Αν και το πρώτο πεντάμηνο του έτους, οι ανατιμήσεις στα είδη διατροφής έχουν υποχωρήσει αισθητά, υπάρχουν κάποιες κατηγορίες όπου εξακολουθούν να τρέχουν με υψηλά ποσοστά. Στα έλαια και λίπη, οι αυξήσεις των τιμών έτρεξαν με ρυθμό 39,2%, το διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου, ως αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής ελαιολάδου, ενώ με ρυθμό 11,4%, όσο περίπου και το 2023, συνεχίστηκαν οι ανατιμήσεις στο μεταλλικό νερό, στα αναψυκτικά και τους χυμούς φρούτων, λόγω της ξηρασίας που πλήττει τη Βραζιλία και της εμφάνισης ασθενειών στους πορτοκαλεώνες, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι η χώρα θα έχει φέτος τη χαμηλότερη παραγωγή των τελευταίων 36 ετών στον χυμό πορτοκαλιού. Με διψήφιο ρυθμό της τάξεως του 10,3% αυξήθηκαν και οι τιμές των φρούτων, ενώ ανοδικά και μάλιστα σε μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με πέρυσι κινήθηκαν και τα ψάρια.

Παράγοντας ενέργεια

Σύμφωνα με την έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική 2023-2024, οι τιμές των μη επεξεργασμένων τροφίμων κινήθηκαν έντονα ανοδικά το 2023, πιθανώς λόγω της μεγάλης αύξησης των τιμών της ενέργειας (φυσικού αερίου και πετρελαίου) και των λιπασμάτων, οι οποίες οδήγησαν στην άνοδο των τιμών παραγωγού και κατά συνέπεια των τιμών καταναλωτή. Ενας ακόμα λόγος που ώθησε προς τα πάνω τις τιμές των συγκεκριμένων ειδών διατροφής ήταν το μισθολογικό κόστος, το οποίο επηρεάστηκε από τις αυξήσεις των μισθών, κυρίως στα χαμηλότερα μισθολογικά κλιμάκια.

Τα επεξεργασμένα

Παρόμοιες ήταν και εξακολουθούν να είναι οι πηγές πληθωρισμού και στα επεξεργασμένα τρόφιμα. «Κύριοι προσδιοριστικοί παράγοντες των τιμών των επεξεργασμένων ειδών διατροφής είναι οι τιμές σε επίπεδο παραγωγού και οι διεθνείς τιμές των διατροφικών εμπορευμάτων, τα οποία είναι οι βασικές εισροές των επιχειρήσεων που επεξεργάζονται και πωλούν είδη διατροφής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία εκτιμάται ότι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αύξηση των διεθνών τιμών των τροφίμων και ειδικά των σιτηρών», επισημαίνει στην έκθεσή της η ΤτΕ.

Ως πρόσθετοι προσδιοριστικοί παράγοντες αναφέρονται η κλιματική κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς και η πανδημία του κορωνοϊού λόγω διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα και περιορισμών στο εμπόριο ειδών διατροφής. Επιπλέον, οι φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ανέβασαν περαιτέρω τις τιμές, καθώς παρατηρήθηκαν ελλείψεις σε πολλά προϊόντα. «Δεδομένου ότι η κλιματική κρίση συνεπάγεται και αβεβαιότητα των καιρικών προγνώσεων, εκτιμάται ότι στο μέλλον θα υπάρξει μεγαλύτερη μεταβλητότητα στις τιμές των ειδών διατροφής», υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Πάντως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, ο πληθωρισμός των τροφίμων το πρώτο πεντάμηνο του έτους διαμορφώθηκε στο 5,6% από 11,7% στο σύνολο του 2023, καταγράφοντας μείωση κατά 52,1%. Μάλιστα, για πρώτη φορά από το 2020 στην κατηγορία «γαλακτοκομικά και αβγά» ο πληθωρισμός ήταν αρνητικός στο -0,9%, που σημαίνει ότι οι τιμές τους έχουν αρχίσει να μειώνονται έστω και οριακά. Τάσεις σταθεροποίησης εμφανίζουν το ψωμί και τα δημητριακά, με τις τιμές τους να αυξάνονται στο πεντάμηνο κατά 0,7% από 9,3% την προηγούμενη χρονιά, ενώ αντίστοιχη είναι η εικόνα και στην κατηγορία «καφές, κακάο, τσάι», που έτρεξαν με ρυθμό 2,1% από 9,5% και παρά το γεγονός ότι τόσο το κακάο όσο και ο καφές κατέγραψαν ιστορικά υψηλές τιμές στα διεθνή χρηματιστήρια, καθώς η ξηρασία έπληξε τις μεγάλες παραγωγούς χώρες και οι παραχθείσες ποσότητες ήταν αισθητά μειωμένες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΕΙΔΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, επεξεργασία στοιχείων από την ΤτΕ