Βασικός στόχος των παρεμβάσεων που θα γίνουν είναι η εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών, που έχουν διαπιστωθεί κατά την πολυετή εφαρμογή των ρυθμίσεων για τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.

Για το σκοπό αυτό, η Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Μαρία Ψύλλα υπέγραψε στις 11 Ιανουαρίου 2024 απόφαση για τη σύσταση εξαμελούς επιτροπής που με επικεφαλής την ίδια ως πρόεδρο και πέντε υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου ως μέλη θα αναλάβει το έργο της αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης και τη διατύπωση απόψεων και προτάσεων σχετικά με το θέμα της αναμόρφωσης των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι παρεμβάσεις στο σύστημα των τεκμηρίων που προτίθεται να προωθήσει η κυβέρνηση περιλαμβάνουν:

1 Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα και σκάφη αναψυχής. Θα τροποποιηθεί το σύστημα προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων διαβίωσης, ώστε αυτά να προσεγγίζουν περισσότερο το πραγματικό ετήσιο κόστος συντήρησης και χρήσης των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων. Σε κάθε περίπτωση η κατεύθυνση που έχει δοθεί, ήδη από την προεκλογική περίοδο, είναι τα νέα ποσά που θα προκύψουν να είναι μειωμένα μεσοσταθμικά κατά 30% σε σύγκριση με τα ισχύοντα σήμερα. Ωστόσο, οι κλίμακες αλλά και τα κριτήρια προσδιορισμού των ποσών των τεκμηρίων θα αλλάξουν, προκειμένου αυτά να γίνουν δικαιότερα και αποτελεσματικότερα.

2 Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους αγάμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης. Τα ποσά αυτά ενδέχεται να μειωθούν ή και να παραμείνουν σε ισχύ μόνο για όσους φορολογούμενους δεν βαρύνονται από άλλα τεκμήρια διαβίωσης. Δηλαδή τα ποσά ελαχίστων τεκμηρίων διαβίωσης, είτε μειωθούν είτε όχι, εξετάζεται να ισχύουν μόνο για όσους «φιλοξενούνται» σε σπίτια γονέων ή συγγενών τους και ταυτόχρονα δεν έχουν στο όνομά τους άλλα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούνται τεκμήρια διαβίωσης, όπως αυτοκίνητα, σκάφη και πισίνες. Αν διαθέτουν τέτοια περιουσιακά στοιχεία, τα τεκμήρια διαβίωσης που αναλογούν σε αυτά εξετάζεται να μην προστίθενται στα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων.

3 Εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης. Οι ακραίες περιπτώσεις υπερφορολόγησης νοικοκυριών με πολύ χαμηλά εισοδήματα, λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης και του χαρακτηρισμού του εισοδήματος που προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια ως εισοδήματος ως προερχόμενου από επιχειρηματική δραστηριότητα θα επιδιωχθεί να εξαλειφθούν. Στόχος είναι να πάψει να παρατηρείται το φαινόμενο οικογένειες με πενιχρά πραγματικά ετήσια εισοδήματα να καλούνται να πληρώνουν φόρους εισοδήματος δυσανάλογα υψηλούς των πραγματικών τους εισοδημάτων, ακόμη και μεγαλύτερους από τα εισοδήματά τους!

4 Παρεμβάσεις και στη νομοθεσία για τον τρόπο κάλυψης των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στο στόχαστρο θα μπει το σύστημα της «ανάλωσης κεφαλαίου». Το σύστημα αυτό, δίνει τη δυνατότητα στους φορολογουμένους να επικαλούνται τεράστια πλασματικά ποσά αποταμιεύσεων από εισοδήματα παρελθόντων ετών για να καλύπτουν τεκμήρια. Τα ποσά αυτά «κτίζονται» εικονικά, καθώς η ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπει περιορισμούς στον αριθμό των παρελθόντων ετών στα οποία μπορεί να ανατρέξει ο φορολογούμενος για να επικαλεστεί κτηθέντα εισοδήματα που δεν αναλώθηκαν. Επιπλέον, το ισχύον σύστημα δεν επιτρέπει την αφαίρεση όλων των δαπανών που δήλωσε ότι πραγματοποίησε ο φορολογούμενος, κατά τα έτη που επικαλείται, από τα αντίστοιχα εισοδήματα των ετών αυτών. Προβλέπει μόνο την υποχρέωση του φορολογουμένου να αφαιρεί από το συνολικό ετήσιο εισόδημα κάθε έτους που επικαλείται τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης και τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που τον βάρυναν εκείνη τη χρονιά.

Όλα τα εισοδήματα θα είναι προσυμπληρωμένα 

Αυτόματη υποβολή φορο-δηλώσεων από το 2025!

Σχέδιο που προβλέπει την προσυμπλήρωση όλων ανεξαιρέτως των εισοδημάτων που αποκτούν οι φορολογούμενοι στα αντίστοιχα πεδία των ηλεκτρονικών εντύπων Ε1, Ε2 και Ε3 των φορολογικών δηλώσεων εισοδήματος και εν τέλει το σημαντικό περιορισμό των παρεμβάσεων που θα μπορούν να κάνουν σ’ αυτές οι υπόχρεοι φορολογούμενοι προτίθεται να θέσει σε εφαρμογή η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Στο πλαίσιο εφαρμογής του σχεδίου αυτού, για όσους φορολογούμενους δεν εισέρχονται καν στην ηλεκτρονική εφαρμογή της ΑΑΔΕ για να υποβάλουν τις δηλώσεις τους, η ίδια η ΑΑΔΕ θα τις υποβάλει αυτόματα όπως θα είναι προσυμπληρωμένες, την ημέρα εκπνοής της καταληκτικής προθεσμίας και θα τις εκκαθαρίζει, στέλνοντας άμεσα το λογαριασμό του εκκαθαριστικού και σε κάθε μη συμμορφούμενο φορολογούμενο. Ετσι, ουσιαστικά θα περιοριστεί σημαντικά, χωρίς να αποκλείεται να εξαλειφθεί πλήρως, το φαινόμενο της μη υποβολής δηλώσεων ή της εκπρόθεσμης υποβολής αρχικών δηλώσεων.

Ηδη, όπως είναι γνωστό, τα πεδία που αφορούν διάφορες κατηγορίες εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, τόκους, επιδόματα τέκνων, διάφορα άλλα επιδόματα κ.λπ.) και τυχόν παρακρατηθέντων ή προκαταβληθέντων φόρων προσυμπληρώνονται στα αντίστοιχα πεδία ή οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες στους φορολογούμενους για συμπλήρωση μέσω αναδυόμενων πληροφοριακών πινάκων. Προσυμπληρώνονται επίσης εδώ και πολλά χρόνια ή απλώς είναι διαθέσιμα από την ΑΑΔΕ στους φορολογούμενους για συμπλήρωση, μέσω αναδυόμενων πληροφοριακών πινάκων, διάφορα ποσά τεκμαρτών ή πραγματικών δαπανών.

Από το 2025 οι φορολογικές δηλώσεις εισοδήματος θα είναι πλήρως προσυμπληρωμένες από την ΑΑΔΕ για τη συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων, οι οποίοι δεν θα χρειάζεται πλέον να κάνουν καμία παρέμβαση, παρά μόνο να πατήσουν τα «κουμπιά» για την τελική υποβολή. Δικαίωμα να προσθέτουν ή να τροποποιούν δεδομένα θα εξακολουθούν να έχουν οι φορολογούμενοι σε πολλά πεδία των δηλώσεων, όμως για τους περισσότερους η υποβολή θα είναι πολύ πιο εύκολη και γρήγορη και το σύνολο των εντύπων προσυμπληρωμένα και έτοιμα για υποβολή.

Επιπλέον, από το 2025 σχεδιάζεται να υπάρχει και μία ακόμη καινοτομία: Για όσους δεν εισέρχονται στην εφαρμογή της ΑΑΔΕ για να υποβάλουν τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, οι ήδη προσυμπληρωμένες με τα ποσά των εισοδημάτων τους δηλώσεις θα υποβάλλονται αυτόματα από την ίδια την ΑΑΔΕ με την εκπνοή της προθεσμίας για την υποβολή των δηλώσεων! Με τον τρόπο αυτό θα πάψουν ουσιαστικά να υπάρχουν εκπρόθεσμες δηλώσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων.