Σύμφωνα με ανάρτηση του προγνώστη Θεοφάνη Χατζηγρίβα το σπάσιμο του vortex φέρνει έναν περίεργο καιρό τον δεύτερο μήνα του 2025, ένα φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει… περίεργη κινητικότητα.

Καιρός: Τι είναι το Polar Vortex

Η ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αναφέρει ο Γ. Ιωάννου, Ερασιτέχνης προγνώστης καιρού σε ανάλυσή του στο weathercompass.gr.
Η ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας περιγράφει ένα γεγονός κατά το οποίο εμφανίζεται ξαφνική\απότομη ταχεία υπερθέρμανση ψηλά στη στρατόσφαιρα. Ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στον καιρό μας στην τροπόσφαιρα.

Τι μπορεί να προκαλέσει όμως η Ξαφνική Στρατοσφαιρική Θέρμανση;

Τα τελευταία χρόνια, ορισμένα ακραία χειμερινά φαινόμενα έχουν συνδεθεί με τις επιφανειακές επιδράσεις των ξαφνικών θερμοκρασιών της στρατόσφαιρας, με πιο ισχυρά παραδείγματα τη κεντρική και βορειοδυτική Ευρώπη όπου το χειμώνα 2009-2010, το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2013 και φυσικά τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2018, οι καιρικές συνθήκες άλλαξαν δραματικά με πολλά χιόνια μέχρι και παραθαλάσσιες περιοχές και αρκτικό ψύχος μέχρι και στο κέντρο πόλεων όπως το Λονδίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ και οι Βρυξέλλες. Όμως εύλογα θα αναρωτιέστε γιατί λέγεται θέρμανση εφόσον οδηγεί σε ψυχρές συνθήκες;

Ο όρος ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας αναφέρεται σε αυτό που παρατηρείται στη στρατόσφαιρα: – μια απότομη θέρμανση (από 30 έως και 50°C σε μόλις δύο ή τρεις ημέρες), μεταξύ 10km και 50km πάνω από την επιφάνεια της γης. Ωστόσο, η επιρροή στη τροπόσφαιρα αρχίζει να φαίνεται συνήθως λίγες εβδομάδες αργότερα, όπου μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε ραγδαία αποδυνάμωση στο Jet Stream, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει τον καιρό ολόκληρης της Ευρώπης μεταφέροντας βαρομετρικά χαμηλά και μαλακό σχετικά καιρό από τον Ατλαντικό προς την ενδότερη Ευρώπη. Λόγω του Jet Stream έχουμε αρκετά πιο ήπιο καιρό για το γεωγραφικό πλάτος που βρίσκεται η Ευρώπη συγκριτικά για παράδειγμα στην ίδια ευθεία με τον Καναδά και τις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ.

Ωστόσο, η ξαφνική θέρμανση της στρατόσφαιρας δεν συμβαίνει κάθε χρόνο και δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα επηρεάζει πάντα τον καιρό μας όταν συμβαίνει.

Πώς συμβαίνει μια ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας;

Κάθε χρόνο το χειμώνα, ισχυροί δυτικοί άνεμοι κινούνται γύρω και πάνω από τον μαγνητικό βόρειο πόλο ψηλά στη στρατόσφαιρα. Αυτό ονομάζεται στρατοσφαιρική πολική δίνη και κυκλοφορεί γύρω από τον ψυχρό αέρα πάνω από την Αρκτική, σαν ένας γιγαντιαίος ανεμοστρόβιλος πιο απλά.

Κάποιες φορές οι ισχυροί αυτοί άνεμοι στην πολική δίνη εξασθενούν προσωρινά ή και ακόμα αντιστρέφονται για να ρέουν από ανατολικά προς δυτικά. Στη συνέχεια, ο κρύος αέρας κατεβαίνει πολύ γρήγορα στην πολική δίνη και αυτό προκαλεί την αύξηση της θερμοκρασίας στη στρατόσφαιρα πολύ γρήγορα, έως και 70°C μέσα σε λίγες μόνο ημέρες. (Η φυσιολογική θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του χειμώνα στη στρατόσφαιρα πάνω από το βόρειο πόλο κυμαίνεται μεταξύ -60 και -80 βαθμών Κελσίου.) Εξ ου και ο όρος λοιπόν ξαφνική/απότομη υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας.

Καθώς ο πολύ ψυχρός αέρας από ψηλά στη στρατόσφαιρα διασκορπίζεται, μπορεί να επηρεάσει το σχήμα του ρεύματος πίδακα καθώς ο ψυχρός αέρας βυθίζεται από τη στρατόσφαιρα στην τροπόσφαιρα. Όταν αυτός ο ψυχρός αλλά πολύ ισχυρός άνεμος φτάσει στο επίπεδο του Jet Stream τότε είναι που προκαλεί την αλλαγή του καιρού μας.

Πώς επηρεάζεται ο καιρός μας από μια ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας;

Η ξαφνική θέρμανση της στρατόσφαιρας μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει το ρεύμα του πίδακα να «περιστραφεί» ακόμα περισσότερο και πιο ακανόνιστα, και αυτό τείνει να δημιουργεί ένα ισχυρό ” τοίχος ” υψηλής πίεσης. Συνήθως σχηματίζεται πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό στη περιοχή της Γροιλανδίας, Ισλανδίας και τη Σκανδιναβία. Αυτό σημαίνει ότι η Βόρεια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ολλανδίας, της Δανίας, της Γαλλίας και άλλων γειτονικών χωρών είναι πολύ πιθανό να έχουν μια μακρά περίοδο ξηρού, κρύου καιρού, ενώ η Νότια Ευρώπη θα τείνει να είναι συνήθως πιο ήπια, βροχερή και θυελλώδης λόγω του Jet Stream που μετακινείται νοτιότερα.

Στα όρια αυτών των περιοχών αναπτύσσονται πολύ ψυχροί ανατολικοί/βορειοανατολικοί άνεμοι προερχόμενοι ακόμα και από τη Σιβηρία ή και τα Ουράλια Όρη. Το ψύχος που κατευθύνεται προς την Ευρώπη από αυτές τις περιοχές είναι πραγματικά δριμύ και παρατεταμένο γιατί ένα τέτοιο καιρικό set up είναι πολύ δύσκολο να σπάσει στη συνέχεια. Φυσικά σε συνδυασμό με βαρομετρικά χαμηλά που μετακινούνται κοντά στη περιοχή της Μεσογείου αυτό το ψύχος τρέφεται με υγρασία και δημιουργεί αρκετό υετό με τη μορφή χιονιού για τις περιοχές που υπάρχουν οι πολικές θερμοκρασίες.

Μπορούμε να προβλέψουμε αυτά τα γεγονότα εκ των προτέρων;

Επί του παρόντος, μπορούμε να προβλέψουμε αξιόπιστα μεμονωμένες απότομες/ξαφνικές αλλαγές στη θερμοκρασία της στρατόσφαιρας περίπου μια με δυο εβδομάδες νωρίτερα, και μπορούμε να τις εντοπίσουμε νωρίς με δορυφορικές και άλλες παρατηρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε λίγο χρόνο για να δούμε πώς εξελίσσονται και πως μπορεί να επηρεάσει τις μελλοντικές μας καιρικές συνθήκες. Η ξαφνική υπερθέρμανση της στρατόσφαιρας συνήθως δεν διαρκεί παραπάνω από 2-3 εβδομάδες. Jet Streams ψηλά στην ατμόσφαιρά μας, τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ημισφαίριο, περιπλέουν τη Γη από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Ένα από αυτά, το Polar Night Jet, κάνει κύκλους πάνω από την Αρκτική.

Μερικές φορές η συνήθης δυτική ροή μπορεί να διαταραχθεί από φυσικά καιρικά μοτίβα ή διαταραχές στο κάτω μέρος της ατμόσφαιρας, όπως μια μεγάλη περιοχή υψηλής πίεσης στο βόρειο ημισφαίριο. Αυτό προκαλεί το Polar Jet να ταλαντεύεται και αυτές οι ταλαντεύσεις, ή τα κύματα, σπάνε ακριβώς όπως τα κύματα στην παραλία. Όταν σπάσουν, μπορούν να είναι αρκετά δυνατά ώστε να εξασθενήσουν ή ακόμα και να αντιστρέψουν τους δυτικούς ανέμους και να τους ταλαντεύσουν προς τους ανατολικούς. Καθώς συμβαίνει αυτό, ο αέρας στη στρατόσφαιρα αρχίζει να καταρρέει προς τους πόλους και να συμπιέζεται. Καθώς συμπιέζεται θερμαίνεται, εξ ου και η θέρμανση της στρατόσφαιρας.

Πώς κινείται προς τα κάτω στην ατμόσφαιρα;

Όπως αποδεικνύεται, τα κύματα μπορούν να κινηθούν γύρω από την ατμόσφαιρα της Γης μόνο με δυτικούς ανέμους. Οι διακυμάνσεις του καιρού μας στέλνουν κύματα στην ατμόσφαιρα με κατεύθυνση προς τους ανατολικούς ανέμους στη στρατόσφαιρα, όπου σταματάνε τη πορεία τους και σπάνε, με αποτέλεσμα να ενισχύουν τους ανατολικούς ανέμους σε χαμηλότερο υψόμετρο στην ατμόσφαιρα.

Αυτό το μοτίβο συνεχίζεται έως ότου οι ανατολικοί άνεμοι έχουν μετακινηθεί προς την τροπόσφαιρα – το χαμηλότερο μέρος της ατμόσφαιρας όπου βρίσκεται ο καιρός μας.

Ειδήσεις σήμερα

Αποκάλυψη ΕΤ για τα Τέμπη: Αντιφάσεις στην ώρα ελέγχου του φορτίου

Τάκης Οικονομόπουλος: Δύσκολες ώρες για το «πουλί» – Στο νοσοκομείο με εγκεφαλική αιμορραγία ο παλαίμαχος του Παναθηναϊκού

Κρήτη: «Ο ορισμός του βασανισμού στον 3χρονο Άγγελο» – Τι είπε ο ιατροδικαστής Λέων για το αγγελούδι από το Ηράκλειο – Στον Κορυδαλλό μητέρα και πατριός