Πέρα από τα ποσά της εθνικής, θα λαμβάνουν και ανταποδοτική σύνταξη σύμφωνα με το χρόνο ασφάλισης και τις αποδοχές τους.
Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση αναπηρικών συντάξεων γίνονται ενιαίες για όλους τους ασφαλισμένους και στην ουσία για τους παλαιούς πριν το 1993 ασφαλισμένους θα ισχύουν οι προϋποθέσεις των νέων μετά το 1993 ασφαλισμένων.
Το νέο καθεστώς για τη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας από κοινή νόσο ψηφίστηκε πέρυσι τον Νοέμβριο με το νόμο 4997/2022 (άρθρο 26) και τίθεται σε εφαρμογή με σχετική εγκύκλιο που υπέγραψε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνος Τσακλόγλου.
Νέο τοπίο
Στο εξής, ως κατώτερο ποσοστό πιστοποιημένης αναπηρίας καθιερώνεται το 50%, αντί 67% που ήταν με το προηγούμενο καθεστώς.
Η σύνταξη λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο καταβάλλεται για όσο ισχύει η πιστοποίηση από το ΚΕΠΑ, ενώ υπάρχει 6μηνη παράταση καταβολής, εφόσον οι συνταξιούχοι έχουν ποσοστό αναπηρίας από 67% και άνω..
Αν οι συνταξιούχοι είχαν αναπηρία 67% και πάρουν μεγαλύτερο ποσοστό (75%), θα αναπροσαρμοστεί και το ποσό της εθνικής σύνταξης. Αν πάρουν μικρότερο από 67%, τότε ενώ με το παλαιό καθεστώς θα έχαναν τη σύνταξη, τώρα θα συνεχίσουν να τη λαμβάνουν αλλά με μικρότερο ποσό.
Στις περιπτώσεις που θα προκύψει αναπηρία 50% ενώ οι ασφαλισμένοι λαμβάνουν ήδη σύνταξη με αναπηρία 67%, η διαφορά των ποσών που πήραν θα παρακρατηθεί με ένα 20% από το νέο ποσό.
Oι δημόσιοι υπάλληλοι και στρατιωτικοί συνεχίζουν να υπάγονται για την πιστοποίηση της αναπηρίας τους στην Ανώτατη Στρατιωτική Υγειονομική Επιτροπή (ΑΣΥΕ).
Σύνταξη - Όρια ηλικίας: Αυτοί μπορούν να αποχωρήσουν από τα 58,5 έτη [πίνακες]
Ωστόσο, η πιστοποίηση από τα ΚΕΠΑ εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων που παραιτούνται ή απολύονται για άλλους λόγους (όχι λόγω ανικανότητας και όχι λόγω συνταξιοδότησης) για τη χορήγηση σύνταξης λόγω αναπηρίας, για το χρονικό διάστημα που ισχύει η πιστοποίησή του.
Τρεις βαθμίδες
Με το νέο καθεστώς διαμορφώνονται τρεις συνταξιοδοτικές βαθμίδες αναπηρίας: η βαριά αναπηρία ποσοστού 80% και άνω, η συνήθης αναπηρία ποσοστού 67% έως 79,99% και η μερική αναπηρία ποσοστού 50,00% έως 66,99%.
Η σύνταξη διακόπτεται όταν λήξει η πιστοποίηση αναπηρίας και δεν έχει παραταθεί ή έχει παραταθεί 6 μήνες χωρίς να εκδοθεί νέα ή έχει εκδοθεί νέα πιστοποίηση αλλά το συνολικό ποσοστό αναπηρίας δεν είναι συντάξιμο (κάτω από 50%).
Η αναπηρία από κοινή νόσο πρέπει να είναι μεταγενέστερη της υπαγωγής στην ασφάλιση. Σε περίπτωση προϋπάρχουσας αναπηρίας, ο ασφαλισμένος μπορεί να θεωρηθεί άτομο με αναπηρία αν η αναπηρία επιδεινώθηκε και το ποσοστό επιδείνωσης (της αρχικής) φτάνει τουλάχιστον το 40% της αναπηρίας βάσει της οποίας ζητεί τη χορήγηση σύνταξης.
Εφαρμογή
Το νέο καθεστώς θα εφαρμοστεί για όλες τις αιτήσεις για χορήγηση αναπηρικής σύνταξης από κοινή νόσο που υποβλήθηκαν από 25/11/2022 και μετά.
Οι εκκρεμείς, ως τις 25/11/2022, αιτήσεις καθώς και αιτήσεις παράτασης σύνταξης λόγω αναπηρίας εξετάζονται με τις παλαιότερες διατάξεις. Για παράδειγμα:
*Ασφαλισμένος που αιτείται για πρώτη φορά τη χορήγηση αναπηρικής σύνταξης από 25/11/2022 και μετά θα πάρει αναπηρική σύνταξη με το νέο καθεστώς.
*Ασφαλισμένος που λάμβανε αναπηρική σύνταξη η οποία είχε διακοπεί (π.χ. λόγω εργασίας ή λόγω μη συντάξιμου ποσοστού αναπηρίας) και αιτείται τη χορήγηση αναπηρικής σύνταξης από 25/11/2022 και έπειτα υπάγεται στο νέο καθεστώς.
*Δικαιούχος αναπηρικής σύνταξης του οποίου η πιστοποίηση αναπηρίας δεν παρατείνεται θα εξεταστεί για τη δυνατότητα χορήγησης νέας αναπηρικής σύνταξης με το νέο καθεστώς.
Στον ΟΓΑ το 50% της αναπηρίας θα εφαρμοστεί για αιτήσεις από 1ης/1/2024 και μετά.
Τα ποσά και οι προϋποθέσεις
Για τη χορήγηση αναπηρικής σύνταξης οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει: α) τουλάχιστον 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης ή β) τουλάχιστον 5 έτη ή 1.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 2 έτη ή 600 ημέρες ασφάλισης εντός των τελευταίων πέντε ετών πριν από την ημερομηνία έναρξης της αναπηρίας ή πριν από το έτος έναρξης της αναπηρίας. Για όσους δεν έχουν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους, απαιτείται να έχουν τουλάχιστον 1 έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης για αναπηρική σύνταξη. Οι 300 ημέρες ασφάλισης αυξάνονται προοδευτικά σε 1.500 ημέρες ασφάλισης με την προσθήκη 120 ημερών ασφάλισης για κάθε έτος ηλικίας πέραν του 21ου και μέχρι τη συμπλήρωση του 31ου. Το ποσοστό ιατρικής αναπηρίας και ασφαλιστικής αναπηρίας δύναται να προσαυξηθεί και λόγω κοινωνικών κριτηρίων ή κριτηρίων αγοράς εργασίας έως 17 ποσοστιαίες μονάδες για τους παλαιούς (μέχρι 1992) ασφαλισμένους και έως τις 15 ποσοστιαίες μονάδες για τους νέους (από το 1993) ασφαλισμένους.
Τα ποσά
Τα ποσά εθνικής σύνταξης ανάλογα με τα έτη ασφάλισης και το ποσοστό αναπηρίας διαμορφώνονται ως εξής:
* Με αναπηρία έως 49,99% (50%) χορηγείται το 40% της εθνικής σύνταξης, δηλαδή 165,50 ευρώ στα 20 έτη και 148,95 ευρώ με 15 έτη.
* Με αναπηρία από 50% έως και 66,99% (έως 67%) χορηγείται το 50% της εθνικής, δηλαδή 206,88 ευρώ στα 20 έτη και 186,19 ευρώ με 15 έτη.
* Με αναπηρία από 67% έως και 79,99% χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης, δηλαδή 310,32 ευρώ στα 20 έτη ασφάλισης και 279,29 ευρώ με 15 έτη.
* Με αναπηρία 80% και άνω καταβάλλεται το πλήρες ποσό εθνικής σύνταξης που είναι 413,76 ευρώ στα 20 έτη και 372,38 ευρώ με 15 έτη.
Πέρα από την εθνική, καταβάλλεται και ανταποδοτική σύνταξη ανάλογα με το χρόνο ασφάλισης.
Ποσοστό αναπηρίας και ποσό εθνικής σύνταξης για 15 έως 20 έτη ασφάλισης
Ετη ασφάλισης | Αναπηρία 49,99% | Αναπηρία 50%-66,99% | Αναπηρία 67%-79,99% | Αναπηρία 80% και άνω |
Ποσά εθνικής σύνταξης | ||||
20 | 165,50 | 206,88 | 310,32 | 413,76 |
19 | 162,19 | 202,74 | 304,11 | 405,48 |
18 | 158,88 | 198,60 | 297,91 | 397,21 |
17 | 155,57 | 194,47 | 291,70 | 388,93 |
16 | 152,26 | 190,33 | 285,49 | 380,66 |
15 | 148,95 | 186,19 | 279,29 | 372,38 |