε η Ε.Ε., εκτιμά ότι από το συνολικό δάνειο των 86 δισ. ευρώ θα μείνει ως αδιάθετο υπόλοιπο ένα ποσό της τάξης των 27,4 δισ. ευρώ. Ως γνωστόν, οι Ευρωπαίοι δεν έχουν δώσει πουθενά χρήματα χωρίς να ζητήσουν εγγυήσεις ή να θέσουν τους όρους τους. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά στο θέμα από τον επικεφαλής της ομάδας της Ε.Ε. Ντέκλαν Κοστέλο, ο οποίος τόνισε ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στην ίδια κατάσταση που βρισκόταν το 2014. Οταν δηλαδή ετοιμαζόταν να βγει από το δεύτερο Μνημόνιο και να μπει στην προληπτική πιστωτική γραμμή του ESM.

Χωρίς δίχτυ ασφαλείας

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος του νέου «αφηγήματος», δηλαδή τη γρήγορη έξοδο στις αγορές και μάλιστα χωρίς δίχτυ ασφαλείας και δοκιμαστικές προπουλημένες και προσυμφωνημένες εκδόσεις, υπάρχουν πολλές δυσκολίες.
Η πρώτη δοκιμαστική έξοδος τον Απρίλιο του 2014, λόγω καλής οργάνωσης, είχε πάει καλά και το Δημόσιο είχε αντλήσει μέσω της έκδοσης πενταετούς ομολόγου 3 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,95%. Η δεύτερη έκδοση, όμως, για τριετές ομόλογο, που έγινε τον Ιούλιο, είχε ως αποτέλεσμα το Δημόσιο να αντλήσει 1,5 δισ. ευρώ έναντι έκδοσης για κεφάλαια 3 δισ. ευρώ για να συγκρατηθεί το επιτόκια στο 3,5%. Τούτο επειδή εκείνες τις ημέρες οι αγορές τρόμαξαν από τις εξελίξεις στην πορτογαλική τράπεζα Espirito Santo.

Πολλοί κατηγόρησαν εκείνες τις εκδόσεις ως στημένες, επειδή υπήρξε προσυνεννόηση των αναδόχων των δύο εκδόσεων με τους θεσμικούς επενδυτές, παρότι αυτό αποτελεί πάγια τακτική σε περιστάσεις όπως αυτές της Ελλάδας, που είχε χάσει τότε για τέσσερα χρόνια τις επαφές με τις αγορές.

«Μπλόκο»

Σε πολιτικό επίπεδο, σήμερα η κυβέρνηση θέλει να προχωρήσει, τρία χρόνια μετά, σε αντίστοιχη έκδοση, έστω και για μικρότερο ποσό αλλά χωρίς προηγούμενη συνεννόηση, κάτι που ο σύμβουλος του Δημοσίου, η γαλλική Rothchild, έχει αποκλείσει.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και της κυβέρνησης για τη διάρκεια των ομολόγων που θα δημοπρατηθούν. Οι πιο συντηρητικοί θέλουν μια έκδοση 7 ή 10 ετών ώστε να δοκιμαστεί η συμπεριφορά των αγορών σε μακροπρόθεσμους τίτλους που θα υπερβαίνουν τη διάρκεια του προστατευτισμού από τους επίσημους δανειστές. Με δεδομένο ότι μια ενδεχόμενη αποτυχία μιας τέτοιας έκδοσης θα γυρίσει μπούμερανγκ, προτείνουν να περιμένουν ακόμη καλύτερες συνθήκες αγοράς. Οι πιο αισιόδοξοι θέλουν μια έκδοση, ίσως και εντός του Ιουλίου, με διάρκεια μέχρι πέντε χρόνια ώστε η Ελλάδα να αποδείξει ότι μπορεί να δανειστεί ξανά από τις αγορές.

Ωστόσο, όσο και αν δεν θέλουν να το παραδεχθούν στην κυβέρνηση, όλα θα παιχθούν από τη στάση των επίσημων δανειστών της Ελλάδας απέναντι στην ελάφρυνση του χρέους. Αν η λύση είναι πραγματικά καλή και η Ελλάδα δεχθεί την πιστωτική γραμμή, θα πρέπει να επιλεγεί απλώς ο χρόνος μιας έκδοσης ανάλογα με τις συνθήκες. Αν τα μέτρα για το χρέος καθυστερήσουν για οποιονδήποτε λόγο το 2018, η όποια «ελεύθερη» έκδοση ομολόγου θα πρέπει να περιμένει αφού μια βεβιασμένη κίνηση θα οδηγούσε σε αποτυχία και μοιραία στη συνέχιση της χρηματοδότησης της χώρας από το «δημόσιο τομέα».

Τάσος Δασόπουλος

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής