Οι παγίδες που οδηγούν σε κρυφές ανατροπές των ορίων ηλικίας και πρέπει να αποφύγουν οι ασφαλισμένοι είναι:

1. Στην πλήρη σύνταξη με 15 τουλάχιστον έτη ασφάλισης, απαιτείται να έχουν συμπληρώσει και το 67ο έτος της ηλικίας τους. Αν έχουν την ηλικία (67) αλλά δεν συμπληρώνουν τουλάχιστον 15ετία, δεν θα πάρουν σύνταξη, παρά μόνον όταν θα συμπληρώσουν και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης.

Αν έχουν ασφαλιστεί στον ΟΑΕΕ για 25 έτη, αλλά πληρωμένα είναι τα 14 έτη, τότε θα πάρουν σύνταξη εφόσον η οφειλή από εισφορές δεν ξεπερνά τις 20.000 ευρώ, εκ των οποίων οι 14.200 ευρώ κεφάλαιο και τα υπόλοιπα από προσαυξήσεις ή και από οφειλές αναγνώρισης πλασματικών ετών. Στην περίπτωση όμως που δεν έχουν οφειλή και συμπληρώσουν τα 14 έτη, τότε δεν παίρνουν σύνταξη στα 67, παρά μόνον εφόσον συμπληρωθούν και τα 15 έτη πληρωμένων εισφορών.

2. Στη μειωμένη σύνταξη από το ΙΚΑ με 15 έτη. Η ηλικία συνταξιοδότησης είναι 62 ετών, με την προϋπόθεση να έχουν τα τελευταία πέντε έτη από 100 ένσημα κάθε χρόνο. Η πενταετία των 100 ενσήμων δηλαδή για κάποιον που είναι 62 ετών το 2017 πιάνει τα έτη από το 2013 έως και το 2017.

Αν όμως δεν υπάρχουν τα 100 ένσημα το 2014 ή το 2016, τότε ο ασφαλισμένος δεν θα πάρει τη μειωμένη σύνταξη και πιθανότατα να παγιδευτεί στα 67 για να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος 62 ετών με 8.500 ένσημα, που έχει 100 ημέρες ασφάλισης τα έτη 2012, 2013, 2014 και 2016, δεν συμπληρώνει την πενταετία γιατί λείπουν τα 100 ένσημα για το 2015.

Αν δεν τα συμπληρώνει με διάστημα επιδοτούμενης ανεργίας για το 2015, θα πρέπει είτε να κάνει αυτασφάλιση, πληρώνοντας για 300 ένσημα από το 2017 και μετά, είτε να ασφαλιστεί με εργόσημο για 100 ένσημα το χρόνο. Με τον τρόπο αυτό θα έχει την πενταετία των 100 ενσήμων κατ’ έτος συμπληρωμένη το 2020 (2016, 2017, 2018, 2019 και 2020) που θα είναι 65 ετών και τότε θα μπορέσει να πάρει μειωμένη.

Στην ουσία είναι καλύτερο να περιμένει στα 67 για να βγει με πλήρη και να μη χάσει 12% από τη μειωμένη σύνταξη.

3. Στη μειωμένη σύνταξη γυναικών με ασφάλιση ΙΚΑ, υπάρχει διάταξη που προβλέπει ότι όσες έκλεισαν τα 55 τα έτη 2011 και 2012 μπορούν να κάνουν αίτηση για μειωμένη από τα 56 και τα 57 αντίστοιχα, με την προϋπόθεση ότι στις ηλικίες αυτές θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 4.500 ημέρες, εκ των οποίων 100 κατ’ έτος στην τελευταία πενταετία.

Η παγίδα και η αδικία στις περιπτώσεις αυτές είναι ότι πολλές ασφαλισμένες έμειναν άνεργες και, παρότι συμπληρώνουν πάνω από 4.500 ημέρες, τους λείπουν οι 100 ανά έτος στην τελευταία 5ετία. Ετσι, αναγκάζονται να περιμένουν έως ότου συμπληρώσουν την 5ετία με τα 100 ένσημα/έτος και στην πράξη τα όρια συνταξιοδότησης από τα 56 ή τα 57 που είχαν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση ανεβαίνουν στα 60 ή και στα 62.

4. Στη μειωμένη και πλήρη σύνταξη ανδρών και γυναικών από το ΙΚΑ με 10.000 έως 10.800 ένσημα. Σε αυτές τις δύο κατηγορίες οι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν σύνταξη με μικρότερα όρια ηλικίας, πολύ πριν τα 67, αλλά η παγίδα βρίσκεται στο χρόνο ασφάλισης που πρέπει να έχουν έως το 2012, αλλά και κατά την ηλικία συνταξιοδότησης.

Αν οι 10.000 ημέρες συμπληρωθούν έως το 2012, οι μεν γυναίκες για την πλήρη σύνταξη κατοχυρώνουν τα όρια ηλικίας που ισχύουν όταν κλείσουν τα 57, 58 και 58,6 ετών, αλλά για να κατοχυρώσουν τις ηλικίες αυτές θα πρέπει να έχουν και άλλα 400 έως 800 ένσημα μετά το 2012. Αν δεν τα έχουν, τότε τα όρια ηλικίας ανεβαίνουν και μπορεί να φτάσουν στα 62 για μειωμένη και πιο πάνω για πλήρη. Για παράδειγμα, γυναίκα που έχει 10.000 ένσημα το 2011 κατοχύρωσε το όριο ηλικίας των 58 ετών για να πάρει πλήρη σύνταξη. Προσοχή όμως γιατί στην πορεία βγαίνουν δύο παγίδες: α) Θα πρέπει να έχει κλείσει τα 58 μέχρι 18/8/2015, γιατί, αν τα κλείσει από 19/8/2015 και μετά, η ηλικία συνταξιοδότησης ανεβαίνει στα 59,2 μήνες για το 2015, στα 60,3 μήνες για το 2016, στα 61,5 μήνες για το 2017, στα 62,6 μήνες για το 2018 κ.λπ. β) Αν κλείνει τα 58 πριν από τις 19/8/2015, θα πρέπει να έχει και 400 ένσημα επιπλέον, δηλαδή 10.000 το 2011 και 10.400 συνολικά για να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης.

Αν δεν έχει τα 400 ένσημα στα 58 που τα κλείνει πριν από τις 19/8/2015, τότε θα πρέπει να αυξήσει το χρόνο ασφάλισής της είτε με εργασία είτε με πλασματικά ένσημα. Αν δεν έχει εργασία και έχει ξοδέψει τους πλασματικούς χρόνους για να συμπληρώσει τις 10.000 ημέρες, τότε κρατάει μεν το 58ο έτος και δεν παρασύρεται από τα νέα όρια ηλικίας, αλλά κατά έμμεσο τρόπο η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται.

Αν συμπληρώσει τα 400 ένσημα το 2018, θα είναι 61 ετών και τότε θα μπορεί να υποβάλει αίτηση. Οι άνδρες με 10.000 ένσημα έως το 2012 κατοχυρώνουν για πλήρη το όριο ηλικίας που ισχύει για το 62ο, το 63ο και το 63ο έτος και 6 μήνες, ενώ στη μειωμένη το όριο ξεκινά από τα 60, αλλά θα πρέπει να έχουν μια πενταετία πριν από 100 ένσημα κάθε χρόνο. Για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος που έχει τις 10.000 ημέρες έως το 2012, αλλά κλείνει τα 60 το 2016, θα πάρει σύνταξη αν έχει και 100 ένσημα ανά έτος στην πενταετία από το 2012 έως το 2016! Αλλιώς, δεν θα πάρει ποτέ ίσως μειωμένη και θα πάει για πλήρη μετά τα 65 ή και στα 67.

5. Στο Δημόσιο και στα Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών ο κρίσιμος χρόνος για κατοχύρωση ορίου ηλικίας και συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι η 25ετία. Στο Δημόσιο η 25ετία πρέπει να συμπληρωθεί έως το 2012, ώστε οι ασφαλισμένοι να κλειδώσουν την έξοδο είτε με τα 25 έτη είτε με 35 ή 37 έτη. Προσοχή όμως γιατί όταν τα έχουν τα 35 έτη, είναι απαραίτητο να έχουν και την ηλικία που κατοχύρωσαν, αλλιώς το όριο συνταξιοδότησης αυξάνεται.

Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με πρόσληψη στο Δημόσιο μεταξύ των ετών 1983-1992, που έχει 25ετία το 2010, κατοχυρώνει την ηλικία των 58 για να πάρει πλήρη σύνταξη, εφόσον σε αυτή την ηλικία έχει συνολικό χρόνο 35 έτη. Αν τα 35 έτη και τα 58 υπάρχουν έως τις 18/8/2015, τότε δεν επηρεάζεται από την αύξηση του ορίου ηλικίας. Αν όμως είναι 58 έως τις 18/8/2015, αλλά τα 35 έτη συμπληρώνονται το 2018, τότε θα αλλάξει και η ηλικία συνταξιοδότησης, καθώς τότε θεμελιώνει δικαίωμα έχοντας και το 58ο έτος και τα 35 χρόνια στο Δημόσιο.

Επειδή όμως η θεμελίωση έρχεται το 2018 που ισχύουν τα νέα όρια ηλικίας, ο ασφαλισμένος θα αποχωρήσει αντίστοιχα, με το νέο όριο που ισχύει για το 58ο έτος και είναι η ηλικία των 60 ετών. Αν είχε τα 35 έτη το 2016, αλλά κλείνει τα 58 το 2018, θα γίνει το ίδιο και θα βγει πάλι στα 60. Στην περίπτωση των ασφαλισμένων στο Δημόσιο μεταξύ 1983 και 1992, υπάρχει και εναλλακτική διέξοδος με 37ετία και όριο ηλικίας που καθορίζεται από το πότε κλείνουν τα 55.

Η βασική προϋπόθεση είναι να έχουν τα 25 έτη έως το 2010 και να συμπληρώνουν συνολικά 37 έτη (προσοχή 37 και όχι 35). Σε αυτή την περίπτωση το όριο συνταξιοδότησης είναι αυτό που ισχύει για την ηλικία των 55 κατά το έτος που οι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν τα 37 χρόνια υπηρεσίας. Στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται να συνυπάρχουν και η ηλικία και ο χρόνος ασφάλισης. Για παράδειγμα, υπάλληλος που έχει 37 χρόνια το 2018 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί στα 58,6. Αν τα έχει κλείσει αποχωρεί άμεσα, αν δεν τα έκλεισε θα περιμένει μέχρι τα 58,6 για να κάνει αίτηση.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ
[email protected]

Από το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου