Οι προβλέψεις για την Ελλάδα στην πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι άκρως ανησυχητικές, καθώς δείχνουν ότι έως το 2040 οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών θα αποτελούν το 60,6% του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας 20 έως 64 ετών και το 2050 το 74,4%, ενώ σήμερα αποτελούν το 39%. Οσο υψηλότερος και μεγαλύτερος ηλικιακά είναι ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού τόσο μεγαλύτερη είναι και η πίεση που ασκεί το δημογραφικό στο ασφαλιστικό σύστημα, καθώς χρειάζονται περισσότεροι νέοι που θα συντηρούν τους γηραιότερους.

Η αναβάθμιση του δημογραφικού ζητήματος σε εθνική προτεραιότητα -που ήταν και το θέμα του Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε χθες στο Μουσείο της Ακρόπολης- καταδεικνύει την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης της οικογένειας όχι μόνο μέσα από επιδοματικές πολιτικές, αλλά με δράσεις μακροπρόθεσμου χαρακτήρα.

Ενα από τα μέτρα που έχει πάρει το «πράσινο φως» για να προωθηθεί με σχετική διάταξη νόμου -πιθανότατα μετά τις ευρωεκλογές- είναι η πλήρης εξίσωση 200.000 τρίτεκνων οικογενειών με τους πολύτεκνους. Τα οφέλη για τους τρίτεκνους θα είναι θεσμικά αλλά και οικονομικά. Στα θεσμικά περιλαμβάνονται η αυξημένη μοριοδότηση σε ό,τι αφορά τις πανελλαδικές εξετάσεις, τις μετεγγραφές φοιτητών και τους διορισμούς στο Δημόσιο. Τα οικονομικά οφέλη που θα έχουν οι τρίτεκνοι αποκτώντας τα πλήρη δικαιώματα των πολυτέκνων είναι φορολογικά, όπως η μείωση του τεκμηρίου κατά 50%, που ισχύει για τους πολύτεκνους, η απαλλαγή των «πολυτεκνικών» Ι.Χ. από φόρο πολυτελούς διαβίωσης, οι εκπτώσεις των δημοτικών τελών κ.ά.

Στα κίνητρα που εξετάζονται για την αύξηση των γεννήσεων είναι και η θέσπιση ειδικών φορολογικών απαλλαγών, όπως για παράδειγμα η έκπτωση ΦΠΑ για την αγορά βρεφικών ειδών, ή οι αυξημένες επιστροφές φόρου για μια σειρά δαπανών που επιβαρύνουν μια οικογένεια από τη γέννηση του παιδιού. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις για οικογένειες με παιδιά ή νέους που θέλουν να κάνουν παιδί, αλλά διστάζουν μπροστά στο «βουνό» των εξόδων ανατροφής, θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην αύξηση των γεννήσεων, που το 2023 υποχώρησαν κάτω από τις 70.000. Η υπογεννητικότητα φαίνεται, άλλωστε, και στα στοιχεία του επιδόματος παιδιού, καθώς συνέβαλε στη μείωση των δικαιούχων το 2023 κατά 85.000 οικογένειες. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΠΕΚΑ, το 2023 επιδοτήθηκαν 768.118 οικογένειες για 1.324.375 παιδιά με συνολικό ποσό επιδότησης 834.309.301 ευρώ, ενώ το 2022 επίδομα παιδιού πήραν 853.144 οικογένειες, για 1.474.276 παιδιά, με συνολικό ποσό επιδότησης 990.481.415 ευρώ. Από τη μείωση των δικαιούχων εξοικονομήθηκαν 156 εκατ. ευρώ, τα οποία επέστρεψαν στον        Κρατικό Προϋπολογισμό.

Τα μέτρα για το δημογραφικό περιλαμβάνουν και την αύξηση των δικαιούχων για το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», όπως ανέφερε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σ. Ζαχαράκη, προαναγγέλλοντας και την απλοποίηση του προγράμματος, ενώ είναι πιθανό να επαναληφθεί το πρόγραμμα «Σπίτι μου», που είχε μεγάλη απήχηση στους νέους έως 39 ετών για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με χαμηλότοκα (1,5%) ή άτοκα δάνεια για τους τρίτεκνους.

Σύμφωνα με έρευνα που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο για το δημογραφικό, ένα ποσοστό 41% από τους ερωτηθέντες γονείς που έχουν ήδη παιδί δήλωσε ότι θεωρεί «πολύ πιθανό» (20%) και «αρκετά πιθανό» (21%) να αποκτήσει κι άλλο παιδί στο άμεσο μέλλον. Ενα 22% των γονέων ανέφερε ότι θεωρεί «λίγο πιθανό» να αποκτήσει παιδί και ένα 36% ότι δεν σκέφτεται να αποκτήσει παιδί. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες πάντως που έχουν ήδη ένα παιδί απάντησαν στην έρευνα ότι θέλουν να προχωρήσουν στο δεύτερο.

Αυτό το διάστημα συλλέγονται προτάσεις για τη σύνταξη Εθνικού Σχεδίου από τις 13 περιφέρειες της χώρας, την ΚΕΔΕ, τα επιμέρους υπουργεία, ενώ σχέδιο νομοθετικών παρεμβάσεων για το δημογραφικό -κυρίως φορολογικού χαρακτήρα- θα καταθέσει και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ).