Η πρόκληση είναι μεγάλη. Η Ελλάδα έχει εξασφαλισμένα μόνο τα περίπου 20 δισ. από τις αγροτικές επιχορηγήσεις, που δεν είναι μαχητά και διανέμονται σταθερά σε χώρες με υψηλή συμμετοχή στο ΑΕΠ της αγροτικής οικονομίας. Τα υπόλοιπα 52 δισ. και ειδικά τα 32 δισ. επιχορηγήσεων και δανείων που είναι η κατανομή για την Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχουν μια ειδική, έκτακτη λογική εκταμίευσης. Από τα 32 δισ. θα πρέπει μέχρι και το τέλος του 2022 να έχει δεσμευτεί το 70%, που αντιστοιχεί σε 22,4 δισ. (δηλαδή, ένα ολόκληρο ΕΣΠΑ).

Στη συνέχεια, η απόδοση των υπολοίπων 9,6 δισ. που αντιστοιχούν στο υπόλοιπο 30% των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κριθεί από την απώλεια στο ΑΕΠ τη διετία 2020-2021. Εδώ η Ελλάδα μπορεί να έχει μια παράπλευρη απώλεια πόρων αν η ανάκαμψη της οικονομίας είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη το 2021. Με άλλα λόγια, είναι δυνατό στην ενδιάμεση αξιολόγηση που θα γίνει το 2022 για τη διανομή των υπόλοιπων πόρων, που θα γίνει το 2023, η Ελλάδα να χάσει μέρος των 32 δισ. για να τα πάρει κάποια άλλη χώρα που θα τα έχει μεγαλύτερες απώλειες στο ΑΕΠ της. Επίσης, όσα έργα και δράσεις χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να απορροφηθούν στο σύνολό τους ως το 2026. Αλλιώς το Ταμείο αναστέλλει τη λειτουργία και τα χρήματα χάνονται.

Παράλληλα με αυτήν την πολύπλοκη δομή, η Ελλάδα θα πρέπει να σχεδιάσει ώριμα έργα και δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν από τα περίπου 20 δισ. ευρώ του επόμενου ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027 με προοπτική το σύνολο των πόρων που διατίθενται να απορροφηθεί ως το τέλος του 2030.

Αυτοί είναι άλλωστε και οι λόγοι που ο αγώνας δρόμου για τον σχεδιασμό προγραμμάτων και τη στόχευση των πόρων έχει ξεκινήσει από την άνοιξη. Το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, με επικεφαλής τον νομπελίστα οικονομολόγο Χριστόφορο Πισσαρίδη -που παραδόθηκε πριν από περίπου 10 ημέρες στο Γραφείο του Πρωθυπουργού- έχει θέσει τον πήχυ ψηλά.

Στόχοι

Στοχεύει στην αύξηση των συνολικών επενδύσεων από 12% του ΑΕΠ σήμερα σε 20-25% του ΑΕΠ των εξαγωγών στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δηλαδή στο 48% του ΑΕΠ, την αύξηση του μεριδίου της μεταποίησης στο 12% του ΑΕΠ από περίπου 7% του ΑΕΠ σήμερα σε 3 χρόνια και στο 15% του ΑΕΠ έως το 2030, αλλά και την αύξηση της απασχόλησης στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 74% από 54% που είναι σήμερα και την ενίσχυση της μισθωτής εργασίας.

Ολα αυτά προτείνεται να γίνουν με παρεμβάσεις συνολικά σε 11 πεδία του κράτους και της οικονομίας. Συγκεκριμένα:

1 Στη φορολογία προτείνεται: Μείωση συντελεστών για μισθωτούς μετά τα πρώτα κλιμάκια με την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η οποία ουσιαστικά αποτελεί παράλληλη φορολογία. • Ενίσχυση διαφάνειας στις συναλλαγές με θετικά στοχευμένα κίνητρα για χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών. • Ενοποίηση και μετακίνηση φόρων ακινήτων σε τοπικό επίπεδο. Υπενθυμίζεται ότι η αποκέντρωση του ΕΝΦΙΑ με την ανάληψη του συνόλου της διαχείρισης από τους δήμους ήταν και μια από τις προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης. • Επιταχυνόμενες αποσβέσεις για επενδύσεις σε εξοπλισμό επιχειρήσεων, που σήμερα ισχύουν μόνο για τις δαπάνες έρευνας και τεχνολογίας. Οι επιχειρήσεις ζητούν επιτακτικά υπεραποσβέσεις και για επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και εγκαταστάσεις.

2 Στο Ασφαλιστικό, η Επιτροπή προτείνει: Μείωση ασφαλιστικών εισφορών (ενδεικτικά, μέσω flat εισφορών Υγείας) και ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος, με στόχο τη μείωση του πολύ υψηλού στην Ελλάδα μη μισθολογικού κόστους. • Ενίσχυση αναλογικότητας δημόσιου διανεμητικού πυλώνα ασφάλισης. Ανάπτυξη δεύτερου και τρίτου πυλώνα με κίνητρα, με ιδιωτικές αποφάσεις. • Μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζομένους το επιθυμούν. • Πλαίσιο εποπτείας για ασφαλιστικά ταμεία, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου.

3 Στη Χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας η Επιτροπή πρότεινε: Εκσυγχρονισμό συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας στον τομέα της προστασίας των επενδυτών. • Εκσυγχρονισμό του συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. • Φορολογικά κίνητρα για εισαγωγή επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο και για μακροχρόνια αποταμίευση των νοικοκυριών μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων στην κεφαλαιαγορά. • Στοχοθεσία για ταχύτερη μείωση των προβληματικών δανείων από τις τράπεζες.

4 Στον κρίσιμο τομέα της Δικαιοσύνης προτείνεται: Δημιουργία εξειδικευμένων τμημάτων στα δικαστήρια για υποθέσεις σημαντικού οικονομικού ενδιαφέροντος, με ανώτατο όριο 12 μηνών έως την απόφαση. • Διεύρυνση και υποστήριξη του συστήματος ενδικοφανών διαδικασιών σε όλους τους τομείς της Διοίκησης για υποθέσεις διαφορών μεταξύ του Δημοσίου και ιδιωτών. • Ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης, κωδικοποίησης και απλοποίησης της νομοθεσίας.

5 Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Δημοσίου προτείνεται: Θεσμική ενίσχυση των ανώτερων διοικητικών θέσεων, μέσω αύξησης της θητείας και εφαρμογής μηχανισμού κινητικότητας. • Αναβάθμιση του ΑΣΕΠ σε διεύθυνση διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού. • Μείωση του φορμαλισμού στις διαδικασίες προσλήψεων και καθολική εφαρμογή αξιολόγησης. • Συνέχιση και εμβάθυνση της ψηφιοποίησης, καθώς και της αξιολόγησης και κωδικοποίησης της νομοθεσίας.

6 Στον τομέα της εργασίας προτείνεται: Ριζική αναβάθμιση συστήματος κατάρτισης για ανέργους και εργαζομένους. • Αναδιάρθρωση ΟΑΕΔ, με στροφή προς ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. • Υποστήριξη γυναικών για αύξηση συμμετοχής στην αγορά εργασίας και αμοιβών. • Βελτίωση στόχευσης κοινωνικών επιδομάτων, ώστε να μη λειτουργούν και ως αντικίνητρο για εργασία. • Προγράμματα κατάρτισης μεταναστών.

7 Στον εξίσου κρίσιμο τομέα της εκπαίδευσης προτείνεται: Ανάπτυξη συστήματος προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης με καθολική πρόσβαση. • Αύξηση του μέσου μεγέθους σχολικών μονάδων, προετοιμασία εν όψει δημογραφικών πιέσεων, ουσιαστική αυτονομία και αξιολόγηση, ψηφιακές υποδομές και περιεχόμενο. • Εκσυγχρονισμός συστήματος διακυβέρνησης στην ανώτατη εκπαίδευση, διασύνδεση με οικονομία, Αιασπορά και Ιδρύματα της αλλοδαπής και ευρύτερη κοινωνία.

8 Στον τομέα έρευνας – καινοτομίας προτείνεται: Εκσυγχρονισμός και κίνητρα σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. • Συντονισμός από ανεξάρτητο Ιδρυμα με πόρους και μακροπρόθεσμη ερευνητική στρατηγική. • Κίνητρα για έρευνα στις επιχειρήσεις. • Υποστήριξη για συστήματα ερευνών που θα αναπτύσσουν λύσεις (για δημόσιο τομέα και επιχειρήσεις) και διασύνδεση με την επιστημονική κοινότητα της Διασποράς.

9 Στον τομέα της Υγείας προτείνεται: Ανάπτυξη ενιαίου συστήματος ψηφιακού φακέλου ασθενούς για διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. • Ενίσχυση πρωτοβάθμιας φροντίδας και πρόληψης. • Εξορθολογισμός δαπάνης προμηθειών, με αύξηση όγκου γενόσημων φαρμάκων και διασύνδεση των επιστροφών με δράσεις καινοτομίας και επενδύσεων.

10 Σε ό,τι αφορά στην κεντρική στόχευση της πράσινης ανάπτυξης προτείνεται: Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων. • Υποστήριξη εμβληματικών δράσεων πράσινης ανάπτυξης. • Στροφή σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. • Αμβλυνση κόστους μετάβασης κατά τη διαδικασία απολιγνιτοποίησης. • Ανάπτυξη συστημάτων κυκλικής οικονομίας.

11 Τέλος, στις υποδομές προτείνεται: Ψηφιακές τεχνολογίες και συστήματα. • Πράσινη ανάπτυξη και περιβαλλοντική αναβάθμιση, διαχείριση αποβλήτων. • Αναβάθμιση υποδομών για τον εισερχόμενο τουρισμό.

Οι επιλογές της Επιτροπής Σοφών δεν είναι τυχαίες. Είναι συμβατές με τις παρατηρήσεις προς την Ελλάδα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου. Αυτή ήταν η αρχική ιδέα της πρότασης της Επιτροπής σχετικά με τη στόχευση που θα πρέπει να έχουν τα σχέδια ανάκαμψης των κρατών- μελών και αυτή θα παραμείνει και μετά τη συμφωνία της Δευτέρας για το Ταμείο των 750 δισ. ευρώ.

Οι δύο βασικοί πυλώνες είναι η Ψηφιακή Μετάβαση και η Πράσινη Οικονομία και το πλαίσιο πάνω στο οποίο θα πρέπει τα κράτη-μέλη να σχεδιάσουν το πρόγραμμά τους θα είναι οι επιμέρους παρατηρήσεις που έγιναν στα προγράμματα μεταρρυθμίσεων των κρατών-μελών. Από τις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη προκύπτει αβίαστο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει πολλή δουλειά να κάνει.

Οι 5 στόχοι του νέου ΕΣΠΑ

Παράλληλα με το σχέδιο ανάκαμψης που θα πρέπει να κατατεθεί μέχρι και τα μέσα Οκτωβρίου για να εγκριθεί έως και το τέλος του χρόνου, σχεδιάζεται και το νέο ΕΣΠΑ.

Με βάση το τελευταίο κείμενο που έχει σταλεί στις Βρυξέλλες για την προγραμματική περίοδο 2021-2021 η Ελλάδα βάζει 5 στόχους για τα διαθέσιμα περίπου 20 δισ. ευρώ του πακέτου. 

› Ο πρώτος στόχος αφορά στην ανταγωνιστική οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση, για την οποία προτείνεται να απορροφήσει το 20,3% των πόρων, δηλαδή περίπου 4 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά θα κατευθυνθούν στη διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας, στην προσαρμογή της ελληνικής βιομηχανίας στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη δημιουργία αξίας σε όλα τα πεδία του επιχειρείν, στην ενδυνάμωση της καινοτόμου ικανότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση. 

› Ο δεύτερος στόχος πολιτικής εστιάζει στο περιβάλλον, την ενέργεια και την πολιτική προστασία, όπου θα κατευθυνθεί το 26,1% των πόρων, δηλαδή 5,2 δισ. ευρώ.

 › Τρίτος στόχος θα είναι οι υποδομές και ειδικά σε μεταφορές και τα ευρυζωνικά δίκτυα, που προβλέπεται να απορροφήσουν το 15,3% δηλαδή 3,2 δισ. ευρώ. 

› Τέταρτος στόχος είναι η απασχόληση, η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία, όπου με βάση την πρόταση που έχει καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα κατευθυνθεί το 31,9% των κεφαλαίων, δηλαδή περίπου 6,35 δισ. ευρώ. 

› Πέμπτος στόχος πολιτικής είναι οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις και η αστική ανάπτυξη -προβλέπεται να απορροφήσει το 5,3% των κονδυλίων, δηλαδή περίπου 1,06 δισ. ευρώ.

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr