Είναι σαφές ότι τόσο οι επικεφαλής των ομάδων των δανειστών όσο και η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα από την αρχή της εβδομάδας είχαν σαφείς εντολές ότι «αυτή τη φορά κλείνουμε».

Πρακτικά η διαπραγμάτευση για την τρίτη αξιολόγηση ήταν αυτή τη φορά παιχνίδι για τρεις, αφού τα μεγάλα θέματα αφορούσαν κυρίως την Ε.Ε. που πίεζε για ενέργεια, αποκρατικοποιήσεις, αλλαγές στο Δημόσιο, εργασιακά και επιδόματα και την ΕΚΤ που πίεζε για την εκκαθάριση των κόκκινων δανείων μέσω της ενεργοποίησης της πλατφόρμας των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.

Παρατηρητής

Το ΔΝΤ περιορίστηκε αυτή τη φορά -κατόπιν συμφωνίας σε ανώτερο επίπεδο- στο ρόλο του παρατηρητή και όχι στο ρόλο του επόπτη, όπως θέλουν να διαδίδουν κυβερνητικοί κύκλοι. Η τυπική δικαιολογία ήταν ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ με την Ελλάδα ήταν εν αναμονή. Ωστόσο, ως επόπτης, χωρίς να έχει κανένα ρόλο στο πρόγραμμα, στη δεύτερη αξιολόγηση επέβαλε μέτρα 5,2 δισ. ευρώ μέχρι και το 2021 μέσω της περικοπής της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις το 2019 και του αφορολογήτου.

Προσδοκία του οικονομικού επιτελείου παραμένει η καθυστέρηση σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία για να παραταθεί η συζήτηση για το χρέος μέχρι και την άνοιξη, ώστε στην αξιολόγηση που θα κάνει το ΔΝΤ τον Φεβρουάριο να καταλήξει σε απόφαση για αποχώρηση από το τρίτο ελληνικό πρόγραμμα.

Τούτο διότι στη συμφωνία που έχει γίνει σε επίπεδο θεσμών πριν καν την έναρξη της τρίτης αξιολόγησης, το ΔΝΤ παραμένει αυτός που θα έχει τον πρώτο λόγο για την εφαρμογή της περικοπής των συντάξεων το «εκλογικό» 2019 και του αφορολογήτου το 2020. Μάλιστα, το ερχόμενο φθινόπωρο αν κρίνει ότι η Ελλάδα δεν θα πετύχει το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ το 2019 θα εφαρμοστεί και η περικοπή του αφορολογήτου (που έχει ψηφιστεί για το 2020) μαζί με την περικοπή των συντάξεων.

Τι δώσαμε

Από τη «διμερή» διαπραγμάτευση, σε ό,τι αφορά τα θέματα στα οποία έπεσε το βάρος των συζητήσεων, το αποτέλεσμα είναι μάλλον αρνητικό, αφού πέρασε η γραμμή της Ε.Ε. χωρίς αντιρρήσεις αυτή τη φορά.

* Στα οικογενειακά επιδόματα. Κερδισμένοι είναι οι οικογένειες με ένα και δύο παιδιά. Τα επιδόματα για ένα παιδί αυξάνεται από τα 40 στα 70 ευρώ και για τα δύο από τα 80 στα 140 ευρώ. Για κάθε επιπλέον παιδί θα παίρνουν επιπλέον 140 ευρώ (δηλαδή 280 ευρώ για 3 παιδιά, 420 ευρώ για τέσσερα, 560 για πέντε, 700 ευρώ για έξι παιδιά). Αλλάζουν όμως τα ενδιάμεσα εισοδηματικά κριτήρια (θα ανακοινωθούν σε νομοσχέδιο που θα κατατεθεί) και θα χάσουν τα έως 1.500 ευρώ που λάμβαναν γονείς με εισοδήματα υψηλότερα από 34.000 ευρώ το χρόνο, ενώ καταργείται το επίδομα των 500 ευρώ ανά παιδί που εισέπρατταν οι τρίτεκνοι.

* Στην αγορά ενέργειας: To άνοιγμα της αγοράς ενέργειας κάνει ένα τεράστιο βήμα με την απόφαση για την πώληση τεσσάρων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και μέρους της παραγωγής λιγνίτη σε ιδιώτες. Μέσα στην εβδομάδα θα ξεκινήσει το λεγόμενο market test. Η Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού θα κάνει την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τους ιδιώτες παραγωγούς. Αγνωστο είναι ακόμη αν για τις μονάδες θα ενδιαφερθούν μόνο Ελληνες ιδιώτες παραγωγοί ή και Ευρωπαίοι. Αγνωστο παραμένει επίσης και το τι θα γίνει αν δεν υπάρξει το αναμενόμενο ενδιαφέρον. Αν δηλαδή η κυβέρνηση θα βάζει στο πάγκο των πωλήσεων τις πιο σύγχρονες και κερδοφόρες λιγνιτικές μονάδες της ή ακόμη και τις υδροηλεκτρικές. Το μόνο που έγινε γνωστό είναι ότι οι μονάδες πρέπει να αλλάξουν χέρια μέχρι και το τέλος του 2018. Σε συνδυασμό με το νομοσχέδιο για το χρηματιστήριο ενέργειας που θα ψηφιστεί άμεσα, η αγορά παραγωγής και εμπορίας ηλεκτρικού ρεύματος θα ιδιωτικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Το ίδιο και η αγορά φυσικού αερίου που θα ανοίξει πλήρως στους ιδιώτες από την 1η/1/2018, με το κομμάτι της λιανικής, στο οποίο κυριαρχούν σήμερα οι θυγατρικές της ΔΕΠΑ, να περνάει εν μέρει σε ιδιώτες.

* Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ξεκίνησαν εντός προθεσμίας που έληγε στις 29 Νοεμβρίου, αλλά όχι χωρίς προβλήματα. Η ΕΚΤ και η Ε.Ε. πίεζαν ασφυκτικά μέχρι και το τελευταίο λεπτό τις πρώτες μέρες των συναντήσεων για λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί είναι ένα βασικό εργαλείο της εκκαθάρισης των κόκκινων δανείων που ήρθε για να μείνει. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί στην ολοκλήρωση 600-700 πλειστηριασμών κάθε μήνα με στόχο να φτάσουν και να ξεπεράσουν τις 18.000 μέχρι και το τέλος του 2019, όταν οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες θα πρέπει να έχουν εκκαθαρίσει μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους περίπου 45 δισ. ευρώ από τα 101-102 δισ. σήμερα σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα εργαλεία (εξωδικαστικός, πωλήσεις σε distress funds). Τέτοια μεγέθη είναι αδύνατο να καλυφθούν μόνο από ακίνητα στρατηγικών κακοπληρωτών. Σε συνδυασμό και με την πλήρη άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, κάθε κόκκινο στεγαστικό δάνειο μπορεί να καταλήγει σε πλειστηριασμό του υποθηκευμένου ακινήτου και μάλιστα πολύ σύντομα.

* Το ασφαλιστικό. Στα επόμενα βήματα του νόμου Κατρούγκαλου περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση του επανυπολογισμού των συντάξεων. Αυτό θα αποτελέσει και τη βάση για τις περικοπές που έχουν ήδη ψηφιστεί και σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο δεν θα ξεπερνούν το 18%. Σε ό,τι αφορά την έκδοση των νέων συντάξεων, η ελληνική πλευρά δεσμεύτηκε ότι έως τον Ιούνιο του 2018 θα έχει προχωρήσει στην εκκαθάριση σχεδόν όλων των νέων υποχρεώσεων πληρωμής κύριων συντάξεων, επικουρικών και εφάπαξ.

* Αξιολόγηση-κινητικότητα δημοσίων υπαλλήλων: Το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης παρουσίασε σχέδιο «ηλεκτρονικής» αξιολόγησης των υπαλλήλων, προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιδράσεις και η αποχή από την αξιολόγηση.

* Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Μέχρι τέλος του μηνός Δεκεμβρίου θα πρέπει να έχουν εκδοθεί οι Υπουργικές Αποφάσεις για 120 δόσεις για επαγγελματίες και επιχειρήσεις που χρωστούν στο Δημόσιο.

Οι εργαζόμενοι πρώτοι σε αποζημιώσεις, αλλά με… πλαφόν τις 9.669 €

Η ελληνική πλευρά προσήλθε αυτήν τη φορά στη διαπραγμάτευση με ένα πακέτο τριών αιτημάτων από τα οποία πήρε μόνο το ένα ή μάλλον… το μισό.

Το μόνο που πέτυχε -μερικώς- είναι να καταφέρει να δοθεί προτεραιότητα στην αποζημίωση των εργαζομένων σε περίπτωση λύσης πτώχευσης μιας επιχείρησης, εκτοπίζοντας τις τράπεζες στον δεύτερο πιστωτή που αποζημιώνεται.

Το κακό είναι ότι η αποζημίωση του εργαζόμενου θα έχει πλαφόν το οποίο θα απέχει πολύ από τις συνολικές απαιτήσεις του από την επιχείρηση (δεδουλευμένα, αποζημιώσεις). Το πλαφόν αυτό θα ορίζεται με τον πολλαπλασιασμό του βασικού μισθού των 586 ευρώ επί 2,75 επί έξι μήνες, δηλαδή 9.669 ευρώ.
Επίσης, με την πρώτη αυτή αποζημίωση ο εργαζόμενος μπαίνει στην ουρά για τα υπόλοιπα, για να πληρωθούν οι τράπεζες, το Δημόσιο και οι προμηθευτές.

Μπλόκο…

Το δεύτερο αίτημα ήταν η διατήρηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Σε αυτό το θέμα η απάντηση των θεσμών ήταν καταρχήν αρνητική, αλλά δόθηκε χρόνος για να υπάρξει καλύτερη τεχνική επεξεργασία πριν από το τέλος του χρόνου, αφού οι συντελεστές έχει ψηφιστεί να αυξηθούν από 1ης/1/2018.

Χαρακτηριστικό του κλίματος ήταν ότι ο υπουργός Οικονομικών αναφερόμενος στο θέμα έσπευσε να θυμίσει ότι έχει ήδη προχωρήσει η αναπροσαρμογή κονδυλίων του ΠΔΕ για την υλοποίηση έργων στα συγκεκριμένα νησιά.
Το τρίτο αίτημα ήταν να γίνει ρύθμιση χρεών σε Δημόσιο και τράπεζες και για τους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι, ως γνωστόν, έμειναν εκτός του εξωδικαστικού μηχανισμού για μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Ούτε και σε αυτό οι θεσμοί ήταν ξεκάθαροι, παραπέμποντάς το και αυτό σε πρόσθετη τεχνική επεξεργασία.

Σε δύο… δόσεις τα νομοσχέδια

Σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα, ο υπουργός είπε ότι αύριο Δευτέρα 4 του μήνα στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης θα γίνει η πολιτική συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, τα προαπαιτούμενα που θα πρέπει να υλοποιηθούν και τη δόση προς την Ελλάδα.

«Συμφωνήσαμε να υλοποιήσουμε όλα τα προαπαιτούμενα όσο πιο γρήγορα μπορούμε», είπε ο κ. Τσακαλώτος, εξηγώντας ότι θα ψηφιστούν νομοσχέδια πριν από τα Χριστούγεννα και ένα πολυνομοσχέδιο μετά τα Χριστούγεννα και σε κάθε περίπτωση έως τις 22 Ιανουαρίου. Αλλα μέλη του οικονομικού επιτελείου τόνιζαν ότι πριν από τα Χριστούγεννα θα υπάρξει μια σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που θα αφορά ενέργεια, εργασιακά και κοινωνικά επιδόματα και μετά τις εορτές θα έρθει ένα πολυνομοσχέδιο που θα κλείσει και τις υπόλοιπες εκκρεμότητες.
Εκτός από μια γενική δήλωση περί τεχνικής συμφωνίας από τους θεσμούς, το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης χαιρέτισε με ανάρτησή του στο twitter ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, επισημαίνοντας πως «τώρα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων». «Καλωσορίζω την τεχνική συμφωνία που επετεύχθη εν όψει του Eurogroup. Πρόκειται για μια καλή είδηση για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Τώρα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων», έγραψε ο Ντομπρόβσκις στο twitter.

Τάσος Δασόπουλος
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου