Η πραγματικότητα, άλλωστε, δείχνει πως οι δόσεις εμβολίων δεν αρκούν για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Οι ελλείψεις των εμβολίων έχουν πυροδοτήσει κόντρες μεταξύ της Ε.Ε. και των φαρμακοβιομηχανιών, απειλές για μπλόκο εξαγωγών με το βλέμμα στραμμένο στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις πρώτες ρωγμές εντός της Ενωσης.

Οι κυβερνήσεις απαιτούν πλέον τα εμβόλια που συμφώνησαν και οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. κλιμακώνουν τις προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι η στρατηγική τους στη μάχη κατά του κορονοϊού είναι πετυχημένη. Τα στατιστικά είναι εναντίον τους, αφού η Ευρώπη υπολείπεται στον εμβολιαστικό ρυθμό έναντι των ΗΠΑ, της Βρετανίας και του πρωτοπόρου Ισραήλ.

Την ώρα που η πανδημία συνεχίζει να σαρώνει τις χώρες της Δύσης και οι μεταδοτικότερες μεταλλάξεις απειλούν να τινάξουν στον αέρα τις έως τώρα προσπάθειες περιορισμού του κορονοϊού, τα περιθώρια για «στραβοπατήματα» λιγοστεύουν. Το κύμα αντιδράσεων ξεκίνησε με τις ανακοινώσεις της αμερικανικής Moderna και των Pfizer/BioNTech ότι θα καθυστερήσουν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο τις παραδόσεις των συμφωνηθέντων εμβολίων κατά 20%-50%. Η κατάσταση εκτροχιάστηκε όταν η σουηδοβρετανική εταιρία AstraZeneca -έλαβε έγκριση χρήσης την Παρασκευή από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων- προανήγγειλε μειώσεις στις παραδόσεις κατά 75% το πρώτο τρίμηνο του έτους, επικαλούμενη προβλήματα στην παραγωγή εμβολίων. Στο ντόμινο δηλώσεων που ακολούθησε έδειξε την… προτίμησή της στη Βρετανία, υποστηρίζοντας πως η Γηραιά Αλβιών είχε προχωρήσει σε συμφωνία τρεις μήνες νωρίτερα από την Κομισιόν κι έτσι έχει προτεραιότητα. Οι εξηγήσεις για τις καθυστερήσεις δεν κάλυψαν στο ελάχιστο τους επικεφαλής των κυβερνήσεων, που προειδοποίησαν ότι θα καταφύγουν σε ένδικα μέσα για να εξασφαλίσουν τις δόσεις, και τους αξιωματούχους των Βρυξελλών, που προανήγγειλαν κυρώσεις και απαγόρευση εξαγωγών αν επιβεβαιωθεί παραβίαση των συμβολαίων μεταξύ των κατασκευαστών και της Ε.Ε.

Η Ενωση ξεκαθαρίζει πως θα πρέπει να τηρηθεί η σύμβαση, με σκευάσματα από τα τέσσερα εργαστήρια παραγωγής εμβολίων της AstraZeneca – δύο σε Ευρώπη και δύο σε Βρετανία. Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον στη Βρετανία ξεκαθάρισε, ωστόσο, πως οι παραδόσεις προς τη χώρα πρέπει να τηρηθούν όπως ορίζει η σύμβαση, αρνούμενη να αναφερθεί σε μπλόκο εξαγωγών. Ο βρετανικός Τύπος ήταν εμπρηστικός με πηχυαίους τίτλους: «Θέλουν να πάρουν τα εμβόλιά μας» και «Το χάος με τα εμβόλια αποδεικνύει ότι το Brexit ήταν σωστό».

Η αποκλιμάκωση δεν αναμένεται σύντομα, δεδομένου ότι τα ερωτήματα σχετικά με τα αίτια των καθυστερήσεων δεν αποσαφηνίστηκαν και την Παρασκευή η Κομισιόν εξέδωσε με επείγουσα διαδικασία μηχανισμό διαφάνειας και εξουσιοδότησης των εξαγωγών εμβολίων εκτός Ε.Ε. Το σύστημα, που αναμένεται να έχει προσωρινό χαρακτήρα, προβλέπει την εξαγωγή εμβολίων Covid-19 εκτός Ε.Ε. μόνο κατόπιν εγκρίσεως από τα κράτη-μέλη. Αν και οι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για «ένα απαραίτητο μέτρο διαφάνειας», το Politico σχολίασε πως πρόκειται για «δραστικό βήμα στην κατεύθυνση του “τραμπικού” προστατευτισμού που κινείται στο αντίθετο πνεύμα από αυτό της Eνωσης».

Η κίνηση, πάντως, υπογράμμισε την αυξανόμενη πίεση που δέχονται οι Βρυξέλλες από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών για επιτάχυνση του εμβολιαστικού ρυθμού. «Είμαστε σε μια φάση που δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για τις παραδόσεις εμβολίων, έτσι υποχρεούμαστε να βρούμε μια λύση», δήλωσε στο Politico Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ρήγματα

Oι Βρυξέλλες ήλπιζαν ότι το σχεδιασμός τους για τα εμβόλια θα αποτελούσε φάρο ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και δύναμης, αντιστρέφοντας τις σπασμωδικές κινήσεις που έγιναν στην αρχή της πανδημίας και σε αντίθεση με τον «εθνικισμό εμβολίων» που πρόταξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.

Οπως αναφέρει ανάλυση του πρακτορείου Bloomberg, η τριπλή προσπάθεια της Κομισιόν που ακολούθησε, προσπαθώντας να υπογράψει μια σειρά συμβάσεων με διαφορετικές φαρμακευτικές εταιρίες, σε χαμηλότερες τιμές, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη νομική ευθύνη για τις ίδιες τις εταιρίες, αναμφίβολα επιβράδυνε τη διαδικασία.

«Αν η Ε.Ε. αποτύχει στην πιο σημαντική κρίση εδώ και μία γενιά, ίσως να μην μπορέσει να διατηρήσει και μεγάλη αξιοπιστία ως οργανισμός», γράφει το Bloomberg. Το άρθρο σημειώνει ότι τα κράτη-μέλη μπορεί να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να αγνοούν την Ε.Ε. στα περισσότερα ζητήματα που έχουν πραγματική σημασία και να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ντόμινο «ήπιων Brexit», αν δεν διευθετηθεί το ζήτημα των εμβολίων.

Οι συμβάσεις προμήθειας εμβολίων διεκπεραιώθηκαν σε επίπεδο Ε.Ε. με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τα 27 κράτη-μέλη. Η Γερμανία, ωστόσο, παρέκαμψε τις συμφωνηθείσες διαδικασίες και προχώρησε σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες με φαρμακοβιομηχανίες, ενώ «φλέρταρε» και με τη Ρωσία για το Sputnik-V. Και η Κύπρος είχε επιμέρους συνομιλίες, ενώ η Ουγγαρία ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αγοράσει εμβόλια της κινεζικής Sinopharm, υποστηρίζοντας ότι τα εμπιστεύεται περισσότερο.

Οι δυσκολίες παραγωγής

Οι αρμόδιοι ζητούν απαντήσεις στα ερωτήματά τους: Γιατί καθυστερούν οι παραδόσεις; Πώς μπορεί να επιταχυνθεί το πρόγραμμα εμβολιασμού; Οι πολίτες, από την άλλη, αδημονούν για την επιστροφή στην κανονικότητα. Δεδομένου ότι η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά και επί του παρόντος ελάχιστες εταιρίες είναι έτοιμες να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που δημιουργεί η πανδημία κορονοϊού, το ερώτημα παραμένει: Ποιες είναι οι δυσκολίες;

Οι ειδικοί σημειώνουν πως τα εμβόλια δεν είναι μια συνταγή όπου απλώς χρειάζονται κάποια υλικά. Ορισμένα από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται δεν έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί σε τέτοιες ποσότητες. Οι διαφορετικοί τύποι εμβολίων που χρησιμοποιούνται και εκπαιδεύουν τον οργανισμό να αναγνωρίζει τον νέο κορονοϊό, κυρίως της πρωτεϊνικής ακίδας που τον περιβάλλει, απαιτούν διαφορετικές τεχνολογίες, πρώτες ύλες, εξοπλισμό και τεχνογνωσία για να παραχθούν.

«Για παράδειγμα, η παραγωγή μικρών ποσοτήτων mRNA είναι εύκολη, αλλά πριν από αυτό κανείς δεν έκανε ένα δισεκατομμύριο δόσεις ή 100 εκατομμύρια ή ακόμη και ένα εκατομμύριο δόσεις mRNA», λέει ο δρ Ντρου Γουάιζμαν του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Ο διευθύνων σύμβουλος της Moderna, Στέφαν Μπανσέλ, αναγνωρίζει ότι οι προκλήσεις είναι ακόμα πολλές. «Με λειτουργία όλο το 24ωρο, αν κάποια ημέρα λείψει ένα συστατικό, δεν μπορούμε να αρχίσουμε να κατασκευάζουμε προϊόντα και αυτή η ποσότητα θα είναι χαμένη για πάντα επειδή δεν μπορούμε να το αντισταθμίσουμε», είπε πρόσφατα σε επενδυτές.

«Παγώνει» ο προγραμματισμός

Η έλλειψη διαθέσιμων εμβολίων στην Ευρώπη έχει αναγκάσει τις κυβερνήσεις να αναθεωρήσουν τον προγραμματισμό τους. Η πλειονότητα των κρατών-μελών της Ε.Ε. καταγράφει προβλήματα στον εμβολιαστικό ρυθμό, λόγω των καθυστερήσεων στην παράδοση παρτίδων από τις Pfizer/BioNTech και των επικείμενων προβλημάτων από την AstraZeneca. Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Τσεχία «παγώνουν» τους εμβολιασμούς, ενώ η Γερμανία παραδέχτηκε διατάραξη του εμβολιαστικού ρυθμού έως τον Απρίλιο.

Οι υγειονομικές Αρχές της Μαδρίτης στην Ισπανία ανέστειλαν την προηγούμενη εβδομάδα για 15 ημέρες τους εμβολιασμούς, καθώς στέρεψαν τα σκευάσματα που έχουν στη διάθεσή τους. Τα λίγα εμβόλια που απομένουν θα χρησιμοποιηθούν για τη χορήγηση δεύτερης δόσης. Το υπουργείο Υγείας της Τσεχίας συνέστησε να σταματήσουν οι εμβολιασμοί με την πρώτη δόση για δύο εβδομάδες. Η σύσταση απευθύνεται στους περιφερειακούς συντονιστές που θα πρέπει να αξιολογήσουν την κατάσταση της εκάστοτε περιοχής.

Η έλλειψη εμβολίων ανάγκασε το Παρίσι και δύο ακόμη περιοχές που μαζί αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο του γαλλικού πληθυσμού να αναβάλουν την παροχή των πρώτων δόσεων (από τις 2 Φεβρουαρίου), σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το πρακτορείο Reuters. Η υπηρεσία είπε στα νοσοκομεία ότι η δεύτερη δόση θα γίνει κανονικά, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει γνωστό πότε θα ξεκινήσουν και πάλι οι πρώτες δόσεις.

Η Πορτογαλία δήλωσε την Πέμπτη ότι η πρώτη φάση του σχεδίου εμβολιασμού της θα παραταθεί κατά περίπου δύο μήνες έως τον Απρίλιο, καθώς οι καθυστερήσεις παράδοσης σημαίνουν ότι η χώρα θα λάβει μόλις τις μισές αναμενόμενες δόσεις έως τον Μάρτιο.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

Ειδήσεις 

Τέλος βάζει το Μαξίμου στα εκλογικά σενάρια για το 2021 – Ο Ε.Τ. αποκαλύπτει την στρατηγική της κυβέρνησης για πανδημία και οικονομία

ΣΥΡΙΖΑ: Ο Τσίπρας ξέχασε το στραπάτσο του 2019 και ετοιμάζεται να καταγγείλει ξανά τις εταιρίες δημοσκοπήσεων

Γεωργιάδης: Μόνο ακορντεόν θα είναι τα μέτρα – Αργεί πολύ η εστίαση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr