Το τελευταίο στοιχείο, το οποίο συμπλήρωσε το παζλ των διαθέσιμων πόρων, είναι η «Λευκή Βίβλος» της Κομισιόν, στην οποία αναλύεται η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.

Με βάση τα κείμενα της Κομισιόν, η αύξηση των αμυντικών δαπανών, η οποία θα εξαιρείται από τον υπολογισμό του ελλείμματος για την 4ετία 2025-2028, θα έχει ως βάση τις δαπάνες κάθε κράτους-μέλους το 2021. Με βάση αυτό, η Ελλάδα είχε το 2021 αμυντικές δαπάνες 5,48 δισ. ευρώ. Φέτος θα έχει 6,6 δισ. ευρώ. Συνεπώς, η ελάφρυνση στο έλλειμμα και ο επιπλέον δημοσιονομικός χώρος θα είναι 1,1 δισ. ευρώ. Με βάση τα επίσημα στοιχεία για την εξέλιξη των εξοπλιστικών προγραμμάτων, το δημοσιονομικό περιθώριο θα αυξηθεί στα 1,7 δισ. ευρώ το 2026 και στα 1,9 δισ. ευρώ για το 2027.

Ειδικά για το 2025 στον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο θα πρέπει να προστεθεί η υπέρβαση κατά 1% του ΑΕΠ (2,47 δισ. ευρώ) που αναμένεται να έχει το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024. Το πλεόνασμα αναμένεται να φτάσει το 3,5% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ, που ήταν ο επίσημος στόχος του Προϋπολογισμού.

Επίσης θα πρέπει να προστεθεί και η αναμενόμενη από τώρα υπεραπόδοση της οικονομίας για το 2025.

 Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι μόνο από την αύξηση των εσόδων από φοροδιαφυγή, το οικονομικό επιτελείο αναμένει 1,2-2,3 δισ. ευρώ περισσότερους φόρους στα κρατικά ταμεία. Τα χρήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μόνιμα μέτρα ελάφρυνσης.

Σίγουρο είναι ότι το ΥΠΕΘΟ δεν θα εξαντλήσει τα περιθώρια που έχει. Τούτο με δεδομένο ότι και το 2025 θα είναι ένα έτος με μεγάλη αβεβαιότητα λόγω του εμπορικού πολέμου που έχουν ξεκινήσει ήδη οι ΗΠΑ στην Ε.Ε., των γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή μας και της κακής κατάστασης της οικονομίας της Ε.Ε., που είναι βασικός εμπορικός εταίρος της Ελλάδας.

Ωστόσο, στη βούληση της κυβέρνησης, όπως εκφράστηκε πρόσφατα διά στόματος του πρωθυπουργού, είναι ότι η υπεραπόδοση της οικονομίας πρέπει να επιστρέφει στους πολίτες. Με αυτήν τη λογική, υπάρχει μια σειρά από φορολογικές ελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις, οι οποίες βρίσκονται στο τραπέζι και εξετάζονται εν όψει της ΔΕΘ του Σεπτεμβρίου. Στα επικρατέστερα φορολογικά μέτρα περιλαμβάνονται:

1 Η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, ώστε να ελαφρυνθούν τα εισοδήματα από 20.001 ευρώ μέχρι και 40.000 ευρώ, όπου εκτιμάται ότι οριοθετείται εισοδηματικά η λεγόμενη μεσαία τάξη, η οποία φορολογείται με συντελεστές από 22% μέχρι και 36%. Παράλληλα εξετάζεται ένας ενδιάμεσος συντελεστής για τα εισοδήματα από 10.001 μέχρι και 20.000 ευρώ, όπου ο συντελεστής φορολόγησης από το 9% (για εισοδήματα μέχρι και 10.000 ευρώ) αυξάνεται απότομα στο 22%.

2 Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30%. Αλλωστε, όπως είναι γνωστό, το μέτρο εφαρμοζόταν ως αντίβαρο της υψηλής φοροδιαφυγής, η οποία πλέον σταδιακά μειώνεται, όπως δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ.

3 Η μείωση της αυτοτελούς φορολόγησης ενοικίων, που αποτελεί αντικίνητρο για κάποιους ιδιοκτήτες ώστε να αυξήσουν την προσφορά στέγης. Η πίεση που ασκείται από τους ιδιοκτήτες ακινήτων αφορά μια πιο κλιμακωτή φορολόγηση, ώστε να μπορούν να διατεθούν περισσότερα ακίνητα για στέγαση.

4 Κερδίζει πόντους στην κυβερνητική ατζέντα η συνέχιση της μείωσης της φορολογίας της εργασίας, η οποία, μαζί με την μείωση κατά 1% για φέτος, έχει φτάσει το 5,4% από το 2019. Σημειώνεται ότι είναι ήδη προγραμματισμένη μια επιπλέον μείωση κατά 0,5% για το 2027.

5 Εξετάζεται μια περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, με έμφαση και αυτή τη φορά στις μικρές ιδιοκτησίες. Η μείωση κρίνεται ως επιβεβλημένη, με δεδομένο ότι με την αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων οι αξίες των ακινήτων σε πολλές μικροαστικές, ακόμη και φτωχές περιοχές ανέβηκαν απότομα και μαζί τους αυξήθηκε και ο ΕΝΦΙΑ.

