Πότε όμως επιτίθενται τα φίδια στον άνθρωπο; Είναι όλα τα είδη επικίνδυνα; Πόσα περιστατικά καταγράφονται τον χρόνο; Πως φτάνουν ως το κέντρο πόλεων και τι πρέπει να κάνουμε μόλις τα αντικρίσουμε; Σε αυτά τα βασικά ερωτήματα απαντά μεταξύ άλλων μιλώντας στο GRTimes.gr, ο βιολόγος- ερπετολόγος και μέλος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας Ηλίας Στραχίνης, ο οποίος αρχικά εξηγεί ότι κανένα φίδι δεν επιτίθεται σε άνθρωπο αν δεν απειληθεί και δαγκώνουν μόνο όταν αμύνονται.

Όπως αναφέρει στη συνέχεια, τα μόνα φίδια στην Ελλάδα που είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο, είναι οι οχιές, οι οποίες αποτελούν τα πέντε από τα συνολικά 23 είδη φιδιών που υπάρχουν στην χώρα. «Τα δύο από αυτά είναι αλπικές οχιές τις οποίες τις βρίσκουμε μόνο σε πολύ υψηλό υψόμετρο, όπως σε κορυφές βουνών και έχουν ήπιο δηλητήριο, η οθωμανική οχιά την οποία  βρίσκουμε μόνο στα ανατολικά νησιά του αιγαίου – και όχι σε όλα –  και στα νοτιοανατολικά του Έβρου, η οχιά της Μήλου και το πέμπτο είδος και πιο γνωστό, είναι η κοινή οχιά ή αλλιώς κερασφόρος οχιά που τη βρίσκουμε από τον Έβρο μέχρι τη Πελοπόννησο, σε νησιά του αιγαίου και του Ιονίου. Όλα τα υπόλοιπα φίδια, είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο» εξηγεί ο κ. Στραχίνης. 

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα φίδια έχουν σημαντικό ρόλο στο φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον καθώς με τη διατροφή τους ελέγχουν τους πληθυσμούς των τρωκτικών και των εντόμων, προστατεύοντας τη δημόσια υγεία από ασθένειες που μεταδίδουν τα τρωκτικά και τα έντομα. Συμβάλλουν επίσης στην διατήρηση της βιοποικιλότητας καθώς στην τροφική αλυσίδα τα συναντούμε είτε ως θηρευτές καταναλώνοντας πλήθος θηραμάτων είτε ως θηράματα για σπάνια πτηνά και θηλαστικά.

Αναφερόμενος στα χαρακτηριστικά της κοινής οχιάς, προκειμένου να γίνει εύκολα αναγνωρίσιμη, τονίζει ότι είναι κοντόχοντρο φίδι, με πολύ πλατύ κεφάλι, ουρά που στενεύει απότομα και χοντρό ζιγκ-ζαγκ στο σώμα ή ενωμένους ρόμβους. «Στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται μέχρι και 200 περιστατικά δαγκώματος, ωστόσο, το ποσοστό θνησιμότητας είναι εξαιρετικά χαμηλό, περίπου 1 στους 500, που κατά κανόνα αφορούν άτομα με βεβαρημένη υγεία» σημειώνει, συμπληρώνοντας πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να πανικοβαλλόμαστε στη θέα ενός φιδιού και να μας πιάνει υστερία. Προσθέτει δε, πως η οχιά είναι ένα επικίνδυνο φίδι, ωστόσο, όχι τόσο, όσο φημολογείται. «Δεν ισχύει ότι σε βλέπει και επιτίθεται, ότι παραμονεύει να σε δαγκώσει, ότι σε περίπτωση που συμβεί πεθαίνεις μέσα σε λίγα λεπτά ή κάποιες ώρες, καθώς, για να πεθάνει από δάγκωμα οχιάς ένας υγιής άνθρωπος, χρειάζεται να μείνει χωρίς βοήθεια αρκετά 24ωρα», υπογραμμίζει.

Βίντεο από την ομάδα Herpetofauna.gr

Όσον αφορά τις κατάλληλες ενέργειες μετά το δάγκωμα οχιάς, ξεκαθαρίζει ότι το μόνο που πρέπει να γίνει είναι η ακινητοποίηση του θύματος και ειδικά του άκρου που δαγκώθηκε και η μεταφορά του ανθρώπου σε νοσοκομείο, προκειμένου να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. «Είναι λανθασμένη και πολύ επικίνδυνες οι πρακτικές της σφικτής περίδεσης για να κοπεί η κυκλοφορία του αίματος στο σημείο του δαγκώματος, το σχίσιμο στο σημείο για να «τρέξει» το δηλητήριο και διάφορα άλλα τέτοια ‘γιατροσόφια’, καθώς επιδεινώνουν την κατάσταση και μπορεί ένας άνθρωπος να χάσει τη ζωή του από αυτά», τονίζει.

Πως «έρχονται» τα φίδια στο κέντρο της πόλης

Αναστάτωση επικράτησε το περασμένο Σάββατο σε παιδική χαρά της Θεσσαλονίκης, όταν περίοικοι εντόπισαν σε κάγκελα της εγκατάστασης μια οχιά (δείτε εδώ). Μάλιστα, όπως αναφέρει ο κ. Στραχίνης, η συγκεκριμένη αρσενική οχιά είχε κάνει την εμφάνιση της και πέρυσι στο συγκεκριμένο πάρκο, ωστόσο, δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί και να απομακρυνθεί. Για την απομάκρυνση του φιδιού το Σάββατο, αφού ειδοποιήθηκε η Άμεση Δράση και η Πυροσβεστική, τελικά κλήθηκε εθελοντής από τη Δράση για την Άγρια Ζωή, που πήρε το ερπετό και το μετέφερε σε άλλο περιβάλλον.

Με αφορμή το παραπάνω περιστατικό, ο βιολόγος – ερπετολόγος και μέλος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας, εξηγεί, ότι για να φτάσει ένα φίδι μέσα στην πόλη» υπάρχουν δύο τρόποι. Ο πρώτος, είναι ενεργητικός, δηλαδή ένα φίδι να μπει από τα περίχωρα της πόλης διασχίζοντας ένα ρέμα, όπως στην προαναφερθείσα  περίπτωση. Ο δεύτερος, είναι παθητικός και πολύ συχνός μάλιστα. Μπορεί να γίνει αν κάποιος σταθμεύσει το όχημα του στην ύπαιθρο και το φίδι κρυφτεί σε κάποιο σημείο του αυτοκινήτου. Ο οδηγός χωρίς να το γνωρίζει, θα μεταβεί στη συνέχεια σε μια άλλη περιοχή, μεταφέροντας το φίδι το οποίο θα «αποβιβαστεί» όταν το όχημα σταματήσει ή παύσουν οι κραδασμοί. «Έχω καταγράψει μεταφορά φιδιού μέχρι και σε απόσταση 200 χιλιομέτρων, από τη Φλώρινα έως τη Θεσσαλονίκη, καθώς το ερπετό κρύφτηκε μέσα στο καπό του αυτοκινήτου» συμπληρώνει.

Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με τον ίδιο, τα περιστατικά που καταγράφονται κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη και αφορούν εντοπισμό φιδιού σε κατοικημένη περιοχή, κυμαίνονται από 40 έως 80.

Πως να μείνουν μακριά από το σπίτι μας τα φίδια

Όσον αφορά τον τρόπο που μπορεί κάποιος να κρατήσει έξω από τον περιβάλλοντα χώρο του σπιτιού του τα φίδια, ο κ. Στραχίνης επισημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα απωθητικά δεν λειτουργούν. Οπότε, θα πρέπει να κάνει κάποιος όσο γίνεται πιο αφιλόξενο τον κήπο του για τα φίδια. Μερικές από τις ενέργειες που θα συμβάλλουν σε αυτό, είναι: Κουρεμένα χόρτα, να μην ποτίζουμε τις βραδινές ώρες ώστε να μην υπάρχει πολύ υγρασία που θα τα προσελκύσει, να μην υπάρχουν εκτεθειμένες τροφές που προσελκύουν τρωκτικά και ακολούθως φίδια αλλά και να μην υπάρχουν αντικείμενα που μπορεί να λειτουργήσουν ως κρυψώνες γι’ αυτά, όπως είναι τα οικοδομικά υλικά.

Για περισσότερες πληροφορίες για την ελληνική ερπετοπανίδα, ο κ. Στραχίνης παραπέμπει στην ιστοσελίδα herpetofauna.gr