Σε 3 βήματα

Το «μοντέλο ΔΕΗ», που θέλει να εφαρμόσει το υπουργείο, έχει τρεις φάσεις. Η πρώτη αφορά αυτή που φέρνει το νομοσχέδιο και αφορά στη μετάβαση σε διοίκηση ιδιωτικοοικονομικού χαρακτήρα με πιο εύκολες προσλήψεις και απολύσεις, με αμοιβές και διοίκηση που έχει εμπειρία ιδιωτικού τομέα. Η δεύτερη φάση αφορά στη βελτίωση των οικονομικών στοιχείων των εταιρών που θα ξεκινήσει μόλις ολοκληρωθεί ο εταιρικός τους μετασχηματισμός. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα δεν μπορεί να αποκλειστεί και η αναζήτηση στρατηγικού εταίρου, κατά το πρότυπο της ΔΕΗ. Δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθεια επικεντρώνεται στα ΕΛΤΑ, στις αστικές συγκοινωνίες του ΟΑΣΑ (με τις θυγατρικές ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ), στη ΓΑΙΑΟΣΕ, στους Οργανισμούς Κεντρικών Αγορών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, στην εταιρία Διώρυγας Κορίνθου, στις Ελληνικές Αλυκές και στη ΔΕΘ Hellexpo.

Η τρίτη και τελευταία φάση μετασχηματισμού των ΔΕΚΟ και του στενότερου δημόσιου τομέα θα είναι η θεσμοθέτηση συνταγματικών αλλαγών που δεν θα ανατρέψουν τη λεγόμενη μονιμότητα αλλά θα κάνουν πιο ευέλικτη και λειτουργική τη δημόσια διοίκηση και θα της επιτρέψουν να προσελκύσει καλύτερα στελέχη, με καλύτερες αμοιβές και ταχύτερη υπηρεσιακή εξέλιξη.

Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα ο υπηρεσιακός γραμματέας ή ο διοικητής μιας ΔΕΚΟ ή ο γενικός γραμματέας ενός υπουργείου δεν μπορεί να μεταθέσει, να προαγάγει ή να υποβαθμίσει κάποιον υπάλληλο, ακόμη και αν κρίνεται ανεπαρκής, αποδοτικός ή άνευ αντικειμένου και πρέπει να μετατεθεί αλλού, αν δεν λάβει σχετική απόφαση το υπηρεσιακό συμβούλιο το οποίο αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους.

«Πιλότος»

Με αυτά τα δεδομένα, οι συγχωνεύσεις ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ με το Υπερταμείο αποτελούν «πιλότο» και για το μέλλον. Αλλωστε η λειτουργία του ΤΧΣ λήγει στο τέλος του 2025, ενώ δεν θα έχει πλέον πεδίο δραστηριότητας, αφού θα διατεθεί μέχρι και το 18% μεριδίου που κατέχει στην Εθνική μέχρι και το τέλος του 2024. Επίσης, το ΤΑΙΠΕΔ, μετά τη σημαντική μείωση του χαρτοφυλακίου του, μπορεί να αποτελέσει μέρος της συνολικής διοίκησης του Υπερταμείου.

• ΕΛΤΑ: Το πιο δύσκολο από τα εγχειρήματα της αναμόρφωσης του Υπερταμείου θα είναι η διάσωση των ΕΛΤΑ, αφού με βάση τα στοιχεία για το 2022, η εταιρία λειτουργεί με αρνητικά ίδια κεφάλαια και ελλείψεις προσωπικού, ενώ την περίοδο 2009-2022 έχει σωρεύσει ζημιές 260 εκατ. ευρώ.

Το 2010, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, τα ΕΛΤΑ βρίσκονταν στο κατάλογο των αποκρατικοποιήσεων -παρότι είχαν μπει στις ζημιές- ώστε να εντάξουν νέες τεχνολογίες. Οι προβολές που είχε κάνει το υπουργείο για το μέλλον, έδειχναν ότι σε 10-15 χρόνια ο τζίρος των ΕΛΤΑ θα μειωνόταν κατά 50% αν δεν λαμβάνονταν δραστικά μέτρα. Τελικά, διαγωνισμός για την πώληση του ποσοστού δεν έγινε, αλλά οι προβλέψεις για την καθίζηση των εσόδων επαληθεύτηκαν: Από 600 εκατ. ευρώ τζίρο το 2009, τα ΕΛΤΑ εμφάνισαν το 2022 τζίρο 300 εκατ. ευρώ.

