Πρόκειται για πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία προκάλεσε ικανοποίηση στους κύκλους της Ορθοδοξίας, κυρίως στο Φανάρι, στο οποίο υπάγεται πνευματικά το Αγιο Ορος, σε αντίθεση με την επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που τοποθέτησε (Αύγουστος 2018) στη νευραλγική αυτή θέση τον γενικό γραμματέα της ΜΚΟ «Αποστολή» της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Κωνσταντίνο Δήμτσα.

Η ανάληψη των καθηκόντων του Θανάση Μαρτίνου έρχεται σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο που το Πατριαρχείο Μόσχας και το Κρεμλίνο διεκδικούν «δυναμικότερη παρουσία» στον Αθω μέσω ενός ισχυρού «ορθόδοξου ρωσικού κέντρου», αμφισβητώντας ακόμα και ευθέως τον χαρακτήρα της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας, κυρίως ότι αποτελεί κανονικό έδαφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Εκτός του ότι θα κληθεί να διαχειριστεί σειρά από ζητήματα που αφορούν στην αγιορείτικη κοινότητα και να μεταφέρει τα όποια αιτήματα ανακύψουν προς την Πολιτεία, ο νέος πολιτικός διοικητής καλείται -στη σκιά μιας ιδιότυπης εκκλησιαστικής διπλωματίας- να συμβάλει στην αντιμετώπιση των σύνθετων προκλήσεων στον Αθω.
Και η αποστολή του, λέγεται, δεν θα είναι «εύκολη υπόθεση».

Είναι αλήθεια ότι η ένταση που επικρατεί ανάμεσα στη Μόσχα και το Φανάρι, με αφορμή την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, έχει μεταφερθεί τελευταία στο «Περιβόλι της Παναγιάς».

Η Ρωσική Εκκλησία εδώ και χρόνια «επιχειρεί οργανωμένα να αμφισβητήσει τα πρωτεία του κ.κ. Βαρθολομαίου», λένε εκκλησιαστικοί κύκλοι, θεωρώντας ότι δεν είναι «καθόλου τυχαίο» το ενδιαφέρον που δείχνουν Ρώσοι επιχειρηματίες για τις αγιορείτικες μονές και δη του Αγίου Παντελεήμονος (είναι ρωσική), οι οποίοι προσφέρουν μεγάλες δωρεές για έργα ανακαίνισης.

Οι Ρώσοι, σύμφωνα με όλα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, από το 2005 έως σήμερα έχουν δαπανήσει περί τα 200 εκατ. δολ. για τη συντήρηση μοναστηριών, την αποκατάσταση δρόμων, την κατασκευή παρεκκλησιών, την ανακατασκευή κατεστραμμένων κτιρίων κ.λπ.

Επίσης, είναι γνωστό ότι το Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος επισκέπτονται πολλοί Ρώσοι διπλωμάτες, πολιτικοί και αξιωματούχοι, ενώ αποτελεί και το πνευματικό «καταφύγιο» του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο ίδιος βρέθηκε (2016) στη Μονή στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τον χιλιετή ρωσικό μοναχισμό. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αρνήθηκε να παραστεί «για να μη νομιμοποιήσει τον ρωσικό μοναχισμό», όπως σχολιαζόταν τότε.

Ακολούθησε περίοδος «ψυχρού πολέμου», με το Πατριαρχείο Μόσχας να απαγορεύει στην ουσία -ως αντίποινα για την αναγνώριση της Ουκρανικής Εκκλησίας- στους πιστούς του να προσκυνούν στο Αγιο Όρος και να ενισχύουν με δωρεές τα μοναστήρια καλώντας τους να διαθέτουν τα χρήματά τους για την ενίσχυση προσκυνημάτων στην πατρίδα τους.

Μέσα σε όλα αυτά, ήρθε να προστεθεί και το διπλωματικό θρίλερ με «πρωταγωνιστές» Ρώσους διπλωμάτες, οι οποίοι, διά της παροχής υλικών και χρηματικών κινήτρων, προσέγγιζαν παράγοντες στη Βόρεια Ελλάδα, μοναχούς και μητροπολίτες για να προωθήσουν τις ρωσικές θέσεις, όπως στα εθνικά μας θέματα, αλλά και να αποκτήσουν επιρροή στο Αγιο Ορος.

Επιλογή Κυριάκου με συμβολικό χαρακτήρα

Η επιλογή του Θανάση Μαρτίνου έχει ως φαίνεται και συμβολικό χαρακτήρα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν παράκαμψε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε σχέση με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που διόρισε στην ευαίσθητη θέση τον Κωνσταντίνο Δήμτσα. Τότε, η απόφαση του Αλέξη Τσίπρα είχε ενοχλήσει έντονα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και διατάραξε περισσότερο τις σχέσεις του με την Ελλαδική Εκκλησία. Μάλιστα ο κ.κ. Βαρθολομαίος από την πρώτη στιγμή είχε εκφράσει τη διαφωνία του για την επιλογή Δήμτσα (στενός συνεργάτης του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου) επισημαίνοντας ότι δρομολογήθηκαν αλλαγές σε περιοχή της κανονικής του δικαιοδοσίας χωρίς συνεννόηση.

Πάντως, ο νέος πολιτικός διοικητής (φέρει τον τίτλο του Αρχοντος του Οφφικίαλου του Οικουμενικού Πατριαρχείου) διατηρεί άριστες σχέσεις με τον κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος θα επισκεφθεί τον Οκτώβριο το Αγιο Ορος με τον κ. Ιερώνυμο και τους άλλους ορθόδοξους προκαθημένους. Επίσης, χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην αγιορείτικη κοινότητα.

Αλλωστε, ο κ. Μαρτίνος είναι γνωστός για το σημαντικό φιλανθρωπικό έργο του το οποίο συντελεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Μέσω της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας πολιτιστικού και κοινωφελούς έργου «Αιγέας», που ίδρυσε το 2015 η οικογένειά του, στηρίζει οικονομικά τις μητροπόλεις της Ελλαδικής Εκκλησίας αλλά και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εχει, ανάμεσα στα άλλα, συμβάλει στην ανακαίνιση του Ναού του Αγίου Δημητρίου στην Πρίγκηπο καθώς και στην αποκατάσταση της Τράπεζας της Μονής Καρακάλλου στο Αγιο Ορος.
Εδρα του νέου πολιτικού διοικητή, ο οποίος υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών, είναι, σύμφωνα με τον κανονισμό, οι Καρυές. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Ορους. Κατά το άρθρο 105 του Συντάγματος, «Το Aγιον Oρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρος η χερσόνησος του Αθω, το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο».

Από την έντυπη έκδοση