Στην πλατφόρμα TikTok έχει αναδειχθεί μια νέα γενιά που επηρεάζει το κοινό με ένα διαφορετικό τρόπο, προωθώντας την… ολιγάρκεια. Οι λεγόμενοι de-influencers αποτελούν ένα νέο κίνημα αντίδρασης στον άκρατο καταναλωτισμό, τον οποίο προωθούν οι influencers, οι «τηλε-ευαγγελιστές του καπιταλισμού», όπως αναφέρει η «El País».
Οι de-influencers επικεντρώνονται σε θέματα που αφορούν στη δικαιοσύνη, στη βιωσιμότητα και άλλοτε στη διαφάνεια στο Διαδίκτυο, αποφεύγοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών. Στα βίντεο που κυκλοφορούν στο TikTok, οι νέοι εξηγούν γιατί δεν αξίζει να αγοράσει κανείς μία κουβέρτα των 200 δολαρίων, δίνουν άλλες προτάσεις με μεγαλύτερη αξία σε σχέση με το προϊόν και μικρότερο αποτύπωμα στο περιβάλλον. «Αν και δεν νομίζω ότι το influencing είναι κακό, μου αρέσει που κάνουμε ένα βήμα πίσω για να ξανασκεφτούμε πώς καταναλώνουμε όχι μόνο προϊόντα, αλλά και περιεχόμενο», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή της στο CNN η δημιουργός περιεχομένου Μικάιλα Μάινς, η οποία έχει συνδέσει το όνομά της με την κουλτούρα των de-influencers.
Η Τζέσικα Κλίφτον, μία Αμερικανίδα influencer, 26 ετών, εξηγεί ότι η τάση του de-influencing είναι σημαντική για εκείνη. Πριν από μερικά χρόνια συνειδητοποίησε τον αντίκτυπο που είχε στο περιβάλλον η αλόγιστη κατανάλωση προϊόντων -σχεδόν καθημερινή αγορά ρούχων, ατελείωτα καλλυντικά, πληθώρα κραγιόν- και αποφάσισε να προωθήσει ένα διαφορετικό σκεπτικό αγοράς προϊόντων.
Νέος τρόπος επιρροής
Μήπως, όμως, το de-influencing είναι απλά μια άλλη μορφή influencing; Οι χρήστες αυτοί γίνονται viral με βίντεο στα οποία αποκαλύπτουν ποια δημοφιλή είδη μακιγιάζ ή παπούτσια δεν αξίζουν τα λεφτά τους. Αλλοι χτίζουν κοινό δίνοντας συμβουλές για τα έξοδα που μπορεί να κόψει κανείς όταν σχεδιάζει ένα ταξίδι ή ένα γάμο. Η Κρις Ρούμπι, ειδική αναλύτρια μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πρόεδρος της Ruby Media Group, υποστηρίζει στο CNN πως η νέα αυτή τάση είναι ακόμα ένας τρόπος να επηρεάζει το κοινό του, ενδεχομένως σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Η ίδια εκτιμάει πως πρόκειται για μια επιβεβαίωση ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για τον μινιμαλισμό.
«Οι ΤikTokers που ακολουθούν τη νέα αντικαταναλωτική τάση δεν αποκλείεται να δείχνουν πιο αξιόπιστοι, κάτι που θα μπορούσε να τους βοηθήσει να γίνουν διάσημοι», λέει ο Αμπισεκ Κουνάρ, λέκτορας του Πανεπιστημίου του Εσεξ, που μελετά πώς η Γενιά Ζ αλληλεπιδρά με τους δημιουργούς περιεχομένου.
Δυναμική «αγορά» το TikTok
Οπως ανακοίνωσε τον Μάιο το TikTok, τον τελευταίο χρόνο καταγράφηκαν 584 εκατομμύρια προβολές περιεχομένου με την ετικέτα #deinfluencing. «Χρειάζεστε πραγματικά 25 διαφορετικά αρώματα; Αλήθεια θα τα χρησιμοποιήσεις όλα;», δήλωσε ένας χρήστης του TikTok σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε με το hashtag. Υπολογίζεται πως οι influencers πούλησαν προϊόντα αξίας 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022. Σύμφωνα με μια έκθεση του «Business Insider», το μάρκετινγκ από τους influencers θα αποφέρει περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια σε παγκόσμια διαφημιστικά έσοδα το 2023.
Στέλιος Διονυσίου: Έκανε διακανονισμό και πήρε αναστολή στον πλειστηριασμό του σπιτιού του
Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης έρευνας, το 87% των ερωτηθέντων ακολούθησε μία επωνυμία στα κοινωνικά δίκτυα, επισκέφτηκαν τον ιστότοπό της ή έκαναν μία αγορά στο Διαδίκτυο αφού είδαν ένα προϊόν να διαφημίζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλη έρευνα έδειξε ότι το 54% των ανθρώπων είπε ότι έκανε μία αγορά είτε τη στιγμή που είδε ένα προϊόν ή μία υπηρεσία στο Instagram είτε λίγο μετά. Για τους χρήστες του TikTok το ποσοστό ανέρχεται στο 55% και του Twitter στο 40%.
Επιδραστική de–influencer η Βαλέρια Φρίντε
Η 23χρονη Βαλέρια Φρίντε είναι μία από τις πιο εμβληματικές μορφές του de-influencing. Η τελειόφοιτη φοιτήτρια Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι, στο Σικάγο, έκανε αίσθηση πριν από μερικούς μήνες όταν ανέβασε βίντεο στο TikTok με προϊόντα ομορφιάς, στο οποίο, όπως είπε, εξέφραζε την ειλικρινή της γνώμη. Η ίδια δεν πιστεύει ότι επηρέασε τους ακολούθους της ώστε να καταναλώνουν λιγότερο, ωστόσο δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί ενώ έχει 16.500 ακολούθους, οι «ειλικρινείς κριτικές της» φτάνουν ακόμα και τις 200.000 προβολές.
Στα βίντεό της, που επικεντρώνονται σε προϊόντα ομορφιάς, αντί να περιγράφει την κάλυψη που προσφέρουν και την ιδανική εφαρμογή που έχουν, επικρίνει το πόσο κολλώδη είναι και πόσο αχρείαστα ακριβά είναι.
«Το de-influencing προσφέρει ειλικρίνεια και διαφάνεια σχετικά με τα προϊόντα που γίνονται viral και προωθούν οι influencers, οι οποίοι συνήθως πληρώνονται για να διαφημίσουν τα προϊόντα», δήλωσε στη «New York Post» η Φρίντε, που κατάγεται από τη Βενεζουέλα.