Ο Κανονισμός, που υπογράφεται από την υπουργό Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου, προβλέπει, μεταξύ άλλων ότι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ που έχουν χαρακτηριστεί ανεπίδεκτες είσπραξης, μπορεί να κριθούν διαγραπτέες και να διαγραφούν, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

Έχουν ολοκληρωθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες για το χαρακτηρισμό τους ως ανεπίδεκτων είσπραξης.

Έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες στην αλλοδαπή, κατόπιν αξιοποίησης πληροφοριών και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή απαιτήσεων αυτού έναντι τρίτων.

Έχει ολοκληρωθεί η ποινική διαδικασία σε βάρος των οφειλετών, εφόσον προβλέπεται με την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης.

Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΕΦΚΑ που δεν έχουν χαρακτηριστεί ανεπίδεκτες είσπραξης, μπορεί να διαγραφούν, εφόσον εμπίπτουν αποκλειστικά και μόνο στις ακόλουθες κατηγορίες οφειλών:

Οφειλές αποβιωσάντων που δεν καταλείπουν οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο και των οποίων οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά.

Όταν το ποσό της κύριας οφειλής από εισφορές κατά οφειλέτη δεν υπερβαίνει τα 50 ευρώ και δεν έχει επιτευχθεί η είσπραξή του μέσα σε 10 έτη από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκε.

Όταν το ποσό της συνολικής οφειλής από οποιαδήποτε αιτία δεν υπερβαίνει τα 100 ευρώ και δεν έχει επιτευχθεί η είσπραξή της μέσα σε 10 έτη από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκε.

Ο ΕΦΚΑ υποχρεούται να τηρεί βιβλίο Διαγραφών, στο οποίο καταχωρούνται κατά αύξοντα αριθμό οι αποφάσεις του ΔΣ του φορέα και αφορούν διαγραφές ποσών. Εκτός των αποφάσεων, στο βιβλίο αυτό καταχωρούνται το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου, το ποσό που διαγράφεται, ο αριθμός και η χρονολογία της σχετικής έκθεσης, καθώς και η αιτία διαγραφής.

Επιστροφή ποσών αχρεωστήτως εισπραχθέντων

Στις περιπτώσεις είσπραξης ποσών αχρεωστήτως, η επιστροφή αυτών γίνεται με αίτηση του δικαιούχου, με απόφαση του προϊσταμένου της αρμόδιας Διεύθυνσης, μετά από σχετική έκθεση εκκαθάρισης, που συντάσσεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες που έκαναν την είσπραξη.

Η σχετική έκθεση εκκαθάρισης περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

Τον τίτλο της αρμόδιας Διεύθυνσης του ΕΦΚΑ που τη συντάσσει.

Το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου.

Τα στοιχεία της απόδειξης είσπραξης.

Το ποσό και την αιτία της επιστροφής, που διατυπώνεται με σαφήνεια και υπογράφεται αρμοδίως.

Εάν κατά την εκκαθάριση δεν διαπιστωθεί ληξιπρόθεσμη οφειλή του δικαιούχου, εκδίδεται χρηματικό ένταλμα από τις αρμόδιες υπηρεσίες και αποστέλλεται σχετική ειδοποίηση σ’ αυτόν. Σε αντίθετη περίπτωση, ενεργείται οίκοθεν συμψηφισμός από τον φορέα.

Η νομιμοποίηση των δικαιούχων γίνεται, σύμφωνα με όσα ισχύουν από τις διατάξεις της παρούσης απόφασης.
Εισφορές ασφαλισμένων κλάδου σύνταξης αχρεωστήτως εισπραχθείσες επιστρέφονται ατόκως, με αίτηση του ασφαλισμένου ή και αυτεπάγγελτα από την υπηρεσία. Το δικαίωμα προς επιστροφή παραγράφεται, μετά παρέλευση πενταετίας από τη λήξη του οικονομικού έτους, εντός του οποίου καταβλήθηκαν οι εισφορές.
Ασφαλιστικές εισφορές κλάδου σύνταξης καταβληθείσες από τους ασφαλισμένους, που, ενώ διέκοψαν την άσκηση του επαγγέλματος, συνέχιζαν να καταβάλουν, επιστρέφονται άτοκα με αίτησή τους ή και αυτεπάγγελτα.

Οι λογιστές εκτιμούν ότι την προσεχή εβδομάδα οι ουρές που θα σχηματιστούν στην εφορία θα είναι τεράστιες και δεν αποκλείουν να δοθεί παράταση για να εξυπηρετηθεί ο κόσμος.

Οι ασφαλιστικές οφειλές θα πνίξουν αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες οι οποίοι ήδη κουβαλούν βαριές «αποσκευές» από το 2016. Τα ειδοποιητήρια που θα λάβουν στο τέλος Ιανουαρίου ή στις αρχές Φεβρουαρίου θα τους καλέσουν να πληρώσουν όχι μόνο αυξημένες εισφορές, με βάση το νέο σύστημα, αλλά και τις περυσινές οφειλές.

Αυτό σημαίνει ότι η επιβάρυνση θα τετραπλασιαστεί για όλους τους κλάδους, ακόμα και για τους αγρότες, τουλάχιστον για το πρώτο εξάμηνο του 2017.

Οι δικηγόροι

1. Για παράδειγμα, δικηγόρος ασφαλισμένος μετά την 1η-1-1993 με περισσότερα από 5 έτη επαγγελματικής δραστηριότητας στην 3η κατηγορία οφείλει από το 2016 3.953,15 ευρώ. Σημειωτέον ότι ο κλάδος νομικών του ΕΤΑΑ πληρώνει εισφορές μια φορά τον χρόνο, τον Δεκέμβριο. Λόγω όμως της πολύμηνης αποχής του κλάδου, που είχε ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των εσόδων, η πλειονότητα δεν έχει καταβάλει τις οφειλές του προηγούμενου έτους. Ο ίδιος δικηγόρος, ωστόσο, δήλωσε το 2015 εισόδημα 42.000 ευρώ και με βάση αυτό θα υπολογιστεί η εισφορά του το πρώτο εξάμηνο του 2017.

Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο «ραβασάκι» που θα λάβει, με προθεσμία πληρωμής το τέλος Φεβρουαρίου, θα αναγράφει το ποσό των 912 ευρώ τον μήνα (εισόδημα επί 37,95% μείον 20% έκπτωση που προβλέπεται έως το 2022) από 329,4 ευρώ που του αναλογούσε μηνιαίως με το προηγούμενο σύστημα. Στο ποσό προστίθενται και οι περυσινές οφειλές, οι οποίες πρέπει επίσης να εξοφληθούν έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου. Ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσος Πετρόπουλος δεσμεύτηκε βέβαια ότι οι περυσινές οφειλές για δικηγόρους και μηχανικούς θα ρυθμιστούν σε 12 δόσεις. Και πάλι, όμως, ο ασφαλισμένος θα πρέπει να καταβάλει συνολικά 912+329,4 =1241,4 ευρώ, δηλαδή τετραπλάσια μηνιαία εισφορά από αυτή που του αναλογούσε πέρυσι.

Οι μηχανικοί

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι μηχανικοί του ΕΤΑΑ, που οφείλουν τις εισφορές του δεύτερου εξαμήνου του 2016, ύψους περίπου 3.000 ευρώ.

2. Αυτοαπασχολούμενος μηχανικός, παλαιός ασφαλισμένος, που είχε δηλώσει εισόδημα 25.000 ευρώ το 2015, θα λάβει το πρώτο ειδοποιητήριο να πληρώσει (εισόδημα Χ 30,95% – 37% έκπτωση) 432,17 ευρώ μηνιαίως, περίπου όσο πλήρωνε και πέρυσι.

Αν, όμως, προστεθεί και η «προίκα» της οφειλής που κουβαλά από το 2016 (έστω και σε 12 δόσεις), θα κληθεί να καταβάλει στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης σε έναν μήνα περίπου 1.000 ευρώ.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες

3. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες οφείλουν το τελευταίο δίμηνο του 2016, δηλαδή για την 4η κλάση, 670,6 ευρώ. Με το νέο σύστημα για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ δεν προβλέπονται εκπτώσεις. Ετσι, έμπορος που δήλωσε το 2015 καθαρά κέρδη 25.975,6 ευρώ θα πληρώσει εισφορά 583,3 μηνιαίως (εισόδημα Χ 27,95%) από 335 ευρώ που ήταν η μηνιαία εισφορά με το προηγούμενο σύστημα. Δηλαδή όχι μόνο η εισφορά του θα «φουσκώσει» κατά 248,3 ευρώ, αλλά θα πρέπει να πληρώσει και τα 670,6 ευρώ που οφείλει από πέρυσι, δηλ. ένα σύνολο 1.253,9 ευρώ, που σημαίνει τετραπλάσια επιβάρυνση.

Οι αγρότες

4. Καπέλο στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις θα πληρώσουν και οι αγρότες, αφού οφείλουν να καταβάλουν τις οφειλές από το πρώτο εξάμηνο του 2016, οι οποίες είναι αυξημένες από 8,5% έως 15% σε σχέση με τις εισφορές του δευτέρου εξαμήνου του 2015. Η αύξηση είναι 70 ευρώ για όσους ανήκουν στις ασφαλιστικές κατηγορίες 1-5, ενώ φτάνει τα 82 στην 6η κατηγορία και τα 94 στην 7η. Στην 3η ασφαλιστική κατηγορία, όπου ανήκει η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών, η εισφορά του εξαμήνου ανέρχεται σε 678 ευρώ (αντί 607). Ωστόσο οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν ότι οι νέες εισφορές του πρώτου εξαμήνου του 2017 για την εν λόγω κατηγορία θα είναι μειωμένες σε σύγκριση με το πρώτο 6μηνο του 2016. Ετσι, αγρότης που δήλωσε φορολογητέο εισόδημα 8.500 ευρώ το 2015 θα κληθεί να πληρώσει για σύνταξη, υγεία και Αγροτική Εστία 99,1 τον μήνα. Το ποσό αυτό θα προστεθεί στην οφειλή που κουβαλάει από το 2016. Στην περίπτωση των αγροτών δεν προβλέπεται ρύθμιση 12 δόσεων (πλην της παγίας). Συνεπώς θα κληθούν να πληρώσουν (εισφορά Ιανουαρίου + οφειλές 2016) 777,1 ευρώ.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου, αναγνωρίζοντας ότι οι αγρότες θα πνιγούν από τις οφειλές που κουβαλούν, δήλωσε ότι η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών του β’ εξαμήνου του 2016 θα μεταφερθεί στο δεύτερο εξάμηνο του 2017 για να υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσής της με τις επιστροφές των προκαταβολών φόρου.

Θα χαθούν έσοδα 480 εκατ. τον χρόνο

Απώλειες

Η υπέρμετρη επιβάρυνση των εισφορών, ωστόσο, δεν θα καλύψει την ανάγκη αιμοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Γιώργο Κουτρουμάνη, το νέο σύστημα όχι μόνο δεν θα αυξήσει τα έσοδα του ΕΦΚΑ το 2017, αλλά θα επιφέρει και μείωση της τάξης του 25%. Δηλαδή θα χαθούν έσοδα περίπου 480 εκατ. ευρώ ετησίως, με δεδομένο ότι η εισπραξιμότητα σήμερα δεν υπερβαίνει το 50%.

Αυτό θα συμβεί διότι το 75% των ασφαλισμένων στα πρώην Ταμεία ΕΤΑΑ και
ΟΑΕΕ θα έχει μείωση στις εισφορές της τάξης του 40% κατά μέσο όρο.

Αντίθετα, για το υπόλοιπο 25% η μέση αύξηση αναμένεται να κυμανθεί κοντά στο 30%, ενώ στα υψηλότερα εισοδήματα οι εισφορές θα είναι υπερδιπλάσιες ή ακόμα και τριπλάσιες. Η απώλεια θα είναι μεγαλύτερη αν συνυπολογιστεί η διαρροή από το σύστημα ασφαλισμένων οι οποίοι έκλεισαν τα βιβλία τους, διέκοψαν τη δραστηριότητά τους και πέρασαν στη μαύρη οικονομία, μεταβίβασαν τις επιχειρήσεις τους, μετέφεραν την έδρα τους στο εξωτερικό ή μετέτρεψαν τις εταιρείες τους σε ΙΚΕ.

Με δεδομένη την «αιμορραγία» από τον κλάδο των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιστημόνων, ο ΕΦΚΑ στηρίζει τις ελπίδες του για επιβίωση σε δύο άξονες: πρώτον, στην αύξηση των εσόδων από το πρώην ΙΚΑ και το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών

Οφειλών και, δεύτερον, στον κοινό κουμπαρά στον οποίο θα καταποντιστεί η περιουσία των υπό ένταξη Ταμείων. Αυτό σημαίνει ότι το σύστημα θα τρώει από τις σάρκες του, καθώς τα εύρωστα ταμεία θα πληρώνουν από τα αποθεματικά τους τις συντάξεις των ελλειμματικών χωρίς να απαιτείται δανεισμός.