Είμαστε στο 1972 και στην τότε ενωμένη Γιουγκοσλαβία κάνει την εμφάνισή της η μολυσματική ασθένεια της ευλογιάς. Ολα ξεκινούν όταν ένας Κοσοβάρος μουσουλμάνος επισκέπτεται τη Μέκκα και επιστρέφοντας στον τόπο του, μεταφέρει στους περίεργους ομόθρησκούς του, εκτός από την εμπειρία του εμβληματικού για κάθε μουσουλμάνο ταξιδιού, τον -ξεχασμένο για την Ευρώπη- ιό της ευλογιάς.

Συναγερμός

Αρκούν 35 νεκροί και 175 κρούσματα ώστε να σημάνει συναγερμός, να επιβληθεί άμεσα στρατιωτικός νόμος και να τεθεί ολόκληρη η χώρα σε καραντίνα. Παράλληλα, επιβάλλεται υποχρεωτικός εμβολιασμός του πληθυσμού σε κινητά συνεργεία, νοσοκομεία και εργοστάσια, που «εργάζονται από της ανατολής μέχρι της δύσεως του ηλίου», οδοφράγματα στήνονται σε κεντρικούς δρόμους, καταφέρνοντας έτσι να εμβολιάζουν σχεδόν 1.000 άτομα ανά λεπτό και 18 εκατ. ανθρώπους σε μόλις δύο μήνες. Αντίστοιχα αυστηρά μέτρα παρατηρούνται στην Ευρώπη και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο, χωρίς, όχι μόνο να μην υπάρχουν αντιδράσεις, αλλά με τους τοπικούς πληθυσμούς να σπεύδουν να εμβολιαστούν μαζικά.

Φυσικά, τα παραπάνω οδηγούν σε άμεση κινητοποίηση των ελληνικών αρχών, αρχικά εντείνοντας τους συνοριακούς ελέγχους σε Μακεδονία και Θράκη και απαγορεύοντας την είσοδο στη χώρα σε Γιουγκοσλάβους πολίτες που δεν διαθέτουν έγγραφο εμβολιασμού, που τότε ονομάζεται δαμαλισμός (από τη λατινική λέξη vacca που σημαίνει αγελάδα). Οι υπόλοιποι ταξιδιώτες υποχρεώνονται σε άμεσο εμβολιασμό στις ιατρικές μονάδες που έχουν δημιουργηθεί στα συνοριακά φυλάκια, ενώ τους επιβάλλεται και 14ήμερη καραντίνα μέχρι να αποκτήσουν βεβαίωση εμβολιασμού.

Παρότι στην Ελλάδα δεν έχει παρουσιαστεί κανένα κρούσμα, επιβάλλεται καθολικός εμβολιασμός του πληθυσμού από ηλικίας μόλις ενός έτους, με εξαιρέσεις τους πολύ ηλικιωμένους, έγκυες, αλλεργικούς, καρδιοπαθείς, αναιμικούς και τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη και ηπατίτιδα.

Βάσει του ΑΝ. 171/36: «Είναι επιβεβλημένον ο μεν δαμαλισμός να διενεργείται συμφώνως προς τας κείμενας διατάξεις προ της συμπληρώσεως του πρώτου έτους της ηλικίας, ο δε αναδαμαλισμός εις τακτά χρονικά διαστήματα εξασφαλίζοντα την σταθεράν και υψηλήν ανοσίαν του ατόμου».

Ο εμβολιασμός σημειώνει μεγάλη επιτυχία και γίνεται χωρίς να παρουσιαστεί κανένα πρόβλημα ή αμφισβήτηση της διαδικασίας και της αποτελεσματικότητας του εμβολίου. Ειδικά σε νομούς που συνορεύουν με τα βόρεια σύνορά μας, όπως η Φλώρινα, ο εμβολιασμός φτάνει στο 90-95% του πληθυσμού και σύμφωνα με τον νομίατρο της περιοχής κ. Βραματόπουλο, επιδιώκεται να είναι καθολικός «…προκειμένου να επιτευχθεί ένα τοίχος ανοσίας κατά της νόσου».

Μάλιστα, όλα αυτά συμβαίνουν παρότι η διαδικασία δεν είναι καθόλου απλή, οι αρνητικές παρενέργειες του εμβολιασμού δεδομένες, ενώ ο επανεμβολιασμός θεωρείται αρκετά πιθανός.

Το σημάδι που δείχνει ότι «το μπόλι έπιασε»

Η διαδικασία, σύμφωνα με εφημερίδες της εποχής, είναι η ακόλουθη: «Η νοσοκόμα ενσταλάζει με βελόνα μια μικρή σταγόνα από το φάρμακο στο βραχίονα και μ’ ένα μικρό ιατρικό εργαλείο γρατζουνίζει (κάνει ελαφρούς σκαρφισμούς λένε οι γιατροί) στο σημείο που υπάρχει η σταγόνα του φαρμάκου». Αφού το αφήνουν να στεγνώσει για δέκα λεπτά, τέσσερις – πέντε ημέρες αργότερα εμφανίζεται στο σημείο ελαφρά κοκκινίλα, που εξελίσσεται γρήγορα σε φυσαλίδα με υγρό που όταν σπάει αφήνει σημάδι που αποτελεί δείγμα «ότι το μπόλι έπιασε».

Ακολουθούν οι παρενέργειες που περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, έντονο πρήξιμο του σημείου που γίνεται ο εμβολιασμός, γενική κατάπτωση του οργανισμού, ενώ αν ξυστεί το έντονα κοκκινισμένο σημείο, μπορεί να υπάρξει μόλυνση. Δέκα ημέρες μετά οι παρενέργειες υποχωρούν και το μόνο που μένει να θυμίζει το εμβόλιο είναι μια μικρή ουλή στο μπράτσο που έχουν οι περισσότεροι σημερινοί ενήλικοι από μια ηλικία και μετά. Αποτυχία του εμβολιασμού σημαίνει επανάληψή του μετά από εικοσαήμερο, ενώ η διάρκεια αποτελεσματικότητας της δόσης κρατά τέσσερα χρόνια, οπότε επαναλαμβάνεται εκ νέου.

Τέλος, υποχρεωτικός καθίσταται ο εμβολιασμός όλων των μαθητών δημοτικού από την πρώτη τάξη, με τους γονείς να καλούνται να προσκομίσουν στο σχολείο πιστοποιητικό εμβολιασμού.

Η άμεση, καθολική και ανεμπόδιστη αντιμετώπιση της εν τη γενέσει επιδημίας της ευλογιάς στη Γιουγκοσλαβία καθώς και η υιοθέτηση άμεσων μέτρων και εμβολιασμού από τις αρχές, οδηγούν στην ταχύτατη ανάσχεση της εξάπλωσης. Μέσα σε μόλις δύο μήνες η χώρα περνά από τον πανικό στη… λήξη συναγερμού, ήδη από την άνοιξη του 1972, ενώ η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση λαμβάνει διεθνή έπαινο για την επιτυχή αντιμετώπιση της πανδημίας, δίνοντας ένα ουσιαστικό μάθημα για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται τέτοιου είδους έκτακτες ανάγκες.

Ειδήσεις σήμερα