Προς στιγμήν, η ενεργειακή κρίση και η ανάγκη για ένα πλέγμα μέτρων για την ανάσχεση των επιπτώσεων που θα έχει κυρίως σε νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έδειχνε να απειλεί να απαλείψει το ενδεχόμενο νέων θετικών μέτρων μόλις «κλειδώσει» η ακόμη υψηλότερη ανάπτυξη για το 2021. Ωστόσο δεν είναι έτσι. Ο λόγος είναι ότι η ίδια η αύξηση των ενεργειακών προϊόντων θα δημιουργήσει απρόβλεπτα μεγαλύτερα έσοδα ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Τα πρόσθετα αυτά έσοδα θα αναδιανεμηθούν έως ένα μέρος με τη μορφή επιδομάτων φυσικού αερίου, ηλεκτρικού ρεύματος και σε ένα επίδομα θέρμανσης που θα αφορά και τα μεσαία εισοδήματα.

Η πρόβλεψη για υψηλά επίπεδα τιμών στα ενεργειακά προϊόντα φέρνει πρόσθετα έσοδα από ΦΠΑ και ΕΦΚ. Η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για επιπλέον έσοδα ύψους 279 εκατ. ευρώ από έμμεσους φόρους χαρακτηρίζεται πλέον ως εξαιρετικά συντηρητική. Μάλιστα, μαζί με τη νέα αναθεώρηση που προβλέπεται να γίνει για την ανάπτυξη του 2021 προς το τέλος του χρόνου και με δεδομένη τη διατήρηση των τιμών των ενεργειακών προϊόντων σε υψηλά επίπεδα έως το τέλος του χρόνου, πηγές του υπ. Οικονομικών εκτιμούν ότι μπορεί και να διπλασιαστεί φέροντας στα δημόσια ταμεία επιπλέον έσοδα έως και 550 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον έσοδα για την κάλυψη των αυξήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα δίνει η αγορά των δικαιωμάτων ρύπων. Για φέτος λόγω και της ενεργειακής κρίσης το Δημόσιο αναμένεται να έχει επιπλέον έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ από τα οποία θα χρησιμοποιηθούν περίπου 200 εκατ. ευρώ για να μην περάσει το σύνολο των αυξήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος (η τιμή του οποίου έφτασε σε ύψη-ρεκόρ) στους καταναλωτές.

Ανακοινώσεις

Το πακέτο των μέτρων για ανάσχεση της ακρίβειας στα ενεργειακά προϊόντα θα φτάσει περίπου τα 550 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ανακοινωθεί μέσα στην εβδομάδα μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δώσει στη δημοσιότητα τον κατάλογο των μέτρων τα οποία με βάση τους κοινοτικούς κανονισμούς θα μπορούν να εφαρμόσουν σε εθνικό επίπεδο για να καταπολεμήσουν την ενεργειακή φτώχεια νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Τα στελέχη της κυβέρνησης κάνουν σχεδιασμό για μέτρα στήριξης κατά της ακρίβειας για έξι μήνες, με το κακό σενάριο να θέλει στήριξη μέχρι και για 12 μήνες χωρίς να υπάρχει σκέψη για μείωση έμμεσων φόρων. Ο σχεδιασμός αυτός είναι σύμφωνος με την εκτίμηση και της ΕΚΤ αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μέγιστη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης.

ΤΟ ΜΕΡΙΣΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ στην κρίση της 12^ης αξιολόγησης

Το θέμα των θετικών μέτρων και ειδικότερα ενός μερίσματος ανάπτυξης βρίσκεται ακόμη στο τραπέζι χωρίς όμως να έχουν οριστικοποιηθεί το ύψος και ο αριθμός των δικαιούχων. Θα αποτελέσει  ένα από τα θέματα που θα τεθούν υπόψη των θεσμών κατά τη 12^η αξιολόγηση που θα γίνει στις 21 και 22 του μήνα. Το πραγματικό ζητούμενο είναι να συμφωνηθεί έστω και άτυπα το πόσο τελικά θα είναι η ανάπτυξη της οικονομίας για το 2021. Το σημείο αυτό είναι κομβικό καθώς μαζί με το ύψος της ανάπτυξης θα κριθεί και το ποσό που θα διατεθεί για την έκτακτη αυτή ενίσχυση που θα δοθεί στο τέλος του χρόνου.

Χαμηλοσυνταξιούχοι

Πρώτοι στη λίστα των υποψήφιων δικαιούχων θα είναι οι χαμηλοσυνταξιούχοι οι οποίοι δεν πήραν αναδρομικά και εκ των πραγμάτων πιέζονται όχι μόνο λόγω των ανατιμήσεων στα ενεργειακά προϊόντα αλλά και από τις αυξήσεις των τιμών σε super market και λαϊκή αγορά.

Το συγκεκριμένο έκτακτο επίδομα θα πρέπει να έχει εξασφαλισμένο ένα ποσό της τάξης των 450-500 εκατ. ευρώ για να έχει νόημα η διανομή του στους περίπου 1,5 εκατομμύριο δυνητικούς δικαιούχους. Για να εξασφαλιστεί ένα τέτοιο ποσό ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα πρέπει να ξεπεράσει το 7,5% του ΑΕΠ για το 2021.

Εδώ βρίσκεται και η δυσκολία καθώς οι συζητήσεις θα πρέπει να γίνουν με ανεπίσημα στοιχεία και από την πλευρά των θεσμών αλλά και από την πλευρά των ελληνικών αρχών. Τούτο διότι οι επίσημες φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα δημοσιοποιηθούν στις αρχές Νοεμβρίου ενώ το οικονομικό επιτελείο αναμένει τα επίσημα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ στις 6 Δεκεμβρίου. Συνεπώς, η συζήτηση για το μέρισμα ανάπτυξης θα ξεκινήσει μεν αλλά δεν θα ολοκληρωθεί στις διήμερες επαφές που θα γίνουν με τους θεσμούς στην Αθήνα. Το θέμα θα μείνει ανοιχτό μέχρι να υπάρξουν μονιμότερα στοιχεία για το ΑΕΠ που να μπορούν να στηρίξουν τη συγκεκριμένη έκτακτη ενίσχυση.

Επιπλέον, το οικονομικό επιτελείο «βλέπει» και κάποια παρέμβαση και για τις γενικότερες ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών αν αυτές συνεχιστούν πέρα από το τέλος του έτους, ειδικά για τα χαμηλά εισοδήματα. Το σχέδιο αυτό θα τύχει ειδικότερης επεξεργασίας ανάλογα με τις εξελίξεις. Θα εξαρτηθεί δηλαδή από το ύψος και τη διάρκεια των ανατιμήσεων.

Σταθερά τα ελλείμματα, «ελαφρύτερο» το χρέος

Σε δημοσιονομικό επίπεδο οι ανατιμήσεις στην ενέργεια είναι σχεδόν ουδέτερες σε ό,τι αφορά το έλλειμμα και το πρωτογενές έλλειμμα καθώς οι δαπάνες για τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών αντικρίζονται και από αύξηση των εσόδων. Συνεπώς παραμένει η πρόβλεψη για πρωτογενές έλλειμμα φέτος στο 7,4% του ΑΕΠ και για δημοσιονομικό έλλειμμα στο 10% του ΑΕΠ.

Η μικρή προσαρμογή σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025 (προέβλεπε πρωτογενές έλλειμμα στο 7,3% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό στο 9,9% του ΑΕΠ) έγινε κυρίως λόγω του συμπληρωματικού προϋπολογισμού για τις πυρκαγιές και τα αυξημένα μέτρα στήριξης της οικονομίας για να καλυφθούν οι ανάγκες που δημιούργησε η πανδημία.

Η μικρή θετική έκπληξη που έρχεται από την αύξηση του πληθωρισμού και κατά συνέπεια και από την αύξηση των τιμών σε ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο έρχεται στο μέτωπο του χρέους το οποίο αναμένεται να μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 197,9% από 205,6% στο τέλος του 2021. Αν και ως απόλυτο μέγεθος δεν μπορεί να μειωθεί σε αγοραίες τιμές, σε σταθερές τιμές εμφανίζεται μικρότερο λόγω του θετικού πληθωρισμού.

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.