«Για το ΝΑΤΟ, η Τουρκία είναι ένας σύμμαχος που δημιουργεί προβλήματα» («For NATO, Turkey Is a Disruptive Ally») τιτλοφορείται το άρθρο με το οποίο οι New York Times τονίζουν την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Σημειώνεται πως δεν πρόκειται για άρθρο άποψης, αλλά ρεπορτάζ των δημοσιογράφων Michael Crowley και Steven Erlanger.

Στο άρθρο αναφέρεται βεβαίως και η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, και ειδικά στο επεισόδιο που είχε διαδραματιστεί το καλοκαίρι του 2020, όταν το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Όρουτς Ρέις μπήκε σε ελληνικά ύδατα, με τη Γαλλία να υποστηρίζει τη χώρα μας με δικά της πλοία.

Το άρθρο ξεκινά με την άρνηση του Ερντογάν να συμφωνήσει σε πρώτη φάση στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, σημειώνοντας πως δυτικοί αξιωματούχοι εξοργίστηκαν μεν αλλά δεν σοκαρίστηκαν ούτε εξεπλάγησαν με τη στάση αυτή.

Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, οι New York Times υπενθυμίζουν πως, σε μια Συμμαχία που λειτουργεί με ομοφωνία και συναίνεση, η Τουρκία λειτουργεί ως «μικροκακοποιός» (stickup artist). Πιο συγκεκριμένα, ο Τούρκος πρόεδρος δημιούργησε πρόβλημα και το 2009, όταν αντέδρασε στην απόφαση να οριστεί επικεφαλής αξιωματούχος από τη Δανία (ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν), ισχυριζόμενος πως η Δανία είναι ανεκτική στις γελοιογραφίες κατά του προφήτη Μωάμεθ, ενώ δείχνει συμπονετική και προς τους Κούρδους τρομοκράτες.

Χρειάστηκε τότε να τον καλοπιάσουν οι Δυτικοί ηγέτες, ενώ μέχρι και ο Μπαράκ Ομπάμα του υποσχέθηκε -και μάλιστα πρόσωπο με πρόσωπο- πως θα διοριστεί και Τούρκος αξιωματούχος σε υψηλή θέση στη Συμμαχία. Το άρθρο υπενθυμίζει επίσης τα προοβλήματα που προέκυψαν το 2010 μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, που είχε ως αποτέλεσμα να διακοπεί η παγώσει η συμμαχία του ΝΑΤΟ με το Ισραήλ για έξι χρόνια.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ερντογάν προκάλεσε καθυστέρηση στην υλοποίηση ενός σχεδίου του ΝΑΤΟ, που στόχο είχε να οχυρώσει τις ευρωπαϊκές χώρες ενάντια στη Ρωσία, ενώ το 2020, όταν αποφάσισε να στείλει ερευνητικά πλοία στα ελληνικά ύδατα, συνοδευόμενα μάλιστα από μαχητικά αεροσκάφη, η Γαλλία είχε αναγκαστεί να στείλει πλοία, για να στηρίξει την Ελλάδα.

Τώρα, εν έτει 2022, ο Τούρκος ηγέτης έχει επιστρέψει σε ρόλο παράγοντα που θέτει εμπόδια (obstructionist), επικαλούμενος για ακόμη μια φορά τη δράση των Κούρδων απέναντι στους οποίους η Φινλανδία και η Σουηδία δείχνουν – υπερβολική σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο – συμπάθεια.

Η στάση του Ερντογάν έρχεται να μας υπενθυμίσει ένα μακροχρόνιο πρόβλημα για το ΝΑΤΟ, το οποίο αυτήν τη στιγμή έχει 30 μέλη. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορεί να έδωσε στη Συμμαχία μια νέα αίσθηση καθήκοντος αναζωογωνώντας τη νατοϊκή αποστολή, αλλά το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να πρέπει να αντιμετωπίσει έναν αυταρχικό ηγέτη που είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει την επιρροή του και τα διαπραγματευτικά του χαρτιά (βλ. βέτο) για να κερδίσει πολιτικούς πόντους στο εσωτερικό, εμποδίζοντας τη συναίνεση – τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα, όπως σημειώνουν στο άρθρο τους οι συντάκτες των New York Times.

Η κατάσταση αυτή, ωστόσο, λειτουργεί προς όφελος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με τον οποίο ο Ερντογάν έχει αναπτύξει περισσότερο φιλικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια. Για τον Ρώσο ηγέτη, μια ενδεχόμενη απόρριψη της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα αποτελούσε σημαντική νίκη, γράφει το άρθρο.

Σύμφωνα με τους συντάκτες, τα πράγματα θα ήταν πιο απλά εάν η Τουρκία δεν ήταν τόσο σημαντική – γεωγραφικά – για το ΝΑΤΟ. Η Τουρκία δίνει στη Συμμαχία μια κρίσιμη στρατηγική θέση στο σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, που αγγίζει τόσο τη Μέση Ανατολή όσο και τη Μαύρη Θάλασσα, όπως σημειώνεται. Η Τουρκία φιλοξενεί μια σημαντική αεροπορική βάση των ΗΠΑ όπου αποθηκεύονται αμερικανικά πυρηνικά όπλα (σ.σ. Ιντσιρλίκ), και ο Ερντογάν έχει μπλοκάρει τα ρωσικά πολεμικά πλοία που κατευθύνονται προς την Ουκρανία (σ.σ. Συνθήκη Μοντρέ).

Στη συνέχεια, το άρθρο παραθέτει τις δηλώσεις πολλών αξιωματούχων, όπως του γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ που αναδεικνύουν τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας στο πλαίσιο της δυτικής συμμαχίας. Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Τουρκία θα προκαλούσε περισσότερα προβλήματα εκτός ΝΑΤΟ, και ότι σε μια τέτοια περίπτωση εκείνη θα μπορούσε να έρθει πιο κοντά στη Ρωσία.

Στο άρθρο σημειώνεται επίσης ότι με αυτές τις κινήσεις, ο Ερντογάν είναι πολύ πιθανό να θέλει να κερδίσει την προσοχή του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος όμως εξακολουθεί να κρατά αποστάσεις. Συκεκριμένα, κάποιοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι ο Τούρκος ηγέτης διεκδικεί κατά αυτόν τον τρόπο ανταλλάγματα από την Ουάσιγκτον. Αφού αποκλείστηκε από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 έπειτα από την αγορά των ρωσικών S-400, η Τουρκία τώρα κάνει λόμπινγκ στην Ουάσιγκτον με στόχο την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 και την αγορά νέων, συναντώντας όμως εμπόδια από Γερουσιαστές όπως ο Μπομπ Μενέντεζ.