Πιο συγκεκριμένα τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου 1956 ένας φονικός σεισμός έπληξε το νησί.

Το φαινόμενο μάλιστα συνοδεύτηκε από τσουνάμι ύψους 25 μέτρων το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθούν καταστροφές.

Το χρονικό της μεγάλης καταστροφής

Το φαινόμενο είχε προειδοποιήσει από το μεσημέρι της προηγούμενης μέρας, της 8ης Ιουλίου, με έναν σεισμό 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ο οποίος είχε επίκεντρο το θαλάσσιο τμήμα νότια της Αμοργού. Ωστόσο από αυτή την προειδοποίηση δεν φαίνεται να ανησύχησαν οι κάτοικοι των Κυκλάδων , οι οποίοι συνέχισαν την ημέρα τους σαν όλες τις προηγούμενες.

Την επόμενη μέρα όμως, σε μία ανύποπτη στιγμή για τους κατοίκους της Σαντορίνης, τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου (05:11) εκδηλώθηκε ο κύριος σεισμός όπου αυτή την φορά τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις μετρήσεις ο σεισμός ήταν μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και έντασης 9 βαθμών της κλίμακας Μερκάλι.

Η ένταση του σεισμού αποδεικνύεται από τις καταγραφές του Τύπου της εποχής ο οποίος ανέφερε ότι η σεισμική δόνηση ήταν ισοδύναμη με την έκρηξη 10.000 ατομικών βομβών.

Αυτή την «αποφράδα μέρα» για την Σαντορίνη, ο σεισμός άφησε με το πέρασμά του 53 νεκρούς και σοβαρές ζημιές.

Αναλυτικότερα, το 35% των σπιτιών καταστράφηκαν ολοσχερώς και το 45% παρουσίασαν τεράστιες ή ελάχιστες ζημιές.

Σε ολοκληρωτικό βαθμό καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Επιπρόσθετα, πέραν της Σαντορίνης. σοβαρές βλάβες υπέστησαν τα νησιά Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί.

Η συνολική καταγραφή αναφέρει, καταστροφή 529 σπιτιών, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές. Οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 100.

Ο κύριος σεισμός συνοδεύτηκε από μεγάλο θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι), το ύψους του οποίου άγγιξε τα 25 μέτρα στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού, τα 20 μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας, τα 10 μ. στη Φολέγανδρο και ήταν ασθενέστερο σε διάφορες άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη.

Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.

Ο κρατικός μηχανισμός προσπάθησε να αντιδράσει, χωρίς να έχει προλάβει να συνέλθει από τους προηγούμενους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το 1953 τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη.

Η αντίδραση του Κωνσταντίνου Καραμανλή

Ο πρωθυπουργός της χώρας Κωνσταντίνος Καραμανλής αντέδρασε , κηρύσσοντας τη Σαντορίνη σε κατάσταση «τοπικής συμφοράς μεγάλης εκτάσεως» και πραγματοποίησε επίσκεψη στην πληγείσα περιοχή μόλις λίγες μέρες μετά την καταστροφή στις 14 Ιουλίου.

Η βοήθεια και η εσωτερική μετανάστευση

Πολλές ήταν οι χώρες που προσφέρθηκαν ώστε να βοηθήσουν τους σεισμόπληκτους. Ωστόσο να σημειωθεί ότι η Ελλάδα αρνήθηκε βοήθεια από την Μεγάλη Βρετανία, με βασικό λόγο να ήταν πιθανότατα το Κυπριακό, που εκείνη την εποχή βρισκόταν σε έξαρση με την εξέγερση της ΕΟΚΑ.

Άλλη μία σημαντική συνέπεια του σεισμού ήταν , η τεράστια εσωτερική μετανάστευση που έλαβε χώρα , καθώς μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Σαντορίνης μετανάστευσε κυρίως στην πρωτεύουσα Αθήνα.