της Δρος. Άννας Κωνσταντινίδου*

Τις εκλογές στο Ιράν κέρδισε ο μεταρρυθμιστής, Μασούντ Πεζεσκιάν με 16 εκατομμύρια ψήφους, στον αντίποδα ο εκλεκτός του Χαμενεΐ, υπερσυντηρητικός, Σαΐντ Τζαλίλι έχασε την εκλογική μάχη με τρία εκατομμύρια λιγότερες ψήφους, ένα αποτέλεσμα που στη γενική ερμηνεία του αποδεικνύει ότι το Ιράν -και εννοούμε την πολιτειακή και θρησκευτική ηγεσία του (Φρουροί της Επανάστασης και Χαμενεΐ)- βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Το απολυταρχικό καθεστώς έδωσε το δικαίωμα σε έναν θεωρητικά μετριοπαθή πολιτικό να λάβει τα πολιτικά ηνία του Κράτους σε μία περίοδο έντονων ζυμώσεων και πολιτικών/ γεωπολιτικών εξελίξεων και ανακατατάξεων όχι μόνο στην ανατολική περιφέρεια, αλλά και στη δυτική (και κυρίως στη Δυτική). Και αναφέρομαι ως προς τον χαρακτηρισμό, “μετριοπαθής ηγέτης” ότι είναι μία θεωρητική προσέγγιση, καθώς ανεξάρτητα από τις προεκλογικές υποσχέσεις του ότι θα παρέχει περισσότερες ελευθερίες στους Ιρανούς, κάνοντας παράλληλα άνοιγμα στο δυτικό παράγοντα, εντούτοις η “μετριοπάθειά” του θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα προσεγγίσει τόσο τα ανοιχτά θέματα που υφίστανται με το Ισραήλ όσο και την αντιμετώπιση που θα έχουν οι τρομοκρατικές οργανώσεις, Χεζμπολάχ και Χούθι, από την “μητρική Αρχή” τους.

Κυρίως ωστόσο, σε αυτό που οφείλουμε να εστιάσουμε, είναι ότι όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά την απόληξη των σχέσεων που ο νέος Ιρανός πρόεδρος, Μασούντ Πεζεσκιάν θα έχει με τους Φρουρούς της Επανάστασης. Η εκλογή του, όπως προανέφερα, ήταν το πράσινο φως που δόθηκε από την ανώτατη πολιτειακή αρχή στον μετριοπαθή (σε σχέση με τον Τζαλίλι) πολιτικό, καθώς μετά την ήττα του Ιράν από το Ισραήλ τον περασμένο Απρίλιο, η χώρα είναι σε μία ιδεολογική (ουσιαστικά) περιδίνηση, που -ως αποδεικνύεται – αναγνωρίζεται από τους Φρουρούς της Επανάστασης ότι πρέπει να ρίξουν τους τόνους με τη Δύση.

Όμως, η παραδοξότητα που ουσιαστικά υπάρχει, είναι πώς το καθεστώς του Ιράν αποφάσισε ένα τέτοιο βήμα, ενώ γνωρίζει ότι είναι μία πιθανή εκλογή Τραμπ στο τιμόνι των ΗΠΑ; “Το έργο έχει ξαναπαιχτεί” το 2017, όταν πρόεδρος στις ΗΠΑ ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ και πρόεδρος στο Ιράν ένας μετριοπαθής, ο Χασάν Ροχανί. Όλα αυτά “περικλείονται” στις θεωρίες της Γεωπολιτικής, όπως αναπτύχθηκαν από τους μεγάλους θεωρητικούς της, Edmonds, Walsh και Cohen και κυρίως στην προσέγγιση του Saul Cohen για ένα σταθερό δίπολο που θα δημιουργεί τη φιλοδοξία ομαλοποίησης μίας κατάστασης, μία “ειρηνική συνύπαρξη”, όπως είναι πιο γνωστή.

Ποτέ δεν υπάρχει το απόλυτο και το ίδιο πολιτικό άκρο ταυτόχρονα στις δύο (αντιμαχόμενες) περιφέρειες (Δύση και Ανατολή), στα Κράτη που αποτελούν τους ρυθμιστές των πολιτικών καταστάσεών τους.

Και ενώ η Δύση λόγω των λανθασμένων πολιτικών της στα κοινωνικά ζητήματα γίνεται ολοένα και πιο συντηρητική, αντίθετα τόσο αραβικά περιβάλλοντα, όσο και το Ιράν μετά τη χθεσινή εξέλιξη, γίνονται πιο μετριοπαθή (εννοείται ότι η συγκεκριμένη μετριοπάθεια σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να μεταφραστεί με βάση τα δυτικά δεδομένα και εν πολλοίς τα “όριά” της συναρτώνται από τον παράγοντα θρησκευτική παράδοση).

Και μία στιγμή που εν πολλοίς αποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο έχασε το βηματισμό της, αλλά πρέπει απαραίτητα να κάνει επανεκκίνηση, εάν θέλει να επιβιώσει ως θεσμικό σύνολο είναι ότι Κράτη- μέλη της που κάθε άλλο παρά εναρμονίζονται με την ευρωπαϊκή ιδεολογία, όπως έχει αναπτυχθεί εδώ και αιώνες, διαμορφώνουν μία δική τους ατζέντα ως προς τα πολιτικά πράγματα ακόμα και του θεσμικού οικοδομήματος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτήν την στιγμή και ιδίως μετά τη μετάβαση των ανατολικο-ευρωπαϊκών Κρατών στο καπιταλιστικό σύστημα, στην ευρωπαϊκή ενωσιακή οικογένεια υφίστανται ετερόκλητες δυνάμεις, με διαφορετικά συμφέροντα, ενώ η πλειοψηφία αυτών που πρόσκεινταν στην πρώην Σοβιετική Ένωση συνεχίζουν να αποτελούν τον Δούρειο Ίππο της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εν γένει στη Δύση.

Χθες, ο Ούγγρος Υπουργός Εξωτερικών, Péter Szijjártó επικοινώνησε με τον αναπληρωτή Ιρανό ομόλογό του, Ali Bagheri Kani για να συζητήσουν τόσο τις διμερείς σχέσεις των χωρών τους, όσο επίσης, ο ανώτατος αξιωματούχος της Ουγγαρίας εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι καλές σχέσεις των δύο Κρατών θα ενισχυθούν κατά τη διάρκεια της ουγγρικής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μπροστά στη Διεθνή Κοινότητα ξετυλίγεται ένα “χαλί” εξελίξεων. Η Ευρώπη των Εθνών και των Λαών βρίσκεται απέναντι σε προκλήσεις που οφείλει να διαχειριστεί ακόμα και ως προς τον ευρύτερο παράγοντα Δύση. Σε δύο πολιτικές προσωπικότητές της πέφτει το κυριότερο βάρος, στην νέα Υπάτη Εκπρόσωπο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας και στο νέο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε.

* Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του ΑΠΘ, διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ).