Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Τραγούδια που εξυμνούσαν τον αγώνα των φαντάρων, αλλά και κάποια άλλα, τα οποία τους έδιναν κουράγιο και τους αναπτέρωναν το ηθικό την ώρα που πολεμούσαν για την πατρίδα.

Στο νέο τεύχος του ET Magazine του EleftherosTypos.gr παρουσιάζουμε τα τραγούδια της εποχής που έπαιξαν το δικό τους ρόλο στο έπος του ’40.

Μεγάλα ονόματα του πενταγράμμου όπως οι Σοφία Βέμπο, Δανάη Στρατηγοπούλου, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Δημητρίου, Κούλα Νικολαΐδου, Ρένα Βλαχοπούλου, Νίκος Γούναρης και Στελλάκης Περπινιάδης Μάρκος Βαμβακάρης με τα ρεμπέτικά τους έδωσαν την δική τους, ξεχωριστή μάχη μέσα από τα τραγούδια τους.

Εβαλαν τη δική τους σφραγίδα στον ελληνικό αγώνα, καθώς επισκέπτονταν ραδιοφωνικούς σταθμούς και νοσοκομεία που υπήρχαν τραυματίες, ενώ δεν δίστασαν να πάνε ακόμα και στο μέτωπο.

«Η τραγουδίστρια της Νίκης»

Η Σοφία Βέμπο δίχως ίχνος υπερβολής χαρακτηρίστηκε «η Τραγουδίστρια της Νίκης» εξαιτίας των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευσε κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Γίνεται η εθνικη φωνή την οποία ακούν όλοι και εμψυχώνει τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο. Η ίδια, μάλιστα,πρόσφερε στο Ελληνικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες.

Η Βέμπο είχε ένα ιδιαίτερο τρόπο να προλογίζει τα πολεμικά της τραγούδια στις παραστάσεις λέγοντας το παρακάτω τετράστιχο. «Σ’ αυτά τα χρόνια άλλαξε του τραγουδιού η μορφή. Ο έρωτας ξεχάστηκε, μπήκε ξανά στην μπάντα. Και μες σε πόλεις και χωριά και σε κάθε κορφή νέα τραγούδια ακούστηκαν: τραγούδια του σαράντα»

«Παιδιά της Ελλάδος παιδιά»

Είναι ένα από τα τραγούδια που σημάδεψαν για τα καλά τον ελληνικό αγώνα στο έπος του ’40 είναι το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» από τη Σοφία Βέμπο. Οι στίχοι του Μίμη Τραϊφόρου και η μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ ενέπνευσαν τους στρατιώτες που με παρρησία έδωσαν και την ψυχή τους για την πατρίδα. Οι στίχοι του τραγουδιού είναι βασισμένοι στη μελωδία της μεγάλης επιτυχίας της Βέμπο, «Ζεχρά».

Οι τελευταίοι στίχοι του τραγουδιού «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» έλεγαν  «Αν δεν ρθήτε νικηταί, να μην έρθετε ποτέ». Η Σοφία Βέμπο λοιπόν θεώρησε ότι η συγκεκριμένη αναφορά ήταν ιδιαίτερα σκληρή και άδικη για τους Ελληνες πολεμιστές που άφηναν κάθε ικμάδα των δυνάμεων τους στο μέτωπο. Ετσι ο Μίμης Τραϊφόρος άλλαξε τα λόγια σε «Με της νίκης τα κλαδιά, σας προσμένουμε παιδιά» και η Βέμπο το τραγούδησε αμέσως στο θέατρο. Από εκείνο το βράδυ και ύστερα κάθε μέρα ήταν κατάμεστο και μάλιστα οι μισές εισπράξεις πήγαιναν κατευθείαν στον ελληνικό στρατό για την ενίσχυση του αγώνα τους.

«Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του»

Θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της εποποιίας του ’40 φυσικά με την φωνή της αξεπέραστης Σοφίας Βέμπο. Το κομμάτι είχε τραγουδήσει η ηθοποιός στο θέατρο “Μοντιάλ” στα πλαίσια της “Πολεμικής Επιθεωρήσεως”.

Το συγκεκριμένο τραγούδι, σατυρικού χαρακτήρα, βασίστηκε στο κομμάτι “Πλέκει η Βάσω το προικιό της” σε στίχους και μουσική του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, που είχε ακουστεί για πρώτη φορά στη μουσική κωμωδία “Κομμωτής Κυριών” του Θ. Συναδινού. Τους στοίχους του τραγουδιού «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του» έγραψε ο Γιώργος Θίσβιος.

https://www.youtube.com/watch?v=upwIgVjHPIo

«Στον πόλεμο βγαίνει ο Ιταλός»

Η φωνη της μεγάλης Σοφίας Βέμπο συνοδεύει και αυτό το τραγούδι. Οι στίχοι ήταν του Γιώργου Θίσβιου και η μουσική γράφτηκε από ίδια την τραγουδίστρια.

«Κορόιδο Μουσολίνι»

Ο Νίκος Γούναρης έγραψε τη δική του σελίδα στα τραγούδια της εποχής εκείνης με το «Κορόιδο Μουσολίνι» να είναι η χαρακτηριστικότερη περίπτωση. Πρόκειται για ένα σατυρικό κομμάτι το οποίο ερμήνευσε με εξίσου μεγάλη επιτυχία και η Σοφία Βέμπο.

Το παράξενο στο τραγούδι, Κορόιδο Μουσολίνι είναι ότι προέρχεται από την Ιταλία. Τους στίχους έγραψε ο Γιώργος Οικονομίδης, ο οποίος βασίστηκε στο «Reginella-campagnolla» και πάνω στη μουσική του (την οποία είχε γράψει ο Eldo Di Lazzaro) προσάρμοσε ελληνικούς στίχους με σατιρικό για τους Ιταλούς μήνυμα.

Το τραγούδι της Βλαχοπούλου και η προσωπική της τραγωδία

Αν και νεαρή τότε η Ρένα Βλαχοπούλου ερμήνευσε τραγούδια για το έπος του ’40 στο θέατρο Μοντιάλ μαζί με τη μεγάλη Σοφία Βέμπο. Ο Μίμης Τραϊφόρος της είχε γράψει το παρακάτω τραγουδάκι σε μουσική του Γιάννη Βέλλα:
Πατρίδα, πατρίδα, Ελλάδα δοξασμένη
κανείς δεν θα σ’ αγγίξει τη γη την τιμημένη.
Πατρία, πατρίδα, όλα τα παιδιά σου
στα σύνορα πεθαίνουν για την ελευθεριά σου.
Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή.
Η τραγική ειρωνεία ήταν πως τις ημέρες που η Ρένα Βλαχοπούλου το τραγουδούσε βίωσε μια μεγάλη προσωπική τραγωδία. Ένα βράδυ πριν εμφανιστεί στις σκηνή του Μοντιάλ της ανακοίνωσαν πως σε έναν από τους πρώτους βομβαρδισμούς της Κέρκυρας σκοτώθηκαν οι γονείς της. Εκείνο το βράδυ η Ρένα Βλαχοπούλου ανακοίνωσε στο κοινό ότι δεν μπορεί να τραγουδήσει και την αντικατέστησε η Σοφία Βέμπο.

Οι ρεμπέτες και τα τραγούδια τους

Σημαντικό ρόλο στον Ελληνοιταλικό πόλεμο είχαν και τα ρεμπέτικα τραγούδια. Κάποια κομμάτια, μάλιστα, ήταν διασκευές και είχαν προσαρμόσει τους στίχους στον αγώνα των Ελλήνων.

Άκου Ντούτσε μου τα νέα

Συνθέτης τους τραγουδιού ήταν ο Παναγιώτης Τούντας, στιχουργός ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης και ηχογραφήθηκε το 1940. Βασίζεται στην μελωδία του ρεμπέτικου τραγουδιού «Βαρβάρα» και το ερμήνευσε ο Στελλάκης Περπινιάδης.

Μπενίτο μου (Το όνειρο του Μπενίτο)

Ηταν βασισμένο στην μελωδία του ρεμπέτικού τραγουδιού «Ο Αντώνης ο βαρκάρης ο Σερέτης» του Σπύρου Περιστέρη. Ηχογραφήθηκε το 1940, οι στίχοι ήταν του Μίνωα Μάτσα και το τραγούδησε ο αξέχαστος και ανεπανάληπτος Μάρκος Βαμβακάρης.

https://vimeo.com/52342005

Μουσολίνι άλλαξε γνώμη

Ένα τραγούδι που ηχογραφήθηκε και αυτό το 1940 με τη μουσική να έχει γράψει Μάρκος Βαμβακάρης, ο οποίος ερμήνευσε και ο κομμάτι..

Το κόλπο σου δεν έπιασε

Πρόκειται για ένα τραγούδι που ηχογραφήθηκε το 1941, σε μουσική του Δημήτρη Σέμση, στίχους του Γιώργου Παπασιδέρη, ο οποίος κάνει και την ερμηνεία.
https://vimeo.com/52348515

Γεια σας φανταράκια μας

Είναι ένα κομμάτι που ηχογραφήθηκε το 1941 και βασίζεται στην μελωδία του ρεμπέτικου τραγουδιού «Καραντουζένι» του Μάρκου Βαμβακάρη. Τους στίχους έγραψε ο Μίνωας Μάτσας και τραγουδούν ο Μάρκος Βαμβακάρης με τον Απόστολο Χατζηχρήστο.
https://vimeo.com/52351216

Ο κατάλογος των τραγουδιών της εποχής είναι ατελείωτος… Σε αυτά ανήκει το πασίγνωστο «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει», οι «Γυναίκες Ηπειρώτισσες», το «Ακορντεόν» και άλλα που αναφέρονται όλα στον πόλεμο του 40 και τον αγώνα που έδωσαν οι Ελληνες.