Παρότι η νομοθεσία είναι με το μέρος των λουομένων, σε πολλές περιπτώσεις οι παραλίες είναι ασφυκτικά γεμάτες από κατασκευές ή ομπρελοκαθίσματα με αποτέλεσμα όσοι επιθυμούν να απλώσουν την πετσέτα τους στην αμμουδιά να μη βρίσκουν χώρο.
Η αρχή
Η αρχή έγινε από το νησί της Ρόδου τον Ιούνιο με τη δημιουργία του δικτύου «Ομπρέλα», από πολίτες οι οποίοι ζητούσαν βοήθεια για να αναδείξουν το πλήθος των παρανομιών στις ακτές του νησιού. Τη σκυτάλη πήρε η Πάρος. Οπως εξήγησε στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο Ηλίας Πετράκης, μέλος της Κίνησης Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες στην Πάρο, «σκοπός μας δεν είναι ούτε να κλείσουμε τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις παραλίες ούτε να πληρώνουν πρόστιμα, αυτό που εμείς διεκδικούμε είναι να μπορούμε να πηγαίνουμε στην παραλία και να υπάρχει ελεύθερος χώρος και για όσους δεν επιθυμούν να κάτσουν σε ξαπλώστρα».
Χαρακτηριστική είναι η έρευνα που αναγκάστηκε να κάνει το Κίνημα της Πάρου, συγκεντρώνοντας μάλιστα τα στοιχεία της αυθαιρεσίας στις παραλίες του νησιού από τη Διαύγεια, κατεβάζοντας δηλαδή τις συμβάσεις των επιχειρηματιών και τοποθετώντας τις γεωγραφικές συντεταγμένες πάνω σε αεροφωτογραφίες ώστε «να μπορέσουμε να δούμε πού είναι η νόμιμη παραχώρηση και πού η υπερβάλλουσα. Δεν πιστεύαμε το μέγεθος της αυθαιρεσίας» τονίζει ο κ. Πετράκης, και συμπληρώνει ότι μιλάμε για τουλάχιστον 20 παραλίες που έχουν αυθαιρεσίες.
Οπως προέκυψε, η κατάληψη από τους επιχειρηματίες φτάνει στα 18.800 τ.μ., τη στιγμή που τα νόμιμα είναι μόλις 7.186 τ.μ.
Μετά τον σάλο που προκλήθηκε, η παραλία της μικρής Σάντα Μαρίας άδειασε η μισή την Τετάρτη το απόγευμα. Η άλλη μισή συνέχισε, με τον ιδιοκτήτη να συλλαμβάνεται την Πέμπτη το απόγευμα με τη διαδικασία του αυτόφωρου. Στην παραλία του Μαρτσέλο έγιναν ακόμα δύο συλλήψεις την Πέμπτη το απόγευμα. Υπήρχαν δύο καταστήματα, το ένα είχε διπλασιάσει την έκταση και το άλλο είχε άδεια για 16 τετραγωνικά αλλά είχε ομπρελοκαθίσματα κοντά στο… 1 στρέμμα.
Ερωτηθείς για την ανταπόκριση του κόσμου, απάντησε ότι «μας συγκινεί η δραστηριοποίηση των πολιτών αλλά ιδανικά θα θέλαμε όλα αυτά να ήταν λυμένα. Χαίρομαι για τις πρωτοβουλίες της Δικαιοσύνης, για τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και για το γεγονός ότι θα επανεξεταστεί το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τον έλεγχο των παραλιών».
Σε σχέση με τα επόμενα βήματα, ο κ. Πετράκης σημείωσε ότι στις 10 Αυγούστου το Κίνημα θα βρεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο όπου θα συζητηθούν τα νέα δεδομένα ενώ θα ζητηθεί από τον Δήμο να κάνει ό,τι μπορεί. «Είμαστε σε στάση αναμονής για τις κινήσεις της Δικαιοσύνης και της κυβέρνησης» κατέληξε.
