Παρότι τα στοιχεία συνηγορούν υπέρ του φαινομένου της σμηνοσειράς -όπως την ονομάζουν οι ειδικοί- και όχι ενός μεγάλου σεισμού, οι επιστήμονες δεν μπορούν να αποκλείσουν πλήρως το ενδεχόμενο ισχυρότερης δόνησης από τα 5,2 Ρίχτερ, που θα πλησιάζει ενδεχομένως και τα 6 Ρίχτερ.

Σύμφωνα με τον Αθανάσιο Γκανά, διευθυντή Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, η σεισμική δραστηριότητα φαίνεται να περιορίζεται στη νησίδα Ανυδρο, γεγονός που ενισχύει το σενάριο της σμηνοσειράς. Αυτό σημαίνει πως, αντί για έναν ισχυρό σεισμό, καταγράφονται πολλαπλές σεισμικές δονήσεις μεσαίου μεγέθους. Η κατάσταση αυτή μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης τσουνάμι και κατολισθήσεων, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την καλντέρα της Σαντορίνης.

Μέσα σε 72 ώρες στην περιοχή έχουν σημειωθεί πάνω από 41 σεισμοί με μέγεθος άνω των 4,5 Ρίχτερ. Αν και πρόκειται για ένα σπάνιο φαινόμενο στην Ελλάδα, οι ειδικοί τονίζουν πως η παρακολούθηση συνεχίζεται για να διαπιστωθεί η εξέλιξή του.

Οπως επισημαίνει ο κ. Γκανάς, η περιοχή φιλοξενεί αρκετά ενεργά ρήγματα, ένα από τα οποία βρίσκεται κοντά στην Ανυδρο και έχει μήκος περίπου 15 χλμ. Σε περίπτωση που αυτό το ρήγμα ενεργοποιηθεί πλήρως, υπάρχει η πιθανότητα να προκαλέσει σεισμό μεγέθους 6 Ρίχτερ, γεγονός που θα μπορούσε να έχει σοβαρότερες επιπτώσεις. Προς το παρόν, όμως, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οδηγούμαστε προς αυτό το σενάριο. 

Σεισμογράφος

Πρόσφατα, οι ειδικοί εγκατέστησαν σεισμογράφο στην Ανυδρο, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με το εθνικό δίκτυο σεισμογράφων. Η τοποθέτησή του κρίθηκε απαραίτητη, καθώς τα δεδομένα που συλλέγονται θα επιτρέψουν πιο ακριβή εκτίμηση της εξέλιξης του φαινομένου.

Ο καθηγητής Γεωφυσικής Κώστας Παπαζάχος δήλωσε πως τα επίκεντρα των σεισμών παρουσιάζουν μικρά κενά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση κάποιου ισχυρότερου σεισμού. Ωστόσο, τόνισε ότι η κατάσταση δείχνει να κινείται προς ένα πιο ευνοϊκό σενάριο, αν και οι κάτοικοι της Σαντορίνης θα συνεχίσουν να αισθάνονται δονήσεις το επόμενο διάστημα.

Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας εκτίμησε ότι το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού, το οποίο είχε δώσει τον ισχυρό σεισμό των 7,6 Ρίχτερ το 1956, δεν φαίνεται να έχει ενεργοποιηθεί. Οπως εξήγησε, χρειάζονται χιλιάδες χρόνια για να συγκεντρωθεί ξανά η απαιτούμενη ενέργεια για έναν τόσο ισχυρό σεισμό. Αντίθετα, το πιο πιθανό σενάριο είναι να συνεχιστεί η σεισμική δραστηριότητα για μέρες ή και εβδομάδες, χωρίς να φτάσουμε σε ακραία μεγέθη.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο σεισμού της τάξης των 6-6,2 Ρίχτερ, που θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερες επιπτώσεις. Οι επόμενες μέρες και εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για την εξέλιξη του φαινομένου, αλλά προς το παρόν, η επιστημονική κοινότητα εμφανίζεται σχετικά καθησυχαστική, επισημαίνοντας ότι η περιοχή των Κυκλάδων έχει υψηλή σεισμικότητα και τέτοιες ακολουθίες δεν είναι πρωτοφανείς.

 Τρεις οι κύριες ζώνες ρηγμάτων στο Αιγαίο 

Το Αιγαίο αποτελεί μία από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές της Ευρώπης, φιλοξενώντας πολυάριθμα ενεργά ρήγματα που διαμορφώνουν τη γεωδυναμική του εικόνα. Οι επιστήμονες διακρίνουν τρεις κύριες ζώνες ρηγμάτων στο Αιγαίο, καθεμία με τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

• Στο Βόρειο Αιγαίο εκτείνεται η συνέχεια του μεγάλου ρήγματος της Ανατολίας, το οποίο είναι καλά χαρτογραφημένο, έως την περιοχή της Σκύρου. Η συγκεκριμένη ζώνη αποτελεί μία από τις πλέον σεισμικά δραστήριες περιοχές, με έντονη τεκτονική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ρήγμα στη λεκάνη του Βορείου Αιγαίου είναι η συνέχεια του ρήγματος της Ανατολίας και γενικά είναι πολύ καλά χαρτογραφημένο στο μεγαλύτερο μήκος του.

• Στο Κεντρικό Αιγαίο, οι σεισμογενείς δομές χαρακτηρίζονται ως «μικτής κινηματικής», παρουσιάζοντας τόσο οριζόντιες όσο και κατακόρυφες κινήσεις. Οι Κυκλάδες θεωρούνται γενικά ασεισμικές, με εξαίρεση την Αμοργό και τη Σαντορίνη, όπου έχουν παρατηρηθεί σημαντικές τεκτονικές διεργασίες. Περιοχές όπως το Ικάριο πέλαγος, η Σάμος και η Χίος είναι από τις πιο ενεργές σεισμικές δομές στην Ελλάδα, αν και δεν είναι επαρκώς χαρτογραφημένες.

• Στο Νότιο Αιγαίο εκτείνεται το τόξο από τη Ρόδο έως την Κρήτη, το οποίο είναι μία από τις πιο σεισμικά δραστήριες περιοχές, καθώς εκεί η αφρικανική πλάκα υποβυθίζεται κάτω από την ευρωπαϊκή. Η περιοχή αυτή έχει προκαλέσει ισχυρούς σεισμούς, ενώ η Κρήτη μετακινείται προς το νοτιοδυτικό τμήμα με ρυθμό 30-35 μέτρων ανά 1.000 χρόνια. Παρότι η συγκεκριμένη ζώνη έχει μελετηθεί εκτενώς, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η χαρτογράφηση του υποθαλάσσιου χώρου δεν είναι πλήρης, καθώς μόνο το 30% των ελληνικών βυθών έχει μελετηθεί συστηματικά.

Νέες τεχνολογίες

Οι σεισμολόγοι τονίζουν ότι η πλήρης κατανόηση των σεισμικών χαρακτηριστικών του Αιγαίου απαιτεί περαιτέρω χαρτογράφηση και χρήση νέων τεχνολογιών, όπως τα αυτόνομα υποθαλάσσια οχήματα, που επιτρέπουν ακριβέστερη καταγραφή των ρηγμάτων και των κινήσεων των λιθοσφαιρικών τεμαχίων. Ο χάρτης των υποθαλάσσιων ρηγμάτων του Αιγαίου συνεχώς επικαιροποιείται, αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία για τις μακροπρόθεσμες διεργασίες της λεγόμενης «μικροπλάκας του Αιγαίου».