Πρόκειται για μία εξέταση με ερωτήσεις κλειστού τύπου σε δύο μαθησιακά αντικείμενα, στη Γλώσσα-Κατανόηση και στα Μαθηματικά, με τη συμμετοχή των μαθητών να είναι υποχρεωτική και τα αποτελέσματα των επιδόσεων να είναι ανώνυμα, καθώς δεν θα συνεκτιμηθούν στην αξιολόγηση των μαθητών για την προαγωγή τους.
Στον εθνικό διαγωνισμό, ο οποίος διεξάγεται φέτος πιλοτικά, θα συμμετέχουν 6.000 μαθητές, οι οποίοι θα προέρχονται από ιδιωτικά και δημόσια σχολεία, αλλά και από Πειραματικά και Πρότυπα Σχολεία. Η επιλογή των σχολείων, η οποία προέκυψε από ειδική επιστημονική επιτροπή που συστάθηκε για τις εξετάσεις, έχει γίνει με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανά περιοχή και ανά τύπο σχολείου και περιλαμβάνει σχολικές μονάδες από όλες τις περιφέρειες, ώστε να υπάρχει αντιπροσωπευτικό δείγμα που θα καλύπτει από μικρές σχολικές μονάδες σε απομακρυσμένες περιοχές μέχρι μεγάλες σχολικές μονάδες σε αστικά κέντρα.
Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, τα αποτελέσματα των εξετάσεων θα λειτουργήσουν ως ένα εργαλείο αποτύπωσης των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων, ώστε να εντοπιστούν οι ανάγκες και οι αδυναμίες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
PISA: Οι εξετάσεις
Η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής είναι οι δύο φορείς που θα αναλάβουν το έργο της διενέργειας των εξετάσεων.
Ηδη έχουν επιλεγεί 20 θεματοδότες που θα δημιουργήσουν την Τράπεζα Θεμάτων, από την οποία θα αντληθούν τα θέματα με ηλεκτρονική κλήρωση.
Η φιλοσοφία των θεμάτων προσβλέπει στην καταγραφή των γνώσεων αλλά και στη διάγνωση των δεξιοτήτων που έχουν καλλιεργηθεί στους μαθητές μετά την ολοκλήρωση κάθε βαθμίδας και δεν προβλέπεται κάποια ύλη στην οποία θα πρέπει να προετοιμαστούν οι μαθητές.
Τα θέματα θα είναι απόρρητα μέχρι τη διενέργεια των εξετάσεων, όμως θα δημοσιευτούν σε ειδική πλατφόρμα του ΙΕΠ, σε περίπτωση που επιθυμούν να τα μελετήσουν μαθητές και εκπαιδευτικοί. Οι εξετάσεις θα γίνουν ταυτόχρονα σε όλες τις σχολικές μονάδες στις 18 Μαΐου.
Μετά την αξιολόγηση των απαντήσεων των μαθητών, θα προταθούν από το ΙΕΠ πρακτικές για την κάλυψη των αδυναμιών που εντοπίστηκαν, οι οποίες θα εφαρμοστούν σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης.
Από τη σχολική χρονιά 2023-2024, έτος κατά το οποίο θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά τα 166 νέα προγράμματα σπουδών και η επιλογή του πολλαπλού βιβλίου με καινούργια σχολικά εγχειρίδια, τα ζητούμενα του διαγωνισμού θα προσαρμοστούν στο περιεχόμενο των νέων προγραμμάτων.
Η ελληνική PISA, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, φιλοδοξεί να καλύψει το κενό της παντελούς απουσίας κατά τα προηγούμενα χρόνια ενός εργαλείου αξιολόγησης για την ποιότητα της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο της ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο διατρέχει την πλειονότητα των θεσμικών παρεμβάσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, μέσω της νέας διαγωνιστικής διαδικασίας θα συγκεντρωθούν συγκεκριμένα και μετρήσιμα δεδομένα που θα συμβάλουν στη διαμόρφωση των αξόνων για τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής.
Οι βελτιωτικές κινήσεις, μετά τη διεξαγωγή των συμπερασμάτων, θα κινηθούν προς την αναμόρφωση της διδακτικής μεθοδολογίας. Αλλωστε, ήδη τα προγράμματα σπουδών που εφαρμόζονται πιλοτικά σε Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία μέχρι την καθολική εφαρμογή τους στο σύνολο των σχολικών μονάδων, προωθούν νέους τρόπους διδασκαλίας, όπως η ανεστραμμένη τάξη και δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, με στόχο την πιο ενεργή συμμετοχή των μαθητών.
Η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, δήλωσε για τον νέο θεσμό ότι αποσκοπεί στην εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και το βαθμό που επιτυγχάνονται τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, και συνέχισε: «Μέσα από σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία, θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα πορίσματα της πανελλαδικής αυτής διαδικασίας, ώστε να βελτιώσουμε τα προγράμματα σπουδών, τη διδακτική μεθοδολογία, το εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και να προβούμε σε στοχευμένες επιμορφωτικές δράσεις για τους εκπαιδευτικούς μας. Γνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, μπορούμε να σχεδιάσουμε πληρέστερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια την πολιτική μας και να επιτύχουμε περισσότερα, προς όφελος των παιδιών μας και ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας».