Η διαταγή του Σουλτάνου ήταν ξεκάθαρη και προέβλεπε τη θανάτωση βρεφών έως τριών ετών, των αγοριών άνω των δώδεκα ετών, των γυναικών άνω των σαράντα ετών και την αιχμαλωσία κοριτσιών και γυναικών από τριών έως σαράντα ετών, και αγοριών από τριών έως δώδεκα ετών. Όσοι επιζούσαν, θα πουλιούνταν ως σκλάβοι. Θα γλίτωναν μόνο όσοι θα ασπάζονταν τον μωαμεθανισμό.

Συγχρόνως, ο Οθωμανός διοικητής του νησιού Βαχήτ Πασάς είχε τάξει στους στρατιώτες του ότι όσο περισσότερες γλώσσες, κεφάλια ή αυτιά τού πήγαιναν, τόσο περισσότερα κέρδη θα είχαν. Μάλιστα, οι εισβολείς, ανήμερα Κυριακή του Πάσχα του 1822, μπήκαν στο μοναστήρι του Αγίου Μηνά από ένα μικρό άνοιγμα που υπήρχε στον περίβολο και κατέσφαξαν περίπου 3.000 Χιώτες που είχαν κρυφτεί εκεί ‒ το μοναστήρι το πυρπόλησαν.

Η αναμενόμενη βοήθεια από τα γύρω νησιά και την Πελοπόννησο δεν ήρθε παρά μόνο όταν ήταν ήδη πολύ αργά.

Η Φρικιαστική Καταστροφή

Τραγικός ο απολογισμός που συνόδευσε το μένος του Σουλτάνου: δεκάδες χιλιάδες Έλληνες κάτοικοι του νησιού χλευάστηκαν και σφαγιάστηκαν με φρικιαστικό τρόπο, γυναίκες ατιμώθηκαν, χωριά κάηκαν ολοσχερώς.

Στις 7 Ιουνίου, οπότε εξαπολύθηκε η τελευταία επίθεση των Τούρκων στα Μαστιχοχώρια, ολοκληρώθηκε η καταστροφή του νησιού. Η Χίος έμοιαζε “με ένα απέραντο ερημωμένο σφαγείο”, ενώ η θάλασσα αποτέλεσε τον υγρό τάφο πολλών θυμάτων που προσπάθησαν να ξεφύγουν από τους διώκτες τους.

Οι μαρτυρίες που έχουν διασωθεί από όσους επέζησαν της καταστροφής είναι συνταρακτικές. Το γεγονός της σφαγής στη Χίο, όταν έγινε γνωστό μέσα από γαλλικές, γερμανικές και αγγλικές εφημερίδες, συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Οι Χιώτες ήταν πλοιοκτήτες, έμποροι και διανοούμενοι γνωστοί στην Ευρώπη. Η ανελέητη σφαγή επιφανών Χριστιανών αστών από Μουσουλμάνους συντάραξε τους Ευρωπαίους, με αποτέλεσμα να προκληθεί τεράστια συμπάθεια προς την Ελλάδα. “Η Χίος έγινε το υπόδειγμα της τραγωδίας της καταστολής. Για τους ξένους όλους έγινε ένας σταθμός.”

Ο πίνακας του Delacroix

Στη Γαλλία, ο Eugène Delacroix (1798-1863, Παρίσι) εμπνεύστηκε από την τραγικότητα της καταστροφής και αντέδρασε άμεσα, αποδίδοντας το ιστορικό γεγονός σε έναν μνημειακό πίνακα που εκτέθηκε στο Salon του Παρισίου το 1824.

Ο πίνακας που απεικονίζει τις σφαγές στη Χίο αποτέλεσε ορόσημο στη ζωγραφική τέχνη και ταυτόχρονα παρακίνησε και ενίσχυσε σημαντικά το φιλελληνικό ρεύμα στην Ευρώπη.

Η γενική αίσθηση της καταστροφής και του θανάτου, η ατμόσφαιρα της απελπισίας, τα γεμάτα θλίψη βλέμματα, τα σφραγισμένα χείλη, η απόγνωση των θυμάτων, τα απογυμνωμένα άκρα και τα ματωμένα ρούχα, αποτελούν την πιο εμβληματική αποτύπωση της αιματηρής σφαγής έγινε.

Αναμφίβολα, η ατμόσφαιρα της ολικής καταστροφής που απεικονίζεται στο συγκεκριμένο έργο έμελλε να αποτελέσει ένα ορόσημο στη ζωγραφική τέχνη.

Ειδήσεις σήμερα