Ειδικότερα, η εν λόγω κυβερνητική πρωτοβουλία αφορά σε νωπά φρούτα και λαχανικά μη επεξεργασμένα, καθώς επίσης σε νωπά, μη επεξεργασμένα, εξαιρουμένης της κοπής: μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο, αρνί, κατσίκι και ψάρι. Προβλέπει πως οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εμπορεύονται τα παραπάνω αγαθά τα πωλούν πλέον χωρίς να χορηγούν εκπτώσεις, πιστώσεις ή λοιπές παροχές σε άλλες επιχειρήσεις, που υπερβαίνουν αθροιστικά το 3% επί της τιμής πώλησης προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών.

Στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης (ΥΠΑΝ) εξήγησε στον «Ε.Τ.» πως σε πρώτη φάση «αυτό που θέλουμε να συμβεί στην αγορά με τη συγκεκριμένη διάταξη είναι να “καθαρίσουν” οι τιμές. Οταν θα συμβεί αυτό, θα εξαφανιστούν -όπου υπήρχαν- οι αρχικές τιμές, δηλαδή το φαινόμενο να αναγράφεται ότι το x προϊόν κοστίζει, για παράδειγμα, 2,5 ευρώ τελικά από 3 ευρώ. Επίσης, αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι -μέσω των καθαρών τιμών- να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός τόσο στην εφοδιαστική αλυσίδα όσο και στον πελάτη, έτσι ώστε ο καταναλωτής να συγκρίνει με βάση την τιμή και όχι με βάση την έκπτωση».

Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, εκτίμησε πως οι μειώσεις στις τιμές των νωπών προϊόντων θα έρθουν σταδιακά. Υπογράμμισε πως για την αποτίμηση της επίδρασης του μέτρου θα πρέπει να περάσει αρκετό χρονικό διάστημα, για να γίνουν συγκρίσεις τιμών σε σχέση με το παρελθόν. «Δεν μπορεί να ξέρει κανείς με βεβαιότητα το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για να αποδώσει η πρωτοβουλία, διότι προϊόν από προϊόν διαφέρει. Για κάποια μπορεί να απαιτηθεί ένας μήνας και για άλλα περισσότεροι», πρόσθεσε.

Από την πλευρά τους, οι φορείς της αγοράς, πάντως, εκτιμούν ότι, χάρη στο συγκεκριμένο μέτρο, δηλαδή του περιορισμού των πιστωτικών τιμολογίων, προσεχώς θα μειωθούν ελαφρώς οι τιμές.

Επί της ουσίας, τα «κόλπα» που καταγράφονταν στην αγορά οδήγησαν στην απόφαση του ΥΠΑΝ να επιτρέπει μόνον πιστωτικό τιμολόγιο ύψους έως 3% για επιστροφές προϊόντων ή φύρας. Και για τις υπόλοιπες περιπτώσεις να πρέπει να γράφεται ακριβώς ποια είναι η τιμή παραπάνω από αυτήν που αγόρασαν τελικά οι επιχειρήσεις.

Βάσει νόμου, τα πιστωτικά τιμολόγια πρέπει να κόβονται για φορολογικούς λόγους. Αυτό σημαίνει πρακτικά  πως, όταν ο προμηθευτής στέλνει ένα προϊόν, ο πωλητής μπορεί να απαντήσει ότι είναι καταστραμμένο, ότι χρειάζεται επιστροφή, ότι δεν πωλήθηκε, ότι λήγει κ.λπ. Μία λύση που δέχεται η φορολογική νομοθεσία για τις παραπάνω περιπτώσεις είναι να κοπεί ένα πιστωτικό σημείωμα. Ωστόσο, αυτή η επιλογή χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, όχι για να γίνονται επιστροφές, αλλά για να μπορούν να κανονίζουν στόχους, μπόνους και αμοιβές μεταξύ τους οι προμηθευτές και οι πωλητές ανάλογα με τα αποτελέσματα.

Καταγράφονταν, δηλαδή, περιπτώσεις όπου στα τιμολόγια δεν αποτυπωνόταν η πραγματική τιμή που αγοράζουν τα σούπερ μάρκετ. Φαίνονταν υψηλότερες οι τιμές στα τιμολόγια, παρόλο που ήταν χαμηλότερες. Και αυτή η πρακτική είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργείται χώρος για αυξήσεις στις τιμές που έβλεπαν οι καταναλωτές στα ράφια.

Μιλώντας προσφάτως σε τηλεοπτικό σταθμό, ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, εξέφρασε την πεποίθηση πως η εν λόγω πρωτοβουλία «καθαρές τιμές από το χωράφι στο ράφι» θα οδηγήσει και αυτή σε μειώσεις το επόμενο χρονικό διάστημα – σε αντιστοιχία με το μέτρο μείωσης παροχών προς τα σούπερ μάρκετ.

Πόσο πληρώνουμε

Οι τιμές στα νωπά προϊόντα ποικίλλουν αναλόγως της ποιότητάς τους. Για παράδειγμα, στις 5 Μαρτίου 2024, λίγες ημέρες αφού τέθηκε σε ισχύ το πιο πρόσφατο πακέτο μέτρων του υπουργείου Ανάπτυξης κατά της ακρίβειας, τα πορτοκάλια πωλούνταν στο σούπερ μάρκετ από 0,79 έως 2,19 ευρώ το κιλό. Τα αχλάδια κόστιζαν από 1,59 έως 3,99 ευρώ το κιλό, τα μήλα από 1,15 έως 3,09 ευρώ το κιλό, οι πατάτες από 0,98 έως 1,66 ευρώ το κιλό, τα λεμόνια από 0,78 έως 1,69 ευρώ το κιλό. Η τιμή για ένα κιλό μοσχάρι κυμαινόταν από 11,32 έως 11,40 ευρώ, για το αρνί από 9,95 έως 12,01 ευρώ, κ.ο.κ.