Στη Νάξο
Το Κίνημα «Σώστε τις παραλίες της Νάξου» είναι μια κίνηση βάσης από ενδιαφερόμενους πολίτες, κατοίκους και λάτρεις του νησιού και προχωράει ένα βήμα παραπέρα, μαζεύοντας υπογραφές ενώ ζητά όχι μόνο να σταματήσει η παράνομη κατοχή και εκμετάλλευση των παραλιών από επιχειρήσεις και ιδιώτες, αλλά και να απομακρυνθούν οι παράνομες μόνιμες ή ημιμόνιμες κατασκευές σε παραλίες καθώς και να σταματήσει η αλόγιστη αμμοληψία, κλείνοντας τους δρόμους πάνω στις αμμοθίνες.
Ηδη, ο χαμός που έχει προκληθεί τα τελευταία 24ωρα φαίνεται να απέδωσε καρπούς αφού πιθανόν φοβούμενοι για τα τσουχτερά πρόστιμα, όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες που οικειοποιούνται τον φυσικό πλούτο επέλεξαν να αποσύρουν αργά το βράδυ της Πέμπτης τις ξαπλώστρες, προκειμένου να μη γίνουν αντιληπτοί από τους εξοργισμένους κατοίκους. Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί ήταν εκείνοι που αντιλήφθηκαν την ύπαρξη φορτηγών χωρίς πινακίδες να συλλέγουν ξαπλώστρες από τα παραλιακά καταστήματα.
Η επιχείρηση της… απόσυρσης συνεχίστηκε και την Παρασκευή, όχι μόνο στην Πλάκα, αλλά και σε άλλες μεγάλες παραλίες του νησιού, όπως η Αγία Αννα και ο Αγιος Προκόπιος.
Η σελίδα «Κίνημα πολιτών Χαλκιδικής για ελεύθερες και προσβάσιμες παραλίες» δημιουργήθηκε στο Facebook την Πέμπτη και ήδη μετρά πάνω από 2.200 μέλη.
«Στο ίδιο μήκος κύματος με τους αγώνες των πολιτών σε Πάρο και Νάξο ήρθε η στιγμή να διεκδικήσουμε πίσω τις παραλίες της Χαλκιδικής που ανήκουν ισότιμα προς όλους και όλες μας και να βρεθούμε απέναντι στην παράνομη κατάληψη από επιχειρηματίες που όχι μόνο καταστρέφουν το φυσικό τοπίο αλλά αποκλείουν και ένα μεγάλο μέρος των πολιτών από την πρόσβαση σε αυτές!», αναφέρει η ομάδα στη σελίδα της.
Ειδικά στην πρώτη χερσόνησο, την Κασσάνδρα, σε πολλές παραλίες όπου έχουν αναπτυχθεί τα beach bar ο ελεύθερος χώρος που απομένει για τους επισκέπτες να καθίσουν στις πετσέτες τους με τις ομπρέλες τους είναι μικρός.
Η πολιτική των περισσότερων beach bar που απλώνουν τις ξαπλώστρες από το κύμα έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια και όσον αφορά την κατάληψη της παραλίας αλλά και για την τιμολογιακή πολιτική που ασκούν κάποια εξ αυτών, χρεώνοντας ποσά ελάχιστης κατανάλωσης. Αυτά κυμαίνονται από 30 έως και 60 ευρώ, ανάλογα με τη θέση της ξαπλώστρας, αν είναι δηλαδή πρώτη στο κύμα ή τελευταία.
Ξεσηκωμός και σε Κρήτη, Χίο
Μία ομάδα κόσμου στην Κρήτη, μέσω επιστολής, καλεί «όλους τους Κισσαμίτες και τους Χανιώτες να κινητοποιηθούν και να προστατεύσουν το δικαίωμα που έχουν στον δημόσιο χαρακτήρα των ακτών και ειδικά της Φαλάσαρνας».
Μεταξύ των όσων αναφέρουν και πέρα από τα ομπρελοκαθίσματα, η παραλία Φαλάσαρνα έχει αμμοθίνες που καθημερινά οργώνουν οι μηχανοκίνητες γουρούνες. Ετσι, βάσει της παρ. 4 του άρθρου 13 του ν. 3937/2011, παραβιάζεται η απαγόρευση κίνησης τροχοφόρων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως οι αμμοθίνες.
