Σε αυτό το περιβάλλον γεννήθηκαν και τα «ομόλογα καταστροφής» (catastrophe bonds), που «παίζουν» με τις πιθανότητες φυσικών ή περιβαλλοντικών συμφορών, με απώτερο σκοπό το κέρδος. Η ραγδαία αύξηση ακραίων φαινομένων της κλιματικής αλλαγής τα τελευταία χρόνια οδήγησε στη διόγκωση αυτής της ιδιότυπης αγοράς, που ανήλθε στα 30 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τους «Financial Times».

Δύο πλευρές

To αλισβερίσι περιλαμβάνει δύο πλευρές. Από τη μια, βρίσκονται ασφαλιστές, επιχειρήσεις και κυβερνητικοί οργανισμοί, που θέλουν να ελαχιστοποιήσουν τις οικονομικές ζημιές τους από π.χ. κυκλώνες στην Τζαμάικα, τυφώνες στην Κίνα, σεισμούς στην Καλιφόρνια, πλημμύρες στη Γερμανία ή πυρκαγιές στην Ελλάδα και την Τουρκία. Από την άλλη, βρίσκονται τολμηροί «επενδυτές καταστροφής», που είναι πρόθυμοι να αναλάβουν το ρίσκο της πραγματοποίησης τέτοιων γεγονότων με τα κεφάλαιά τους, με αντάλλαγμα σταθερές αποδόσεις, που δεν βασίζονται στην πραγματική οικονομία ούτε καν σε επενδυτικές κινήσεις, αλλά στις… μαθηματικές πιθανότητες να μην εκδηλωθούν αυτά τα καπρίτσια της φύσης.

Η κλιματική αλλαγή αποδείχθηκε καταλύτης της αυξημένης έκδοσης τέτοιων ομολόγων για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, τονίζουν τραπεζίτες και επενδυτές στις δύο όχθες του Ατλαντικού. «Υπάρχει ανάγκη για μετακύλιση κινδύνου επειδή οι πάντες συνειδητοποίησαν -ή αναγκάστηκαν να συνειδητοποιήσουν-, είτε είναι οίκοι αξιολόγησης είτε μέτοχοι είτε ρυθμιστικές Αρχές της κεφαλαιαγοράς, ότι υπάρχει τεράστιο ποσοστό κινδύνων εκτός διαχείρισης», τόνισε ο Πίτερ ντι Φιόρε, της Neuberger Berman. Toυς τελευταίους 12 μήνες επωφελήθηκαν από αυτό το σχήμα το κράτος της Τζαμάικα -που εισήλθε στην αγορά «ομολόγων καταστροφής» με ανάδοχο την Παγκόσμια Τράπεζα- και η ιδιοκτήτρια εταιρία της Google, η Alphabet, που χρησιμοποιεί τα συγκεκριμένα προϊόντα σαν ενισχυτικό μαξιλάρι της παραδοσιακής ασφάλισης από τους σεισμούς στην έδρα της, την Καλιφόρνια. Πριν από μερικές εβδομάδες εξέδωσε το πρώτο της «ομόλογο καταστροφής» και η τοπική κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, ως ασπίδα στους τυφώνες που αφθονούν στην περιοχή!

Τα «ομόλογα πανδημίας», που εξέδωσε πέρυσι η Παγκόσμια Τράπεζα, επικρίθηκαν επειδή δεν αποζημίωσαν εγκαίρως τα πληττόμενα κράτη. Τα όρια θανάτων και κρουσμάτων που έθεταν ξεπεράστηκαν μόλις τον Απρίλιο του 2020. Ωστόσο, οι ζημιές 40 δισ. δολαρίων, που προκλήθηκαν από φυσικές καταστροφές στον πλανήτη μόλις το πρώτο εξάμηνο του 2021, προδιαθέτουν για επέκταση των «cat bonds» -όπως αποκαλούνται τα «ομόλογα καταστροφής» στη χρηματιστηριακή αργκό- σε ακόμη περισσότερους τομείς, από ακόμη περισσότερους φορείς. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι εταιρίες και ασφαλιστές θα γίνουν περισσότερο πρόθυμοι να μοιραστούν τους κινδύνους με τις αγορές κεφαλαίων, καθώς οι οικονομικές απώλειες από ακραία καιρικά φαινόμενα υπολογίζονται σε 3,6 τρισ. δολάρια τα τελευταία 50 χρόνια – από την απαρχή δηλαδή της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.

