Με την εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι για την κάλυψη των τεκμηρίων που αφορούν αγορές μεγάλης αξίας περιουσιακών στοιχείων θα αναγνωρίζονται και τα ποσά δωρεών-γονικών παροχών για τα οποία οι δηλώσεις υποβλήθηκαν μετά τη λήξη του εκάστοτε προηγούμενου έτους, κατά παρέκκλιση των όσων ρητά ορίζει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος. Η εγκύκλιος προβλέπει ότι οι δωρεές και οι γονικές παροχές θα λαμβάνονται υπόψη ακόμη κι αν οι σχετικές δηλώσεις είναι εκπρόθεσμες.

Η εγκύκλιος διευκολύνει και απαλλάσσει από τα τεκμήρια κυρίως όσους φορολογουμένους αγοράζουν σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη και άλλα μεγάλης αξίας περιουσιακά στοιχεία με χρήματα που τους δίνουν οι γονείς τους, αλλά δεν προβαίνουν εγκαίρως στην υποβολή των δηλώσεων φόρου γονικής παροχής, αν και οι συγκεκριμένες γονικές παροχές είναι αφορολόγητες μέχρι τις 800.000 ευρώ. Απαλλάσσει επίσης αναδρομικά από την υπερφορολόγηση με βάση τα τεκμήρια αγοράς περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας όσους φορολογουμένους απέκτησαν το 2024 τέτοια περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, αυτοκίνητα κ.λπ.) με δωρεές ή γονικές παροχές, αλλά δεν υπέβαλαν μέχρι τις 31-12-2024 τις σχετικές δηλώσεις δωρεάς-γονικής παροχής και εκλήθησαν να πληρώσουν υπέρογκα ποσά φόρων με τα εκκαθαριστικά των περυσινών φορολογικών τους δηλώσεων.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα όσα διευκρινίζονται με την υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου Ε2009/14-02-2025 εγκύκλιο που υπέγραψε και εξέδωσε ο διοικητής της ΑΑΔΕ:

1. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το εισόδημα το οποίο προκύπτει από τα τεκμήρια της εφορίας, δηλαδή από τις δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν συνολικό εισόδημά του, τότε ως φορολογητέο εισόδημα (ως εισόδημα που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος) λαμβάνεται υπόψη το δηλωθέν, προσαυξημένο με τη διαφορά μεταξύ αυτού και του τεκμαρτού.

2. Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος, η οποία προστίθεται στο δηλωθέν εισόδημα για να εξευρεθεί το τελικό ύψος του φορολογητέου εισοδήματος, μπορεί να μειωθεί ή να μηδενιστεί πλήρως από τη Φορολογική Διοίκηση αφού ληφθούν υπόψη τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά εισοδημάτων και εσόδων, τα οποία έχει επικαλεστεί ο φορολογούμενος για να μειώσει ή να καλύψει πλήρως αυτή τη διαφορά. Τα ποσά που επικαλείται ο φορολογούμενος λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Δήλωση μόνο εφόσον η είσπραξή τους αποδεικνύεται από νόμιμα παραστατικά στοιχεία. Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης ιδίως για τα ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή, για την οποία η οικεία φορολογική δήλωση έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.

3. Για τη μείωση ή την πλήρη κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει λόγω του ότι τα τεκμήρια της εφορίας -δηλαδή οι δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων- υπερβαίνουν αθροιστικά το συνολικό δηλωθέν εισόδημα λαμβάνεται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση και οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στον νόμο (π.χ. κέρδη από λαχεία), εφόσον αποδεικνύονται η είσπραξή του, η φορολόγησή του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.

4. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή για τη μείωση ή την πλήρη κάλυψη πρόσθετης διαφοράς φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει λόγω υπέρβασης του δηλωθέντος εισοδήματος από τα τεκμήρια δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε, εφόσον η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δαπάνες απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων, τα ποσά της δωρεάς ή γονικής παροχής λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση, σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη της περίπτωσης στ) της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Δηλαδή, σε κάθε τέτοια περίπτωση, αναγνωρίζεται αυτόματα, χωρίς περαιτέρω έλεγχο, η κάλυψη της διαφοράς μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος με ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή.

5. Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή προηγηθείσα της δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, αλλά η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής υποβλήθηκε -είτε εμπρόθεσμα είτε εκπρόθεσμα- μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η δαπάνη, τα ποσά αυτά λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση ως έσοδα που μειώνουν ή καλύπτουν πλήρως τη διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του δηλωθέντος συνολικού εισοδήματος, εφόσον αποδεικνύονται η είσπραξή τους, καθώς και η φορολόγησή τους ή η απαλλαγή τους από τη φορολογία κεφαλαίου. Επομένως, πέραν της υποβολής της οικείας δήλωσης δωρεάς ή γονικής παροχής, στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται να διαπιστώνεται και η παράδοση των χρηματικών ποσών στον δωρεοδόχο ή στο τέκνο πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.

Τα μυστικά της διαδικασίας

Βάσει των παραπάνω διευκρινίσεων, εάν κάποιος φορολογούμενος έχει αγοράσει ένα ακίνητο αξίας 300.000 ευρώ στις 20 Δεκεμβρίου 2025 με δωρεά των χρημάτων από τον πατέρα του, μέσω μεταφοράς του ποσού από τον γονεϊκό τραπεζικό λογαριασμό στον τραπεζικό λογαριασμό του ιδίου του φορολογουμένου, τότε αυτός δεν είναι πλέον υποχρεωμένος να υποβάλει τη δήλωση φόρου γονικής παροχής στις 31 Δεκεμβρίου 2025 για να γλιτώσει από το τεκμήριο αγοράς του ακινήτου, όπως ίσχυε μέχρι τώρα, αλλά μπορεί να υποβάλει τη δήλωση αυτή είτε εμπρόθεσμα, εντός εξαμήνου από τη γονική παροχή, δηλαδή το αργότερο έως τις 20 Ιουλίου 2026, ή ακόμη και εκπρόθεσμα, μετά την ημερομηνία αυτή. Για να γίνει δεκτή όμως η κάλυψη του τεκμηρίου με τη συγκεκριμένη διαδικασία, θα πρέπει, όταν η εφορία κάνει έλεγχο, να μπορεί να αποδείξει ο φορολογούμενος την πραγματοποίηση της δωρεάς, προσκομίζοντας τα σχετικά εξτρέ των τραπεζών, αλλά και να έχει υποβάλει τη δήλωση της γονικής παροχής, ώστε το ποσό αυτής να φαίνεται ότι έχει απαλλαγεί νομίμως από τη φορολογία (η συγκεκριμένη γονική παροχή απαλλάσσεται διότι ισχύει αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ).

Παραδείγματα για δωρεές-γονικές παροχές

Στην εγκύκλιο παρατίθενται ενδεικτικά τα παρακάτω παραδείγματα δωρεών ή γονικών παροχών χρηματικών ποσών όπου η αρμόδια φορολογική αρχή θα ελέγχει εάν όντως δόθηκαν τα χρήματα και εάν η παράδοσή τους έγινε πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου:

α) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε άλλον κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

β) Εκδοση τραπεζικής επιταγής από τον δωρητή/γονέα είτε με κατάθεση μετρητών είτε με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/ τέκνου ή σε άλλον κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

γ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και κατάθεση του ίδιου ποσού σε λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

δ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από κοινό τραπεζικό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, το οποίο θεωρείται δωρεά με βάση τη φορολογία κεφαλαίου (σχετ. ΠΟΛ.124/1987 και Γνμ. ΝΣΚ 17/1987).

ε) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα σε λογαριασμό του εργολάβου/κατασκευαστή/πωλητή, η οποία δύναται να γίνει και με έκδοση τραπεζικής επιταγής, για την καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από τον δωρεοδόχο/τέκνο.

στ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό του πωλητή για την αγορά οχήματος από τον δωρεοδόχο/τέκνο, εφόσον προσκομίζεται η σχετική άδεια στο όνομα του τελευταίου.

ζ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρίας για την αύξηση κεφαλαίου αυτής, εφόσον προσκομίζονται στοιχεία ότι αυτή πραγματοποιήθηκε και ολόκληρο το μεταφερόμενο ποσό διατέθηκε για την προσαύξηση του ποσοστού συμμετοχής του δωρεοδόχου/τέκνου στην εταιρία.