Με 139 υπογραφές για αρχή, κατατέθηκε το πρωί της Παρασκευής έγγραφο προς τις αρμόδιες αρχές (Εισαγγελέα Πρωτοδικών Χίου, Κτηματική Υπηρεσία, Δήμο Χίου, Λιμεναρχείο και Αστυνομία), με το οποίο πολίτες ζητούν τον άμεσο έλεγχο της νομιμότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Αγία Φωτιά και σε όλες τις παραλίες του νησιού, αναφορικά με την παραχώρηση και εκμετάλλευση δημοσίου χώρου από ομπρέλες και ξαπλώστρες.
Μηδενική ανοχή από την κυβέρνηση
«Δεν θα χαριστούμε σε κανέναν» έχει δηλώσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ενώ έχουν ξεκινήσει έλεγχοι σε όλη την Ελλάδα. Για μηδενική ανοχή και εφαρμογή του νόμου που είναι υπεράνω όλων, έκανε λόγο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης.
«Ολες οι υπηρεσίες είναι υπό γενικό συντονισμό, αυτό που θα δούμε ως επόμενο βήμα για να επιβάλλονται τα πρόστιμα είναι η απλοποίηση, η ενοποίηση των διαδικασιών για τα καλύτερα αποτελέσματα», επεσήμανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπενθύμισε ότι στην περίπτωση της Μυκόνου ο πρωθυπουργός μετέφερε αρμοδιότητες από τον Δήμο στο κεντρικό κράτος.
«Υπεράνω όλων είναι η εφαρμογή του νόμου, δεν πρόκειται να γίνει καμία έκπτωση πουθενά», ξεκαθάρισε. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διεμήνυσε ότι «έλεγχοι γίνονται και θα γίνονται με μεγαλύτερη ένταση, γιατί πρέπει να υπάρχει σεβασμός στους πολίτες και τον νόμο».
ΑΛΛΑ ΔΕΝ… ΤΗΡΕΙΤΑΙ
Η νομοθεσία είναι ήδη αυστηρή
- Με ποιους όρους επιτρέπεται να τοποθετούνται ομπρέλες και ξαπλώστρες;
Η ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής μπορεί να καλύπτει μέχρι το 60% του παραχωρούμενου χώρου, με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων.
- Υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες στη χώρα μας;
Οχι. Κάθε επιχείρηση που γειτνιάζει με παραλία οφείλει να διατηρεί ελεύθερη την πρόσβαση των λουομένων (αν δεν υπάρχει άλλη πρόσβαση) μέσω των εγκαταστάσεών της. Αν με κάποιο τρόπο μια επιχείρηση προσπαθεί να παρεμποδίσει την πρόσβαση των πολιτών στην παραλία (με αποτρεπτικές πινακίδες, περιφράξεις ή φύλαξη), οι πολίτες πρέπει να απευθύνονται στην αστυνομία. Μοναδική εξαίρεση, οι λιγοστές οργανωμένες πλαζ για τις οποίες έχει θεσπιστεί εισιτήριο.
- Τι επιτρέπεται σε αιγιαλούς και παραλίες;
Ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η παραχώρηση της «απλής» χρήσης τους, αλλά όχι η κατασκευή μονίμων εγκαταστάσεων. Η απλή χρήση περιλαμβάνει τα γνωστά ομπρελοκαθίσματα, πλωτές εξέδρες για θαλάσσια σπορ, φουσκωτές «παιδικές χαρές». Σε κάθε περίπτωση, η παραχώρηση (που γίνεται έναντι τιμήματος) δεν πρέπει να επηρεάζει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους. Η παραχώρηση πραγματοποιείται απευθείας από το υπουργείο Οικονομικών ή από τον δήμο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παραμένει θολό τοπίο το κουβάρι των αρμοδιοτήτων, ενώ σε γενικές γραμμές αυτό που ισχύει είναι ότι οι έλεγχοι για τα ομπρελοκαθίσματα είναι αρμοδιότητα των Κτηματικών Υπηρεσιών ενώ οι παράνομες κατασκευές στον αιγιαλό του Λιμενικού Σώματος.