• ΟΑΣΑ: Στον όμιλο ΟΑΣΑ και τις θυγατρικές του, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ, ο μετασχηματισμός προκύπτει από την ανάγκη για ποιοτικότερες υπηρεσίες προς τους πολίτες και όχι μόνο λόγω των οικονομικών στοιχείων του Οργανισμού.

Ο ΟΑΣΑ, με βάση τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία για το 2022, είχε ζημιές 217,4 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 237,4 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021, με τα αποτελέσματα να έχουν επηρεαστεί και από τους περιορισμούς κυκλοφορίας που επέβαλε η πανδημία.

Πέρσι ο Οργανισμός επιχορηγήθηκε με 240 εκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό με στόχο να προχωρήσει ταχύτερα στην αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών που είχε σε

εκκρεμότητα για χρόνια. Ο στόχος, εκτός από την οικονομική εξυγίανση, είναι να βελτιωθούν οι υπηρεσίες σε όλα τα μέσα με νέο εξοπλισμό για λεωφορεία και τρόλεϊ, που έχουν εξαφανιστεί από τους δρόμους, ειδικά των προαστίων, λόγω καθυστερήσεων στα δρομολόγια και πεπαλαιωμένων οχημάτων.

Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις, τις οποίες θα αφορά το νομοσχέδιο, είναι κάποιες ξεχασμένες εταιρίες του Δημοσίου οι οποίες βρίσκονται στην αφάνεια εδώ και χρόνια, παρότι διαχειρίζονται σημαντικά κομμάτια της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου.

• ΕΤΑΔ: Σε ό,τι αφορά την Ελληνική Εταιρία Τουριστικών Ακινήτων (ΕΤΑΔ) ο Κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι η δραστηριότητα θα επικεντρωθεί στη χαρτογράφηση 36.000 ακινήτων από τα οποία θα αποτιμηθούν τα 6.000 και τελικά θα επιλεγούν 1.000 ακίνητα για τα οποία θα δημιουργηθούν εταιρίες holding ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να επενδύσουν μαζικά, ανάλογα με τη χρήση γης του κάθε πακέτου. Ο υπ. Οικονομίας και Οικονομικών άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο, μέρος από τα ακίνητα της ΕΤΑΔ να διατεθούν για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Τα ακίνητα που θα διατεθούν σε ιδιώτες θα συγκεντρωθούν σε συνολικά 9 θυγατρικές της ΕΤΑΔ, κάθε μια από τις οποίες θα συγκεντρώσει ακίνητα για συγκεκριμένη χρήση (βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τουρισμός, οικιστική ανάπτυξη). Ετσι οι δυνητικοί διεκδικητές θα μπορούν να επικεντρώνουν την προσοχή τους στα ακίνητα που τους ενδιαφέρουν. Για την αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου που διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ θα συνδράμει και το ΤΑΙΠΕΔ λόγω της ευρείας εμπειρίας του στην αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.

Δημιουργία Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου

Ο τέταρτος άξονας παρέμβασης θα είναι η δημιουργία ενός επενδυτικού Ταμείου. Ο Κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι το Ταμείο Θα συσταθεί με τη συνδρομή της «Black Rock» και δεν θα είναι ανταγωνιστικό άλλων ταμείων του εξωτερικού ή του εσωτερικού (π.χ. ΕΤΑΝΕ, πρώην ΤΑΝΕΟ) σε επενδύσεις νέας τεχνολογίας. Το πρώτο κεφάλαιο του Ταμείου θα είναι 300 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι το μισό της αποτίμησης του 51% των δύο εταιριών ύδρευσης που μεταφέρθηκαν στο Δημόσιο, τα υπόλοιπα 300 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 600 εκατ. ευρώ, που ήταν η συνολική αποτίμηση από ανεξάρτητο εκτιμητή, θα δοθούν για μείωση του χρέους, όπως άλλωστε προβλέπεται από τον καταστατικό νόμο του Υπερταμείου.