Τις επόμενες μέρες οριστικοποιούνται τα στοιχεία του προϋπολογισμού του επόμενου χρόνου μαζί με τα βασικά στοιχεία των προϋπολογισμών έως το 2028, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με την Commission για το νέο 4ετές δημοσιονομικό πλαίσιο που ολοκληρώνεται σύντομα.

Με βάση τις τελευταίες πληροφορίες, ο νέος προϋπολογισμός θα προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,6% (για φέτος ο στόχος θα αναθεωρηθεί στο 2,3% από 2,5%) με οδηγό την υλοποίηση των μέτρων του Ταμείου Ανάκαμψης και την αύξηση των εξαγωγών. Τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 3,5 δισ. ευρώ από χρόνο σε χρόνο και οι δαπάνες (συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών για τόκους του χρέους) κατά 4,2 δισ. ευρώ. Για Υγεία και Παιδεία θα δοθούν τον επόμενο χρόνο 1,5 δισ. ευρώ περισσότερα, χωρίς όμως αυτό να βελτιώνει σημαντικά τη θέση της Ελλάδας στις δαπάνες αυτές, που είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Αντίθετα, οι αμυντικές δαπάνες θα φτάσουν τα 7 δισ. ευρώ (2,7% του ΑΕΠ) με την παραλαβή της πρώτης από τις φρεγάτες τύπου Belhara για το πολεμικό ναυτικό.

Δημοσιονομικά τα πράγματα θα συνεχίσουν να πηγαίνουν καλά. Την επόμενη χρονιά η οικονομία αναμένεται να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 2,5% του ΑΕΠ. Ωστόσο ο επίσημος στόχος θα είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1% του ΑΕΠ και η υπεραπόδοση θα μοιραστεί στη μεγαλύτερη μείωση του χρέους και σε νέα μέτρα στήριξης της οικονομίας. Το χρέος αναμένεται να υποχωρήσει από 158,3% του ΑΕΠ που αναμένεται φέτος σε 149% στο τέλος του επόμενου χρόνου. Το μέγεθος του χρέους θα επιβαρυνθεί αφού η Eurostat θα εγγράψει στο υπόλοιπο του χρέους 12 δισ. ευρώ από τους αναβαλλόμενους τόκους του δανείου που πήρε η Ελλάδα από τον EFSF πριν μπει στο δεύτερο μνημόνιο. 

Δύο ταχύτητες

Οπως κάθε χρονιά, το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού θα συνταχθεί με βάση τις εξαγγελίες της ΔΕΘ και την εκτέλεση του προϋπολογισμού μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου. Με άλλα λόγια θα περιλαμβάνει τις 12 εισοδηματικές αυξήσεις και τις 12 μειώσεις φόρων που εξήγγειλε στις αρχές του μήνα ο πρωθυπουργός από τη Θεσσαλονίκη, συνολικού κόστους 1,45 δισ. ευρώ, ήτοι:

1. Εκτακτο επίδομα στους συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Τον Δεκέμβριο θα καταβληθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση σε 670.000 συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ).
2. Μία επιπλέον δόση στους δικαιούχους επιδόματος παιδιού του ΟΠΕΚΑ.
3. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ.
4. Ενίσχυση 200 ευρώ για δικαιούχους επιδόματος ΑΜΕΑ ΟΠΕΚΑ.
5. Ενίσχυση 200 ευρώ για τους ανασφάλιστους υπερήλικες.
6. Επιπλέον 50% του μηνιαίου επιδόματος στους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
7. Αύξηση συντάξεων με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ. Η αύξηση εκτιμάται από 2,2% έως 2,5% με εκτιμώμενο κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ.
8. Oριζόντια αύξηση των μισθών στο Δημόσιο ώστε ο εισαγωγικός να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού. Το ύψος της αύξησης του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, θα προσδιορίσει την αύξηση των μισθών στο Δημόσιο που θα εφαρμοστεί από 1ης Απριλίου 2025. Το συνολικό κόστος μέχρι το 2027 είναι 500 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 100 εκατ. ευρώ για το 2025.
9. Διεύρυνση του επιδόματος επίτευξης στόχων, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.
10. Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακά πανεπιστήμια από 1.500 σε 2.000 ευρώ.
11. Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης των νυχτερινών των ένστολων (αστυνομία, πυροσβεστικό σώμα, λιμενικό, ένοπλες δυνάμεις) από 1/1/2025. Η ωριαία αποζημίωση θα ανέλθει από 2,77 σε 3,33 ευρώ ανά ώρα. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως.
12. Κίνητρο προσέλκυσης ιατρών σε προβληματικές και άγονες περιοχές. Θεσπίζεται από τον Σεπτέμβριο του 2024 αυξημένο κίνητρο προσέλκυσης και παραμονής των ιατρών του ΕΣΥ σε προβληματικές και άγονες περιοχές, ύψους 200 έως και 600 ευρώ μηνιαίως, με κόστος 16 εκατ. ευρώ.

Ψαλίδι σε φόρους

Στο πακέτο των μειώσεων φόρων και εισφορών των 900 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται:

1. Η μείωση 1% των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2025, εκ των οποίων 0,5% από τις εισφορές εργαζομένων και 0,5% από τις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με καθαρό κόστος 440 εκατ. ευρώ.
2. Η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Το τέλος επιτηδεύματος μειώθηκε πέρυσι κατά 50%, από 650 στα 325 ευρώ, και το 2025 καταργείται. Το κόστος εκτιμάται στα 120 εκατ. ευρώ.
3. Η μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με την εφαρμογή μηδενικού συντελεστή από το 2025 με κόστος 100 εκατ. ευρώ.
4. Η απαλλαγή φόρου εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα ενοικιαστούν για όποιον ιδιοκτήτη μετατρέψει από 8/9/2024 έως 31/12/2025 κενό ακίνητο, με κόστος 20 εκατ. ευρώ.
5. Η απαλλαγή ΦΠΑ για νέα κτίρια (επέκταση το 2025) με κόστος 20 εκατ. ευρώ.
6. Η κατάργηση του τέλους σταθερής τηλεφωνίας (5%) για συνδέσεις με οπτική ίνα (≥100 mbps) με κόστος 12 εκατ. ευρώ.
7. Η απαλλαγή από τον φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά έως 18 ετών, με κόστος 17 εκατ. ευρώ ετησίως.
8. Η φοροαπαλλαγή οικειοθελών παροχών επιχειρήσεων υπέρ νέων γονέων.
9. Η μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές.
10. Η αυτοτελής φορολόγηση εφημεριών ιατρών ΕΣΥ με συντελεστή 22%. Το μηναίο καθαρό όφελος μεσοσταθμικά για τους ιατρούς υπολογίζεται σε 150 ευρώ.
11. Κίνητρα συγχωνεύσεων και εξαγορών. Το σχετικό σχέδιο νόμου παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Υπουργικό Συμβούλιο και πρόκειται να κατατεθεί σύντομα στη Βουλή.
12. Η μείωση φόρων χαρτοσήμου σε σειρά από συναλλαγές.

Τεκμήρια, προσωπική διαφορά και επιβράβευση συνεπών φορολογουμένων

Τα πρόσθετα μέτρα ύψους 660 εκατ. ευρώ (500 εκατ. ευρώ σε καθαρούς δημοσιονομικούς όρους) που προστέθηκαν στο πακέτο της ΔΕΘ προήλθαν από την υπεραπόδοση των εσόδων του προϋπολογισμού μέχρι και τα τέλη Ιουλίου, όταν τα φορολογικά έσοδα ήταν 642 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο του προϋπολογισμού.

Ενα μήνα αργότερα, στο τέλος Αυγούστου, η υπέρβαση των εσόδων έχει σχεδόν διπλασιαστεί φτάνοντας το 1,2 δισ. ευρώ και στο τέλος Σεπτεμβρίου αναμένεται να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ. Παράλληλα στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται με την Commission φαίνεται ότι τελικά η οροφή των δαπανών για την περίοδο 2025-2028 θα είναι σε μέσα επίπεδα στο 3,6% και όχι στο 3% που είχε αρχικά ανακοινωθεί.

Με αυτά τα δεδομένα δεν αποκλείεται να έχουμε κατά τη σύνταξη του τελικού κειμένου του προϋπολογισμού την προσθήκη και κάποιων συμπληρωματικών μέτρων για τον επόμενο χρόνο, η απουσία των οποίων έγινε ορατή κατά την ανακοίνωση των μέτρων στη ΔΕΘ. Δεν αποκλείεται μάλιστα τα μέτρα αυτά να συζητηθούν κατά τη διαπραγμάτευση της αξιολόγησης της οικονομίας με βάση το ευρωπαϊκό εξάμηνο. Τα μέτρα αυτά θα είναι τα εξής:

• Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% που είχε αρχικά προγραμματιστεί για το 2025 αλλά τελικά δεν ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ.
• Η παρέμβαση στους συνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά με αποδοχές πάνω από 1.440 ευρώ ώστε η ειδική εισφορά αλληλεγγύης να μην εξαφανίσει την αύξηση του 2025.
• Η επιβράβευση των συνεπών φορολογουμένων με τη μορφή έκπτωσης της τάξης του 5% στον φόρο σε όσους πληρώνουν εφάπαξ φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ με πρόσθετες παροχές, χαμηλότερα επιτόκια αν οι φορολογούμενοι αυτοί εντάξουν οφειλές τους σε ρύθμιση ή/και αυτόματη επιστροφή ΦΠΑ αν είναι επιτηδευματίες ή έχουν επιχείρηση.