Κάποιες ψυχραιμότερες φωνές, πάντως, όπως του καθηγητή Οικονομικών στο Μιλάνο, Κλαούντιο Μοριάνα, προειδοποιούν θεσμικούς επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία, να μην αναλαμβάνουν το ρίσκο να στοιχηματίσουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ «ΟΜΟΛΟΓΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ»

Σύμφωνα με τον ορισμό της ιστοσελίδας euretirio.com (Eυρετήριο Οικονομικών Ορων), «ομόλογο καταστροφής» (catastrophe bond) είναι ένα είδος ομολόγου που εκδίδεται συνήθως από εταιρίες ειδικού σκοπού και το οποίο παρέχει στους επενδυτές μια απόδοση η οποία εξαρτάται από την πραγματοποίηση ή όχι ενός συγκεκριμένου ασφαλιστικού γεγονότος. Ανάλογα με τους όρους του ομολόγου και τον σχεδιασμό του, οι επενδυτές αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να χάσουν μέρος ή και το σύνολο του κεφαλαίου σε περίπτωση πραγματοποίησης του γεγονότος ή να απολαύσουν υψηλές αποδόσεις αν το γεγονός δεν συμβεί.

» Παράδειγμα: Εστω ότι μια ασφαλιστική εταιρία διατηρεί χαρτοφυλάκιο στις ΗΠΑ στο οποίο περιέχονται ασφάλειες για ζημιές από τυφώνες. Οι διαχειριστές χαρτοφυλακίου της ασφαλιστικής, αντί να αντασφαλίσουν σε μια άλλη ασφαλιστική εταιρία, μπορούν να δημιουργήσουν μια εταιρία ειδικού σκοπού με μια επενδυτική τράπεζα που θα εκδώσει ένα ομόλογο καταστροφής. Οι επενδυτές που ενδιαφέρονται να αγοράσουν το ομόλογο ενδέχεται να ανταμειφθούν με μια απόδοση που βασίζεται σε ένα κυμαινόμενο επιτόκιο αναφοράς (π.χ. LIBOR).

Εάν το καταστροφικό γεγονός δεν συμβεί, οι επενδυτές θα εξασφαλίσουν μια καλή απόδοση για το χαρτοφυλάκιό τους, ενώ σε αντίθετη περίπτωση το αρχικό κεφάλαιο που επένδυσαν θα χαθεί και θα χρησιμοποιηθεί από τους εκδότες του ομολόγου (ασφαλιστική εταιρία) για να καλύψει τις πληρωμές στους ασφαλισμένους. Τα ομόλογα αυτά, δηλαδή, θεωρούνται ως χρεόγραφα με ασφαλιστικά χαρακτηριστικά και χρησιμοποιούνται από ασφαλιστικούς οργανισμούς ως αντιστάθμιση κινδύνου. Από τη μεριά των επενδυτών, επειδή τα ομόλογα καταστροφής παρουσιάζουν χαμηλή συσχέτιση με την πραγματική οικονομία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους.

ΑΡΙΘΜΟΙ-ΣΟΚ… 

1,1 ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΕΛΣΙΟΥ αυξήθηκε η μέση θερμοκρασία της Γης από τα προβιομηχανικά χρόνια 

2 ΜΕΤΡΑ θα αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας έως το 2100 και 5 μέτρα έως το 2150, καθιστώντας μη κατοικήσιμα τα νησιωτικά συμπλέγματα Κιριμπάτι, Βανουάτου, Νήσοι Σολομώντα 

2015 – 2021 ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΠΤΑ θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί στην ιστορία της ανθρωπότητας 

18,3 ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΕΛΣΙΟΥ έφτασε η θερμοκρασία τον Φεβρουάριο στον Νότιο Πόλο και 49,5 στον Καναδά τον Ιούλιο (θερμοκρασίες-ρεκόρ για φέτος) 

62 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών αποψιλώθηκαν τα τελευταία χρόνια (στη Γλασκόβη συμφωνήθηκε ο τερματισμός της αποψίλωσης μέχρι το 2030)