6 Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματά τους.

7 Μείωση της φορολογίας στα ασφαλιστήρια συμβόλαια, ώστε να αυξηθεί το μερίδιο που κατέχει σήμερα η ιδιωτική ασφάλιση.

Σε ό,τι αφορά τις εισοδηματικές ενισχύσεις, πρώτες στην ατζέντα της κυβέρνησης είναι οι εκκρεμότητες που επιβάλλονται από δικαστικές αποφάσεις ή και απαιτήσεις συγκεκριμένων ομάδων. Ειδικότερα:

• Η καταβολή των αναδρομικών των επικουρικών και των Δώρων των συνταξιούχων για όλους τους συνταξιούχους, είτε έχουν προχωρήσει σε προσφυγή είτε όχι. Οι 370.000 συνταξιούχοι που έχουν ήδη προσφύγει θα πάρουν σε μία δόση τα αναδρομικά, ενώ για τους υπόλοιπους μπορεί να δοθεί ένα ποσό της τάξης των 800 ευρώ, ώστε να κλείσει η εκκρεμότητα.
• Επίσης, παρά το γεγονός ότι διαψεύδεται κατηγορηματικά από κυβερνητικά στελέχη, υπάρχει ένα σενάριο για την καταβολή ενός 13ου μισθού στο Δημόσιο, αλλά και αυτός να βασίζεται στα μισθολογικά δεδομένα που καθορίζουν οι δημοσιονομικές αντοχές.
• Σαφώς πιο ρεαλιστικό σενάριο είναι να σβήσει την προσωπική διαφορά με μια κίνηση για όλους τους συνταξιούχους, ώστε να μην υπάρχουν δύο ταχύτητες στις ετήσιες αυξήσεις των συντάξεων.

Η «ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ» ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ

Ευρωομόλογο και ρήτρα διαφυγής για αμυντικές δαπάνες

Δαπάνες άνω των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, προερχόμενες από εθνικούς πόρους, κοινοτικά δάνεια, αλλά και συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, προβλέπει το σχέδιο για την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων της Ε.Ε., που παρουσίασε χθες η Κομισιόν με μορφή «Λευκής Βίβλου».

Παράλληλα, η Επιτροπή, μετά από σχετική εντολή που έλαβε από τους Ευρωπαίους ηγέτες, υπέβαλε πρόταση με την οποία δεν θα λαμβάνονται υπόψη οι αμυντικές δαπάνες στην τήρηση των δημοσιονομικών στόχων.

Η «Λευκή Βίβλος» παρουσιάζει λύσεις για να καλυφθούν κρίσιμα κενά ικανότητας και να οικοδομηθεί μια ισχυρή αμυντική βιομηχανική βάση. Προτείνει τρόπους για τα κράτη-μέλη να επενδύσουν μαζικά στην άμυνα, να προμηθευτούν αμυντικά συστήματα και να ενισχύσουν την ετοιμότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μακροπρόθεσμα.

Αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες υλοποίησης του σχεδίου, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 800 δισ. ευρώ και θα είναι δομημένες γύρω από τους ακόλουθους πυλώνες:

1 Απελευθέρωση της εθνικής χρηματοδότησης για την άμυνα: Η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να ενεργοποιήσουν τη λεγόμενη ρήτρα εθνικής διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας, η οποία θα τους παρέχει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αμυντικές δαπάνες έως 1,5% του ΑΕΠ ετησίως δεν θα λαμβάνονται υπόψη στη διάρκεια του ελέγχου τήρησης των δημοσιονομικών στόχων. Το μέτρο θα ισχύσει για τέσσερα έτη.

2 Ενα νέο ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο για επενδύσεις στην άμυνα: Υπό το φως των σημερινών εξαιρετικών συνθηκών, η Επιτροπή θα συγκεντρώσει έως και 150 δισ. ευρώ στις κεφαλαιαγορές, προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να αυξήσουν γρήγορα και ουσιαστικά τις επενδύσεις στις αμυντικές δυνατότητες της Ευρώπης. Αυτά τα κεφάλαια θα εκταμιευθούν στα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη κατόπιν αιτήματος, βάσει εθνικών σχεδίων. Οι εκταμιεύσεις θα λάβουν τη μορφή δανείων μεγάλης διάρκειας σε ανταγωνιστικές τιμές, ενώ θα αποπληρωθούν από τα κράτη-μέλη που τα δικαιούνται. Το σχέδιο θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να κλιμακώσουν άμεσα και μαζικά τις αμυντικές επενδύσεις τους μέσω κοινών προμηθειών από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, εστιάζοντας στις δυνατότητες προτεραιότητας.

3 Μόχλευση από την ΕΤΕπ και κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων: Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα διευρύνει το εύρος των δανείων της στη χρηματοδότηση αμυντικών σχεδίων, στέλνοντας ταυτόχρονα θετικό μήνυμα στις αγορές.