Ανοιξε η συζήτηση για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων

Παράλληλα, ξεκίνησε χθες στις Βρυξέλλες μια από τις δυσκολότερες πολιτικές συζητήσεις των τελευταίων ετών για την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, όπου «βόρειοι» και «νότιοι» θα δώσουν μεταξύ τους σκληρή διαπραγματευτική μάχη για το μέγεθος της ελαστικότητας των νέων δημοσιονομικών κανόνων.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις προκύπτουν από τη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, όπου μπορεί να μην λήφθηκαν αποφάσεις, δεν ήταν άλλωστε προγραμματισμένο, ωστόσο καταγράφηκαν οι τάσεις για τις προσδοκίες των κυβερνήσεων σχετικά με την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά και το μείζον θέμα της οικονομικής διακυβέρνησης.

Αναφορικά με την οικονομία, κορυφαίοι κοινοτικοί αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες θεωρούν ότι η ισχυρή ανάκαμψη θα συνεχιστεί και το 2022, ωστόσο με χαμηλότερο ρυθμό σε σχέση με φέτος. Αυτό που προβληματίζει είναι η άνοδος του πληθωρισμού, ο οποίος κατέγραψε νέα σημαντική αύξηση τον Οκτώβριο με αποτέλεσμα να φτάσει το 4,1% κατά μέσο όρο στις χώρες της Ευρωζώνης. Η αύξηση αποδίδεται στην άνοδο των τιμών ενέργειας, λόγω της μεγάλης ζήτησης, στα προβλήματα εφοδιασμού που δημιούργησε η πανδημία, καθώς και στην προσωρινή μείωση του ΦΠΑ σε αρκετές χώρες. Ολοι αναγνωρίζουν ότι ο ρυθμός μείωσης θα είναι πιο αργός, χωρίς συγκεκριμένη εκτίμηση του χρόνου που θα πάρει.

Οπως επισήμανε ο επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, οι κίνδυνοι που προκαλεί ο αυξημένος πληθωρισμός και οι επιπτώσεις της πανδημίας, παραμένει άγνωστο πόσο θα διαρκέσουν. Πάντως, η οικονομία ανακάμπτει, χωρίς να παραβλέπουμε τους κινδύνους, είπε ο Ιταλός επίτροπος.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, είπε ότι η ανάκαμψη βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις λόγω των εμποδίων στις αλυσίδες τροφοδοσίας, καθώς και στις προκλήσεις για νοικοκυριά λόγω των πολύ υψηλών τιμών ενέργειας.

Αναφορικά με την οικονομική διακυβέρνηση, ο κ. Τζεντιλόνι παρουσίασε το πλαίσιο της δημόσιας συζήτησης που ξεκίνησε και στην οποία θα συμμετάσχουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, η ΕΚΤ, αλλά κοινοτικά όργανα (ΟΚΕ, Επιτροπή Περιφερειών), καθώς επίσης κεντρικές τράπεζες, κοινοβούλια, κοινωνικοί εταίροι και η ακαδημαϊκή κοινότητα.

Τα ζητήματα που θα τεθούν είναι πολλά, όπως το πώς μπορεί να βελτιωθεί το πλαίσιο, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών σε όλα τα κράτη μέλη και να διευκολυνθεί η εξάλειψη των υφιστάμενων μακροοικονομικών ανισορροπιών ή ακόμη πώς μπορεί το πλαίσιο να παράσχει κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να αναλάβουν τις βασικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας, και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Τζεντιλόνι, οι δύο προκλήσεις σε σχέση με τη συζήτηση αφορούν την ανάγκη να υπάρξουν μεγάλες δημόσιες επενδύσεις προς την κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης, ταυτόχρονα με την ανάγκη διαχείρισης του δημόσιου χρέους που δημιουργήθηκε μετά την πανδημία κατά τρόπο φιλικό προς τις προσπάθειες για ανάπτυξη. Με άλλα λόγια, ο Ιταλός επίτροπος προειδοποιεί ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επαναληφθεί το λάθος του 2009, όταν επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί η χρηματοπιστωτική κρίση μέσω της λιτότητας της συνταγής-Σόιμπλε, εξέλιξη που έφερε και τα μνημόνια.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται επίσης, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και ο πρόεδρος του Εurogroup Πασκάλ Ντόναχιου.

Σχετικά με τις δύο ομάδες που έχουν σχηματιστεί εν όψει της έναρξης των διαπραγματεύσεων, οι χώρες του βορρά της Ευρωζώνης, με επικεφαλής τη Γερμανία και την Ολλανδία, χωρίς να παραγνωρίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία με τη μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους, θέλουν πάση θυσία να παραμείνουν οι αυστηροί δημοσιονομικοί ελέγχου των δημοσίων ελλειμμάτων, ενώ δείχνουν να αποδέχονται κάποιες μικρές τροποποιήσεις σε σχέση με τον τρόπο αντιμετώπισης του δημόσιου χρέους.

Αντίθετα, οι χώρες του νότου, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα, αλλά και η Γαλλία, ζητούν εις βάθος αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων προς το ελαστικότερο, ώστε να είναι σε θέση να στηρίξουν τα επόμενα χρόνια την ανάπτυξη, την οποία θεωρούν μονόδρομο για τη μείωση του δημόσιου χρέους, που έχει ανέλθει σε επίπεδα ρεκόρ εξαιτίας της πανδημίας. Με άλλα λόγια οι χώρες του νότου δεν θέλουν στο πλαίσιο των αλλαγών καμία δημοσιονομική εποπτεία που θα τις στιγματίζει και θα δημιουργεί πρόβλημα δανεισμού στις αγορές.

Αρμόδια για υποβολή πρότασης είναι μόνο η Κομισιόν, η οποία μόλις τελειώσει η δημόσια διαβούλευση θα προετοιμάσει τις προτάσεις με τις κατευθυντήριες γραμμές και στη συνέχεια τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στους δημοσιονομικούς κανόνες. Στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση μέχρι το τέλος του 2022 και να ληφθεί η απόφαση από το Συμβούλιο ECO-FIN, ώστε οι νέοι κανόνες να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023. Υπενθυμίζεται ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες βρίσκονται σε αναστολή από τον Μάρτιο του 2019 μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.