Σχεδόν τρεις μήνες μετά τη φονική κακοκαιρία Daniel που «έπνιξε» τη Θεσσαλία, η επόμενη μέρα για τις πληγείσες περιοχές φαίνεται πως έρχεται με αργούς ρυθμούς. Ειδικά στην παρακάρλια περιοχή, οι κάτοικοι στους Δήμους Κιλελέρ και Ρήγα Φεραίου έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται με την έως τώρα αργοπορία διατύπωσης κάποιας πρότασης, ικανής να δώσει λύση στο πρόβλημά τους.

Η νέα λίμνη θα εξυπηρετεί στην εκροή υδάτων στο Αιγαίο

Τη δημιουργία μιας – νέας – λίμνης Κάρλας ως ταμιευτήρας για άρδευση και εκτόνωση πλημμυρών και τη διάνοιξη σήραγγας για την εκροή υδάτων στο Αιγαίο προβλέπει το σχέδιο του νέου περιφερειάρχη Θεσσαλίας για την παρακάρλια περιοχή.

Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Σεπτέμβριο η λίμνη Κάρλα πλημμύρισε με εκατοντάδες εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από το σπάσιμο των αναχωμάτων κοντά στον οικισμό Γυρτώνη. Σύμφωνα με υπολογισμούς της διεπιστημονικής επιτροπής της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το μεγαλύτερο ποσοστό (περί το 85-90%) των εδαφών της παρακάρλιας περιοχής που είναι τώρα πλημμυρισμένα με νερό, θα μπορέσουν να καταστούν ικανά προς καλλιέργεια περίπου τον Απρίλιο του 2025.

Ο νέος περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, ρίχνει στο τραπέζι λύσεις επεξεργασμένες από την ειδική ομάδα καθηγητών πανεπιστημίου που έχει ορίσει, θέτοντας την πρότασή του σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να εκφραστεί σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος, ειδικοί, αλλά κυρίως οι πολίτες που τους αφορά άμεσα.

Αποζημίωση γεωργών

«Οι κάτοικοι της περιοχής πρέπει να αισθανθούν ότι τους νοιαζόμαστε στην πράξη, ότι βρισκόμαστε δίπλα τους. Αποτελεί απόφασή μας η αποζημίωση των γεωργών που έχουν πληγεί από την πλημμύρα, προκειμένου να καλυφθεί το απολεσθέν εισόδημά τους. Αυτό όμως δεν αρκεί. Δεδομένου του κινδύνου επανάληψης αντίστοιχων πλημμυρικών φαινομένων του Elias ή του Daniel, οι γεωργοί της περιοχής βρίσκονται σε απόγνωση και πολλοί σκέφτονται να εγκαταλείψουν την περιοχή. Για να παραμείνουν στην περιοχή τους και να αποφευχθεί μια γενικευμένη μετανάστευση, θα πρέπει στους ανθρώπους αυτούς να δοθεί μια προοπτική. Η προοπτική αυτή είναι η διασφάλιση ότι, σε επόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα η περιοχή τους δεν θα ξαναπλημμυρίσει και η παραγωγή τους δεν θα καταστραφεί», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο κ. Κουρέτας.

Η λύση, μάλιστα, που προτείνεται από τη νεοεκλεγείσα διοίκηση «σπάει» σε δύο επίπεδα: Το πρώτο αφορά στη δυνατότητα αποστράγγισης των νερών με τη διάνοιξη σήραγγας από το ΒΑ τμήμα της Κάρλας για την εκροή των υδάτων στο Αιγαίο και αποφυγής στο μέλλον πλημμυρικών φαινομένων. Η σήραγγα, βάσει της επιστημονικής πρότασης, θα έχει ικανή διατομή για την παροχέτευση μεγάλων όγκων νερού σε μικρό χρονικό διάστημα (π.χ. 100-150 m3/sec) και μήκους περίπου 10,4 χλμ.

Δημιουργία και αξιοποίηση

«Το δεύτερο, όπως και οι ολλανδοί εμπειρογνώμονες παραδέχονται, ο Daniel μας οδηγεί στην αναθεώρηση των θεμελιωδών ζητημάτων της παροχής νερού, καθώς η λειψυδρία είναι εξίσου προβληματική, αν όχι και περισσότερο, με τα πλημμυρικά φαινόμενα. Έτσι, η επέκταση κατά 22.000 στρέμματα με αχρησιμοποίητες εκτάσεις του Δημοσίου και άλλες ακατάλληλες για γεωργοκτηνοτροφική εκμετάλλευση περιοχές μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα Λίμνη Κάρλα, που θα καταλαμβάνει μια συνολική έκταση 60.000 στρεμμάτων. Έτσι, η νέα Λίμνη Κάρλα μπορεί να αξιοποιείται τόσο ως ταμιευτήρας παροχής αρδευτικού νερού, καθώς και ως σημαντικό αντιπλημμυρικό έργο εκτόνωσης και παροχέτευσης πλημμυρικών υδάτων του Πηνειού προς το Αιγαίο, δίνοντας σημαντική προοπτική για την παραμονή του τοπικού πληθυσμού στην περιοχή», προσθέτει ο κ. Κουρέτας.

Ειδικά για τη – νέα – λίμνη, σύμφωνα με τα ΝΕΑ, το μέσο βάθος της υπολογίζεται στα 4,5 μέτρα και χωρητικότητα συνολικά περίπου 270 εκατ. κ.μ. νερού. Από αυτά, κοντά στα 100 εκατ. κ.μ. μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άρδευση των περίπου 230.000 στρεμμάτων βαμβακιού ή άλλων καλλιεργειών.

Λίμνη Κάρλα: Η ιστορία της λίμνης που αποξηράθηκε, ξαναδημιουργήθηκε και πλέον απειλεί τη Θεσσαλία

Η Λίμνη Κάρλα, που την τελευταία εβδομάδα «απειλεί» τη Θεσσαλία καθώς τα νερά της έχουν ανέβει επικίνδυνα, μοιάζει να παίρνει τη δική της εκδίκηση για όλα όσα έχει «περάσει» τις τελευταίες δεκαετίες με τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει.

Η λίμνη που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βοιβηίδα, αποξηράθηκε κόντρα στο σχέδιο που είχε εκπονηθεί τη δεκαετία του 1950 και τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ξανά, καθώς οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από εκείνη την απόφαση ήταν καταστροφικές.

Η λίμνη στα τέλη της δεκαετίας του ’50 αποφασίστηκε να αποξηραθεί καθώς, όπως αναφέρεται, προκαλούσε προβλήματα στις αγροτικές καλλιέργειες. Οι βροχοπτώσεις στη Λίμνη Κάρλα δημιουργούσαν πλημμύρες στις γεωργικές καλλιέργειες που βρίσκονταν περιμετρικά. Μάλιστα ορισμένες βαλτώδεις εκτάσεις γύρω της προκαλούσαν την έντονη παρουσία εντόμων, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως οι ντόπιοι την ονόμαζαν Βάλτο.

Το 1959 ανατέθηκε μελέτη από το υπουργείο Γεωργίας για την αξιοποίηση της πεδιάδας της Κάρλας με δεδομένα την κατασκευή ταμιευτήρα 64.700 στρεμμάτων, σήραγγας και τάφρων πεδινών υδάτων. Η λίμνη Κάρλα θα χρησιμοποιούνταν για άρδευση με αρδευτικά κανάλια και θα τροφοδοτούνταν με νερά του Πηνειού. Αντ’ αυτού όμως τελικά κατασκευάστηκε σήραγγα για την ολοκληρωτική εκκένωση της λίμνης που άρχισε τον Ιανουάριο του 1957 και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβρη του 1962.

Με την αποξήρανση της λίμνης φάνηκαν οι τρομακτικές επιπτώσεις από τη μη ολοκλήρωση του έργου όπως προβλεπόταν με την κατασκευή του ταμιευτήρα των 64.700 στρεμμάτων.

Όπως αναφέρει ο Φορέας Διαχείρισης της λίμνης, αυτές οι επιπτώσεις είναι περιβαλλοντικές αλλά και κοινωνικές:

• Ραγδαία πτώση της υπόγειας υδροφορίας
• Εισχώρηση του θαλάσσιου μετώπου στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της Κάρλας
• Ρύπανση και επιπτώσεις στο κλειστό Παγασητικό κόλπο και εμφάνιση φυτοπλαγκτού
• Εμφάνιση ρηγμάτων μεγάλου βάθους και καταστροφή κτισμάτων
• Επιπτώσεις στην πανίδα και στην χλωρίδα της περιοχής
• Καταστροφή γεωτρήσεων και ξήρανση πηγών μεταξύ των οποίων και η Υπέρεια Κρήνη στο Βελεστίνο
• Αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής
• Αδυναμία υδροδότησης πόλεων και οικισμών

Τα χωράφια που προήλθαν από την αποξήρανση της Κάρλας, έκτασης περίπου 78.000 στρεμμάτων, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα οφέλη, καθώς πλημμύριζαν με την πρώτη νεροποντή. Επιπλέον τα άλατα που είχαν συσσωρευτεί στο έδαφος από την πρώην λίμνη δεν ευνοούσαν τις καλλιέργειες. Η λεκάνη της λίμνης δινόταν κατά χρήση στους ακτήμονες για καλλιέργεια σιτηρών, ενώ για 6 μήνες κάθε χρόνο η Πολιτεία εκμίσθωνε τα εδάφη αυτά στους κτηνοτρόφους της περιοχής.

Ο επαναπλημμυρισμός της λίμνης Κάρλα

Το Δεκέμβριο του 2010 άρχισαν τα έργα για τον επαναπλημμυρισμό μέρους της πρώην λίμνης Κάρλας με άντληση νερού από τον ποταμό Πηνειό. Το έργο συνέβαλε μεταξύ άλλων στην αντιπλημμυρική προστασία, την άρδευση 100.000 στρεμμάτων, την ενίσχυση της ύδρευσης της πόλης του Βόλου με 15 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως ήτοι το 50% των αναγκών της πόλης, μερική αποκατάσταση του μικροκλίματος της περιοχής και την αποκατάσταση της χλωρίδας και της πανίδας. Μετά την επιτυχή άρδευση, η Λίμνη «εγκαινιάσθηκε» τον Οκτώβριο του 2018.

Λίμνη Κάρλα: Η ιστορία και η παράδοση

Η λίμνη Κάρλα απλωνόταν στην ανατολική Θεσσαλία στους νομούς Μαγνησίας και Λάρισας. Στο βόρειο τμήμα της είχε ελώδη μορφή και ουσιαστικά αποτελούσε μια άλλη λίμνη, τη Νεσσωνίδα. Όπως αναφέρει το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας, το εμβαδόν της Κάρλας κυμαινόταν από 18.000 ως 41.000 στρέμματα. Ήταν ό,τι απέμεινε από την προϊστορική θεσσαλική λίμνη (« για τη Θεσσαλία λένε πως τον παλιό καιρό ήταν λίμνη…» γράφει ο Ηρόδοτος) και οφείλει το σχηματισμό της σε τεκτονικό βύθισμα πριν 2,5 εκατομμύρια χρόνια.

Η παράδοση λέει πως ο Ποσειδώνας προκάλεσε σεισμό, σχίστηκαν τα βουνά (περιοχή Τεμπών) και χύθηκαν τα νερά στο Αιγαίο. Έμεινε όμως η Βοιβηίδα στη Μαγνησία και ως το 1962 αποτέλεσε έναν απαράμιλλης αξίας υδροβιότοπο με πλούσια πανίδα και χλωρίδα.

Η λίμνη στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βοιβηίς. Από το όνομά της και μόνο καταλαβαίνουμε τη θεϊκή καταγωγή της. Φοίβη –και στα θεσσαλικά Βοίβη με τροπή του Φ σε Β– ονομαζόταν η μητέρα της Λητούς, η οποία ήταν μητέρα του θεού Απόλλωνα, του θεού του φωτός. Θεϊκή και λαμπερή λοιπόν, η λίμνη. Με το ίδιο όνομα, Βοίβη, υπήρχε πόλη στις όχθες της Βοιβηίδας.

Στα μεσαιωνικά χρόνια ονομάστηκε Κάρλα, ίσως γιατί «την εποχή της καταλανοκρατίας, κάποιος Κάρολος δούκας νεμόταν τη λίμνη», σύμφωνα με τον Γ. Κορδάτο. Στα τελευταία χρόνια οι παρακάρλιοι κάτοικοι όταν μιλούν μεταξύ τους για τη λίμνη, την ονομάζουν Βάλτο.

Ειδήσεις σήμερα

Πέλλα: Ηλικιωμένη στα «δίχτυα» σπείρας – Πώς έχασε 5.000 ευρώ

Καιρός: Χριστούγεννα με λιακάδα ή χιόνι; – Τι λένε οι μετεωρολόγοι

Σαλαμίνα: Στα δικαστήρια Πειραιά ο 71χρονος που σκότωσε την 43χρονη σύντροφό του