Προς το παρόν, στα συρτάρια του Μαξίμου υπάρχει σειρά μέτρων που έχουν κατά καιρούς εξαγγελθεί αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί λόγω διαδοχικών παγκόσμιων κρίσεων και δημοσιονομικής στενότητας. Τα μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και της φορολογίας των φυσικών προσώπων, των ενοικίων και τον μηδενισμό της προκαταβολής φόρου.

Στήριξη

Ο πρωθυπουργός στις δημόσιες δηλώσεις του επαναλαμβάνει την πάγια θέση ότι η στήριξη των πλέον ευάλωτων απέναντι στην ακρίβεια θα συνεχιστεί, αλλά πλέον η βασική παρέμβαση θα αφορά στην αύξηση των εισοδημάτων και όχι σε έκτακτα μέτρα, όπως μέχρι και το τέλος του 2023.

Η διάψευση των προσδοκιών για ένα -ακόμη- επίδομα Πάσχα για τους οικονομικά ευάλωτους, όπως αυτό των 390 εκατ. ευρώ που δόθηκε στο τέλος του 2023, οφείλεται κυρίως στην υιοθέτηση των νέων δημοσιονομικών κανόνων οι οποίοι στην πράξη θα ισχύσουν το 2025 αλλά αλλάζουν από τώρα τα δεδομένα.

Θεωρητικά με το νέο σύστημα θα μπορεί μια χώρα -εν προκειμένω η Ελλάδα- να δαπανά μέχρι ένα ορισμένο όριο διατηρώντας το κυκλικά προσαρμοσμένο πρωτογενές πλεόνασμα σε ύψος τέτοιο ώστε να επιτυγχάνεται σταθερή ετήσια μείωση του χρέους που είναι τελικά το ζητούμενο των νέων κανόνων. Η οροφή αυτή των δαπανών για το 2024 είχε οριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα χρόνο νωρίτερα, τον Μάιο του 2023, στο 2,6%. Ωστόσο, στο όριο αυτό -το οποίο θεωρητικά ήταν 930 εκατ. ευρώ- χώρεσαν μέτρα αύξησης των εισοδημάτων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ύψους 2,1 δισ. ευρώ, χωρίς να υπάρξουν προβλήματα με την Επιτροπή. Αυτό έγινε όχι τόσο πολύ από την αύξηση των εσόδων, η οποία ξεπέρασε κάθε προσδοκία το 2023, διαμορφώνοντας το πρωτογενές πλεόνασμα στα 4 δισ. ευρώ, υψηλότερα κατά 1,5 δισ. ευρώ από τον στόχο για πλεόνασμα 2,55 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού. Τα επιπλέον έσοδα ύψους 930 εκατ. ευρώ που προέκυψαν, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του υπ. Οικονομίας, θα παραμείνουν ως «μαξιλάρι» βοηθώντας ταμειακά τα έσοδα για την αρχή του 2024 και ειδικά την περίοδο πριν από την έναρξη της καταβολής των φορολογικών υποχρεώσεων φυσικών και νομικών προσώπων.

Του χρόνου

Ο σχεδιασμός για το 2025 έχει ακόμη πολλά άγνωστα σημεία. Ο υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έσπευσε να ανακοινώσει από τις αρχές Απριλίου παρεμβάσεις ύψους 850 εκατ. ευρώ.

Τούτο ενώ το όριο των δαπανών για τον επόμενο χρόνο δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που αναμένεται να γίνει το αργότερο μέχρι και τις αρχές Ιουνίου και πάντως πριν από τις ευρωεκλογές.

Αλλωστε, μετά τις ευρωεκλογές και αφού συγκληθεί ξανά ως σώμα η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλες τις χώρες οι οροφές δαπανών μέχρι και το 2027. Τούτο στο πλαίσιο της σύνταξης του τετραετούς προγράμματος προσαρμογής που θα ισχύει με ειδικούς όρους για κάθε χώρα, ανάλογα με το ύψος του χρέους και του κύκλου της οικονομίας της. Οι οροφές των δαπανών για κάθε χρονιά μαζί με τους υπόλοιπους στόχους του προγράμματος αναμένεται να συμφωνηθούν μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου και θα εφαρμοστούν χωρίς αποκλίσεις μέχρι και το τέλος της περιόδου.

Ευελιξία

Είναι σαφές ότι η πρόωρη ανακοίνωση των μέτρων του 2025 είχε τη λογική να σταματήσει κάθε συζήτηση για επιπλέον παροχές πριν από το Πάσχα εν όψει εκλογών. Επιπλέον έπρεπε να σταλεί μήνυμα συγκράτησης και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στην ουσία όμως και τα ίδια τα στελέχη του υπ. Οικονομίας θέλουν να δουν πρώτα την εφαρμογή του νέου συστήματος πριν ξεδιπλώσουν τον σχεδιασμό τους. Τούτο με δεδομένο ότι το κείμενο των νέων κανόνων ήταν αρκετά γενικό ώστε να εγκριθεί αλλά σίγουρα έχει πολλά σημεία τα οποία εκ των πραγμάτων θα επιβεβαιωθούν στην εφαρμογή τους.

Θεωρητικά, με το νέο σύστημα η εξοικονόμηση δαπανών που θα υπάρχει ένα έτος θα μπορεί να αναλώνεται το επόμενο, και το αντίθετο. Αν κάποια χρονιά ξεπεράσουμε το όριο των δαπανών, θα πρέπει να ισοσκελίσουμε την υπέρβαση αυτή με συγκράτηση την αμέσως επόμενη χρονιά.

Το υπ. Οικονομίας σε μια επιπλέον αμυντική κίνηση απέναντι στο νέο καθεστώς δηλώνει ότι θα κάνει οικονομία από φέτος. Συγκεκριμένα χαμηλώνει την οροφή των δαπανών από το 2,6% που έχει ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε 2,1%, αφήνοντας σε πρώτη φάση κουμπαρά για νέα μέτρα της τάξης των 330 εκατ. ευρώ.

Ο κουμπαράς αυτός των νέων μέτρων μπορεί να γεμίσει περισσότερο μέχρι και το τέλος του χρόνου, αν προκύψει κάποια επιπλέον συγκράτηση δαπανών, όπως συνέβη κάθε χρονιά από το 2021 μέχρι και το 2023.

Ταμειακά τα νέα μέτρα μπορούν να καλυφθούν από πολλές πηγές. Η πρώτη είναι η καλύτερη του αναμενομένου πορεία των φορολογικών εσόδων, όπως συνέβη το 2023, όταν τα έσοδα υπερέβησαν τον στόχο του προϋπολογισμού κατά 900 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, για φέτος το υπ. Οικονομίας έχει πάρει μέτρα που θα φέρουν «σίγουρα» νέα έσοδα ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Τα 530 εκατ. ευρώ θα έρθουν από τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων και των ελευθέρων επαγγελματιών και τα 600 εκατ. ευρώ από το αυξημένο τέλος διανυκτέρευσης το οποίο υποτίθεται ότι θα καλύψει το κόστος αποκατάστασης των ζημιών από φυσικές καταστροφές.

ΜΕ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΔΥΟ ΕΤΩΝ

Τα 7 παλιά και νέα μέτρα που βρίσκονται στο τραπέζι

Σε ό,τι αφορά τον κατάλογο των μέτρων, που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ως πρόσθετα το 2025 και φυσικά το 2026, όταν ο λογαριασμός θα είναι ακόμη ανοικτός, υπάρχουν κάποια που έχουν προετοιμαστεί και έχουν εξαγγελθεί ήδη ή πρόκειται να εξαγγελθούν και κάποια τα οποία βρίσκονται στο πρόγραμμα της Ν.Δ. για την τετραετία, τα οποία μπορεί να εξαγγελθούν μέχρι το τέλος του χρόνου ή τον επόμενο χρόνο. Ειδικότερα:

1 Το πρώτο μέτρο που εξαγγέλθηκε πρόσφατα είναι η επέκταση του μπόνους του 15% στο Δημόσιο ως κίνητρο επίδοσης για θέσεις και αρμοδιότητες όπου μπορούν να τεθούν συγκεκριμένοι στόχοι, όπως είναι οι δημόσιες προμήθειες, η εκκαθάριση δαπανών ή η υλοποίηση έργων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.

2 Η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Το πλάνο που υπάρχει είναι να γίνει επιπλέον μείωση κατά 1% από το οποίο 0,5% να γίνει το 2025 και 0,5% το 2027. Εδώ όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά για μεγαλύτερη μείωση αν υπάρξει περιθώριο από την πλευρά των δαπανών.

3 Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% μόλις όμως έχουμε κάποια αισιόδοξα μηνύματα από το μέτωπο της φοροδιαφυγής από την καμπάνια που ξεκίνησε το υπ. Οικονομίας από φέτος και θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.

4 Το οικονομικό επιτελείο έχει στα σχέδια τον σταδιακό μηδενισμό της προκαταβολής φόρου. Σήμερα κυμαίνεται από 55% έως και 100%. Συγκεκριμένα, για φυσικά πρόσωπα με επιχειρηματική δραστηριότητα η προκαταβολή φόρου είναι 55%, για νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες 80% και για τις τράπεζες 100%.

5 Στις πιθανές αλλαγές, η περισσότερο σταδιακή φορολογία των ενοικίων. Στα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι είναι να θεσπιστεί ένας δεύτερος ενδιάμεσος φορολογικός συντελεστής. Σήμερα ο πρώτος συντελεστής είναι 15% για εισοδήματα από ενοίκια έως 12.000 ευρώ, 35% για εισοδήματα από 12.000 έως 35.000 ευρώ και ο υψηλός συντελεστής 45% για εισοδήματα από ενοίκια άνω των 35.000 ευρώ.

6 Η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ. Πρόκειται για μέτρο που παραμένει συνεχώς στο συρτάρι, λόγω του υψηλού δημοσιονομικού κόστους. Στο τραπέζι βρίσκεται πάντως, η μείωση του υψηλού συντελεστή από το 24% στο 22% και του χαμηλού από το 13% στο 11%. Που αποτελεί υπόλοιπο του προγράμματος της Ν.Δ. από την πρώτη θητεία της.

7 Φορολογία φυσικών προσώπων. Στο τραπέζι βρίσκεται και η μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα. Σήμερα οι συντελεστές ξεκινούν από 9% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ και φτάνουν έως και το 44% για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ.

Ειδήσεις σήμερα

Ιράν: Ανώμαλη προσγείωση για το ελικόπτερο που μετέφερε τον πρόεδρο της χώρας

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ Blue Horizon: Αυτή είναι η εισαγγελική πρόταση για τον Καργιώτη – «Τον απώθησαν, δεν έριξαν σωσίβιο και έφυγαν…»

Θεσσαλονίκη: Ένταση ανάμεσα στους οπαδούς του ΠΑΟΚ και τα ΜΑΤ στην Καμάρα

Μητσοτάκης: Το ψηφιακό σχολείο θα δώσει ακόμη μεγαλύτερες ευκαιρίες σε μαθητές απομακρυσμένων περιοχών

ΣΥΡΙΖΑ: Στα 58,7 δισ. ευρώ το… λεφτόδεντρο Κασσελάκη