Η πιο μεγάλη αλλαγή αφορά στις γραπτές δοκιμασίες που θα διεξάγονται ηλεκτρονικά, για το σύνολο των θέσεων μόνιμου προσωπικού, στα πρότυπα των πανελλαδικών εξετάσεων και θα περιλαμβάνουν δύο µέρη: εξέταση γνώσεων, δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας. Βασικός πυλώνας της μεταρρυθμιστικής αυτής προσπάθειας είναι η ενίσχυση των αρχών της αξιοκρατίας και της διαφάνειας και η διασφάλιση της ταχύτητας υλοποίησης στην επιλογή προσωπικού ώστε να επιτυγχάνεται η αντιστοίχιση του κατάλληλου ανθρώπου στην κατάλληλη θέση, με τελικό στόχο την αποτελεσματική λειτουργία του δημόσιου τομέα και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, δίδοντας το νομοσχέδιο για δημόσια διαβούλευση, δήλωσε τα εξής: «Παρά τις αντίξοες συνθήκες, λόγω της πανδημίας, δίνουμε σήμερα σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της αξιοκρατίας στο σύστημα προσλήψεων του Δημοσίου και του ρόλου του ΑΣΕΠ. Ο κύριος στόχος των μεταρρυθμίσεών μας είναι ένα σύγχρονο κράτος, αποτελεσματικό, φιλικό στην κοινωνία, που συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Αυτό απαιτεί ο κατάλληλος άνθρωπος να τοποθετείται στην κατάλληλη θέση και στο Δημόσιο να προσλαμβάνονται οι πιο άξιοι, από εκείνους που τη διεκδικούν. Το διασφαλίζουμε με την πραγματοποίηση γραπτού πανελλαδικού διαγωνισμού γνώσεων και δεξιοτήτων με απόλυτη αξιοπιστία και εγκυρότητα. Ενισχύουμε ακόμη περισσότερο το ΑΣΕΠ, την ανεξάρτητη αρχή που έχει την ευθύνη των σχετικών διαδικασιών. Προετοιμάσαμε το νομοσχέδιο μέσα από μια πολύ δημιουργική συνεργασία και διάλογο μηνών με τα στελέχη του ΑΣΕΠ, τους κοινωνικούς φορείς, ακαδημαϊκούς, εκπροσώπους της αγοράς, πρώην υπουργούς, εκπροσώπους της νέας γενιάς, καθώς και τους εκπροσώπους των άλλων πολιτικών κομμάτων, στοχεύοντας στην αξιοποίηση κάθε καλοπροαίρετης πρότασης. Θα παρακολουθήσουμε με μεγάλο ενδιαφέρον την επίσημη δημόσια διαβούλευση, ώστε ο νόμος που τελικά θα ψηφίσει η Βουλή των Ελλήνων να είναι ο καλύτερος δυνατός και να διασφαλίσει την αξιοκρατία στη διαδικασία προσλήψεων στον δημόσιο τομέα, για μακρό χρονικό διάστημα. Η πράξη αυτή δίνει ένα θετικό μήνυμα, ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους της πατρίδας μας, που αξίζει να νιώσουν ότι το κράτος λειτουργεί με όρους αξιοκρατίας και τους δίνει πλέον νέες θετικές προοπτικές».

Ετήσιος προγραμματισμός ΑΣΕΠ

Η πλήρωση των θέσεων τακτικού προσωπικού, μόνιμου και με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου θα πραγματοποιείται με: α) πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό για προσωπικό ΕΕΠ., ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ ή β) με σειρά προτεραιότητας, βάσει προκαθορισμένων και αντικειμενικών κριτηρίων για θέσεις τακτικού προσωπικού για άτομα με αναπηρίες, θέσεις κατηγορίας ΥΕ και περιπτώσεις που προβλέπονται ειδικά στον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων. Το ΑΣΕΠ διαμορφώνει ετησίως τον προγραμματισμό του για τους διορισμούς ή τις προσλήψεις τακτικού και εποχικού προσωπικού που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του, μετά τη γνωστοποίηση από το αρμόδιο για τα θέματα δημόσιας διοίκησης υπουργείο του εγκεκριμένου ετήσιου προγραμματισμού του. Στις διατάξεις του παρόντος υπάγονται όλοι οι φορείς του δημόσιου τομέα.

Πανελλαδικός γραπτός διαγωνισμός κάθε δύο χρόνια

Ο πανελλαδικός γραπτός διαγωνισμός θα διενεργείται τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο (2) έτη ενιαίος ή κατά στάδια. Η διαδικασία θα περιλαμβάνει δύο στάδια: α) εξέταση γνώσεων και β) δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας. Η γραπτή εξέταση θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση γνώσεων γενικού περιεχομένου, καθώς και γνώσεων που συνδέονται με τη φύση των συγκεκριμένων κλάδων με τη μέθοδο των ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών ή με ανάπτυξη κειμένου ή με συνδυασμό των δύο. Η δοκιμασία θα αξιολογεί ιδίως δεξιότητες γλωσσικού και αριθμητικού συλλογισμού, δεξιότητες ανάλυσης και επίλυσης προβλημάτων στο χώρο εργασίας, ιεράρχησης προτεραιοτήτων και ποιοτικής και αποδοτικής εργασίας. Κατόπιν αιτήματος του φορέα και έγκρισης του ΑΣΕΠ, θα είναι δυνατή η διεξαγωγή πρόσθετων διαγωνιστικών διαδικασιών για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των προσόντων των υποψηφίων ή της ύπαρξης ειδικής γνώσης ή εμπειρίας για την υπό πλήρωση θέση. Οι πρόσθετες διαγωνιστικές διαδικασίες μπορεί να περιλαμβάνουν πρακτική δοκιμασία ή εξέταση ειδικών γνώσεων. Οι πρακτικές δοκιμασίες περιλαμβάνουν ιδίως τεστ προσομοίωσης στο αντικείμενο απασχόλησης της θέσης, αθλητικές δοκιμασίες, δοκιμασίες ορθοφωνίας ή ψυχομετρικά τεστ. Για θέσεις ειδικού επιστημονικού προσωπικού θα απαιτείται και ατομική συνέντευξη με τους/τις υποψηφίους/ες. Με τη συνέντευξη κρίνεται η καταλληλότητα των υποψηφίων για την άσκηση των καθηκόντων της συγκεκριμένης θέσης. Η συνέντευξη αφορά, ενδεικτικά, σε θέματα σχετικά με το αντικείμενο του φορέα και της προκηρυσσόμενης θέσης σε συνάρτηση με το γνωστικό αντικείμενο, την εμπειρία, τις επιστημονικές δημοσιεύσεις και άλλες συναφείς δραστηριότητες και λοιπά προσόντα του/της υποψηφίου/ας. Για τις κατηγορίες ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ, συνέντευξη μπορεί να προβλέπεται μόνο για θέσεις, το αντικείμενο των οποίων σχετίζεται με την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής, ύστερα από αίτημα του φορέα και απόφαση του ΑΣΕΠ. Το ΑΣΕΠ μπορεί να τηρεί μητρώο θεμάτων, θεματοδοτών, κριτών/βαθμολογητών/αναβαθμολογητών. Μπορεί επίσης να συνεργάζεται με φορείς του Δημοσίου, καθώς και επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς για την ανάπτυξη εξειδικευμένων εργαλείων διεξαγωγής του πανελλαδικού διαγωνισμού.

Πώς θα γίνεται η βαθμολόγηση υποψηφίων

H Κεντρική Επιτροπή Διαγωνισμού καθορίζει τον τρόπο βαθμολόγησης και τη στάθμιση των απαντήσεων. Οταν η γραπτή εξέταση γίνεται με τη μέθοδο των ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών, η βαθμολόγηση των γραπτών μπορεί να γίνεται με χρήση μέσων ψηφιακής τεχνολογίας, χωρίς να απαιτούνται βαθμολογητές. Σε εξέταση με τη μέθοδο της ανάπτυξης κειμένου, τα γραπτά βαθμολογούνται από δύο βαθμολογητές/τριες και έναν αναβαθμολογητή/τρια. Βαθμολογητές/τριες, αναβαθμολογητές/τριες ή υπεύθυνοι/ες για την εποπτεία των διαγωνιζομένων ορίζονται εν ενεργεία καθηγητές/τριες της Δευτεροβάθμιας ή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Εφόσον ο απαιτούμενος αριθμός δεν καλυφθεί, ορίζονται και συνταξιούχοι καθηγητές/τριες της Δευτεροβάθμιας ή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η βαθμολογία για την εξέταση γνώσεων και για τη δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας ορίζεται σε κλίμακα από 1-100 για κάθε μία. Με την προκήρυξη δύναται να ορίζεται ορισμένη βαθμολογία ως βάση τόσο στον συνολικό βαθμό της γραπτής εξέτασης όσο και στα επιμέρους στοιχεία αυτής. Δύναται, επίσης, να προβλέπεται αρνητική βαθμολόγηση. Η βαθμολογία των υποψηφίων σταθμίζεται με τους ακόλουθους συντελεστές βαρύτητας:

α) εξέταση γνώσεων: 50%

β) δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας: 50%.

Με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Διαγωνισμού δύνανται να καθορίζονται και να ανακοινώνονται τουλάχιστον ένα (1) μήνα πριν την έναρξη του διαγωνισμού, στο πλαίσιο των ανωτέρω συντελεστών βαρύτητας, ειδικότεροι συντελεστές για κάθε επιμέρους στοιχείο. Η βαθμολογία στον γραπτό διαγωνισμό υποψηφίων ΕΕΠ, καθώς και των κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ αποτελεί το άθροισμα της σταθμισμένης βαθμολογίας που συγκέντρωσαν στα επιμέρους στοιχεία αυτού. Η συνολική βαθμολογία εξάγεται με προσέγγιση δύο (2) δεκαδικών ψηφίων.

Επιτάχυνση διαδικασιών

Με τις παρούσες συνθήκες ο χρόνος που απαιτείται για την υλοποίηση μιας διαδικασίας γραπτού διαγωνισμού, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο χρόνος που απαιτείται για την έκδοση τυχόν δικαστικών αποφάσεων, ενδέχεται, κατά περίπτωση, να ανέλθει σε δύο περίπου έτη. Στόχος είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας από την υποβολή των αιτημάτων για πρόσληψη έως και την έκδοση του πίνακα διοριστέων να μην υπερβαίνει το ένα έτος.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Τι θα περιλαμβάνει η υποχρεωτική γραπτή διαδικασία; Ποιους υποψηφίους αφορά; Για τους υπόλοιπους τι θα ισχύει;

Οι γραπτές δοκιμασίες διεξάγονται ηλεκτρονικά, για το σύνολο των θέσεων μονίμου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικού των κατηγοριών εκπαίδευσης ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ, αλλά και του ειδικού επιστημονικού προσωπικού, στα πρότυπα των πανελλαδικών εξετάσεων (σε συνεργασία του ΑΣΕΠ µε το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για διαχειριστικά θέματα, όπου απαιτείται) και περιλαμβάνουν δύο διακριτά µέρη: εξέταση γνώσεων, δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας. Στο ίδιο διαγωνιστικό πλαίσιο εντάσσονται πλέον και κοινωνικά προστατευόμενες ομάδες όπως π.χ. πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, συγγενείς ΑμεΑ, για τους οποίους, ωστόσο, λαμβάνεται ειδική μέριμνα με διπλή ασφαλιστική δικλίδα: προσαύξηση επί της βαθμολογίας του γραπτού διαγωνισμού, αλλά και διασφάλιση ενός ελάχιστου ποσοστού προσλήψεων. Ειδική αναφορά θα πρέπει να γίνει στους υποψηφίους κατηγορίας εκπαίδευσης ΥΕ αλλά και τους ΑμεΑ: η διαδικασία πρόσληψης δε διαφοροποιείται αλλά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες, εστιάζει στην επιλογή με σειρά προτεραιότητας, όπως παγίως υλοποιείται από το ΑΣΕΠ εδώ και πολλά χρόνια.

 Με ποιο τρόπο θα επιλέγεται «ο κατάλληλος άνθρωπος για την κατάλληλη θέση»; (με συγκεκριμένα παραδείγματα)

Με αφετηρία τις βαθιά εμπεδωμένες στις αντιλήψεις της κοινωνίας και ταυτισμένες µε το ΑΣΕΠ έννοιες της αμεροληψίας, της αντικειμενικότητας αλλά και της αξιοκρατίας, επιχειρείται η εκβάθυνση του όρου «αξιοκρατία», ώστε να ενσωματωθεί σε αυτήν η έννοια της καταλληλόλητας του εν δυνάμει διοριστέου ως προς τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της θέσης. Αποτελεί µία βελτιωτική µετεξέλιξη του υφιστάμενου συστήματος, αφού η αξιοκρατία εξειδικεύεται, προκειμένου να υποστηρίζει τις συγκεκριμένες προδιαγραφές της προς πλήρωση θέσης, δίνοντας έμφαση, κατά τρόπο ισόρροπο, στις γνώσεις, στις δεξιότητες αλλά και στην προσωπικότητα του υποψηφίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πραγματώνεται η αρχή «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση».

Παραδείγματος χάριν: Με βάση το περίγραμμα της θέσης που έχει αναρτήσει ο φορέας στο ψηφιακό του οργανόγραμμα, ο υποψήφιος θα εξετάζεται γραπτώς σε γνωστικά πεδία που θα σχετίζονται τόσο με γνώσεις γενικού περιεχομένου (π.χ. βασικές αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους και της δημόσιας διοίκησης) όσο και με πιο ειδικές γνώσεις, σχετιζόμενες με την ειδικότητα της υπό πλήρωση θέσης (π.χ. μακροοικονομία για θέση οικονομικού).

Κατόπιν θα λαμβάνει μέρος σε δοκιμασία δεξιοτήτων και εργασιακής αποτελεσματικότητας (δοκιμασία αριθμητικού συλλογισμού, δοκιμασία αφαιρετικής ικανότητας, προσαρμογής σε εργασιακό περιβάλλον και ενσωμάτωσης σε ομάδα κ.ά.), ώστε να σκιαγραφηθεί κατά τον πληρέστερο δυνατό τρόπο το εργασιακό προφίλ του υποψηφίου. Τέλος, ο υποψήφιος εκείνος που εμφανίζει πιο αυξημένα τις γνώσεις και τις δεξιότητες που άπτονται των χαρακτηριστικών της προς πλήρωσης θέσης προτάσσεται στον πίνακα διοριστέων.

Στο σημείο αυτό η αναγκαιότητα περαιτέρω ενίσχυσης του αντικειμενικού στοιχείου των διαδικασιών, όπως έχει κατοχυρωθεί στο πέρασμα των ετών, επιτάσσει την πρόβλεψη συγκεκριμένων προσαυξήσεων για τα αυξημένα τυπικά προσόντα (π.χ. μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών, διδακτορικό δίπλωμα) ώστε οι τελικώς επιλεγέντες να είναι οι καλύτεροι των καλυτέρων.

Εφόσον η υπό πλήρωση θέση είναι προδιαγεγραμμένη με εξειδικευμένες απαιτήσεις, οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι θα λάβουν μέρος και σε επιπρόσθετες διαγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες ποικίλλουν ανά περίπτωση (π.χ. πρακτική δοκιμασία ή ψυχομετρικά τεστ).

Τι θα περιλαμβάνουν τα τεστ προσωπικότητας και ποια η χρησιμότητά τους;

Το περιεχόμενο των δοκιμασιών προσωπικότητας αποτελείται από ερωτήσεις µε απαντήσεις πολλαπλής επιλογής ή/και αντιστοίχισης και αποβλέπει στον προσδιορισμό στοιχείων της προσωπικότητας του υποψηφίου, όπως για παράδειγμα πώς εντάσσεται σε μια εργασιακή ομάδα, πόσο ανοιχτός είναι σε θέματα καινοτομίας κ.ά. Η συγκεκριμένη αξιολόγηση έχει βαρύνουσα σημασία καθώς δεν νοείται θέση σε οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία που να µην επηρεάζεται από την προσωπικότητα του υπαλλήλου, ανεξαρτήτως ειδίκευσης, εκπαίδευσης και πολυπλοκότητας των υποχρεώσεων.

Αλλάζει κάτι για τους συμβασιούχους;

Για τις περιπτώσεις πρόσληψης προσωπικού ορισμένου χρόνου, οι διαδικασίες παραμένουν ως έχουν, με τη διαφορά ότι διεξάγονται πλέον µε τρόπο ηλεκτρονικό και αναπτύσσονται διαλειτουργικότητες μεταξύ των διαφόρων πληροφοριακών συστημάτων.

Ποια τα οφέλη της ηλεκτρονικοποίησης διαδικασιών και της διαλειτουργικότητας του ΑΣΕΠ με τους φορείς;

Δίνεται έμφαση στην ηλεκτρονικοποίηση του συνόλου των διαδικασιών, είτε αυτό αφορά στον τρόπο υποβολής των αιτήσεων των υποψηφίων είτε στις διαλειτουργικότητες που έχουν αναπτυχθεί ή/και αναπτύσσονται (ΕΦΚΑ, ΟΑΕΔ, πανεπιστήμια) και που επιτρέπουν την αυτόματη αντιπαραβολή και επιβεβαίωση των δηλούμενων στοιχείων είτε στον τρόπο διεξαγωγής των διαδικασιών (γραπτών διαγωνισμών και µοριοδότησης), προκειμένου να επιτυγχάνεται όχι μόνον η περαιτέρω θεσμική θωράκιση του αδιάβλητου των εν λόγω διαδικασιών, αλλά και η μείωση των (δικαστικών) αμφισβητήσεων, όσο είναι εφικτό, καθώς, επίσης, και η επιτάχυνσή των διαδικασιών πρόσληψης.

Από την έντυπη έκδοση