Ορόσημο φαίνεται να είναι ο Ιούνιος. Στην περίπτωση, ωστόσο, που δεν υπάρξει ουσιαστικό αποτέλεσμα το επόμενο δίμηνο, τα περιθώρια στενεύουν ασφυκτικά.

Οι εξελίξεις σημειώνονται με φόντο το σκηνικό των -μικρότερων των αναμενομένων, έως τώρα- αντιδράσεων στην ΠΓΔΜ, αλλά και των συλλαλητηρίων και των πολιτικών αντιπαραθέσεων στην Ελλάδα. Το σκηνικό συμπληρώνουν οι μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο αλβανικό (1/3 του πληθυσμού) και το σλαβικό στοιχείο. Το αλβανικό, μάλιστα, το οποίο είναι παντελώς αδιάφορο ως προς την ονομασία «Μακεδονία» και αρνητικό ως προς τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το όνομα, στην προκειμένη περίπτωση μάλλον αποτελεί «σύμμαχο» της ελληνικής πλευράς.

Την ίδια στιγμή, όπως φαίνεται τόσο από τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, όσο και του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάγιατ, μαίνεται η αντιπαράθεση για τα Σκόπια, με τη ρωσική πλευρά να προσπαθεί να αποτρέψει την είσοδό τους στο ΝΑΤΟ. Κάτι που, εκ των πραγμάτων, δείχνει ότι η Μόσχα δεν επιθυμεί και την επίλυση του ονοματολογικού. Να σημειωθεί ότι σοβαρή πολιτική, οικονομική και «πολιτιστική» διείσδυση έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια στην ΠΓΔΜ η Τουρκία, η οποία, ως γνωστόν, συστηματικά υποσκάπτει τις σχέσεις Αθηνών-Σκοπίων και, βέβαια, ουδόλως επιθυμεί την επίλυση της διμερούς διαφοράς.

Τις προηγούμενες ημέρες, με την επίσκεψη του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ επί δεκαετίες, γηραιού πλέον, Μάθιου Νίμιτς, σε Αθήνα και Σκόπια, οι δυο πλευρές έδωσαν το στίγμα των προθέσεών τους. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, έκανε ευθέως λόγο για σύμφωνο-πακέτο, με απαραίτητη προϋπόθεση την αλλαγή του συντάγματος των Σκοπίων, απέρριψε κάθε ιδέα για «σαλαμοποίηση» της λύσης και τόνισε ότι, εάν δεν επέλθει συμφωνία, η Ελλάδα δεν πρόκειται να συναινέσει στην είσοδο της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ και ειδικά ο υπουργός Εξωτερικών της, Νίκολα Ντιμιτρόφ, ο οποίος θέλει να παρουσιάζεται ως «λιγότερο διαλλακτικός» από τον πρωθυπουργό του, Ζόραν Ζάεφ, εμφανίστηκε αρνητικός στα θέματα «ταυτότητας» και «γλώσσας». Κάτι, πάντως, που έχει πει και στο παρελθόν, αλλά σε χαμηλότερους τόνους. Ως γνωστόν, ο Ντιμιτρόφ έχει μια αρκετά ετεροβαρή διαδρομή. Προέρχεται από γνωστή οικογένεια «φιλοβουλγαρικών τάσεων», παλαιότερα είχε «ερωτοτροπήσει» με το εθνικιστικό κόμμα VMRO του πρώην πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Νίκολα Γκρουέφσκι, ενώ στη συνέχεια, μετετράπη σε «γιάπη της διπλωματίας» και των ΜΚΟ, καθώς και σε «άνθρωπο των Αμερικανών», όπως τον κατηγόρησε προ μηνών το VMRO.

Παρότι ο κ. Ντιμιτρόφ εμφανίστηκε αμετακίνητος σε «”μακεδονική” γλώσσα – ταυτότητα», απευθυνόμενος κυρίως στη σλαβική κοινή γνώμη της χώρας του, και αναφερόμενος στο θέμα του ονόματος, σημείωσε ότι κανείς δεν μπορεί να διεκδικεί το «μονοπώλιο» στον όρο «Μακεδονία». Χαρακτηριστικά είπε: «Κανείς δεν μπορεί να έχει μονοπώλιο ή αποκλειστικότητα στη χρήση του όρου Μακεδονία». Και πρόσθεσε: «Ισως έχουμε διαφορετικές θέσεις (σ.σ.: με την Ελλάδα) σχετικά με το τι σημαίνει Μακεδονία. Αυτό είναι εντελώς φυσικό. Μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους.Δεν μπορεί, όμως, η Μακεδονία να είναι μόνο δική μας διότι μεγάλο μέρος της Μακεδονίας ανήκει στην Ελλάδα. Επίσης, δεν μπορεί να είναι μόνο ελληνική διότι έχουμε και εμείς ένα τμήμα της. Μία ακόμη τρίτη χώρα έχει τμήμα της Μακεδονίας. Ο μοναδικός τρόπος επίλυσης είναι η μη αποκλειστικότητα».

Να σημειωθεί πως μετά την πρόσφατη συνάντηση των πρωθυπουργών, Αλέξη Τσίπρα και Ζ. Ζάεφ, ο τελευταίος δέχτηκε έντονες επικρίσεις διότι δεν αντέδρασε στη δήλωση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι η Αθήνα επιδιώκει σύνθετη ονομασία για όλες τις χρήσεις (erga omnes). Κοντολογίς, ως όλα δείχνουν, τα Σκόπια αφήνουν να εννοηθεί ότι συζητούν την ονομασία, αλλά όχι την «ταυτότητα» και τη «γλώσσα». Βέβαια, εύλογα προκύπτει το ερώτημα για ποια «μακεδονική» γλώσσα ομιλεί η σκοπιανή κυβέρνηση, όταν επί θύραις βρίσκεται η αναγνώριση της αλβανικής ως ισότιμης γλώσσας και για ποια ταυτότητα, όταν οι Αλβανοί ζητούν την αναγνώρισή τους ως συστατικό στοιχείο του κρατιδίου…

Αρνητική εντύπωση στην Αθήνα, ωστόσο, προκάλεσε η στάση του κ. Νίμιτς και ειδικότερα η δήλωσή του ότι «στο θέμα υπάρχουν διαφορές στις απόψεις των δύο χωρών, αλλά στην Αθήνα δεν έχω ακούσει άρνηση της ταυτότητας». Κυβερνητικοί κύκλοι, εμφανώς ενοχλημένοι, δήλωναν: «Εχουμε διατυπώσει σαφώς τις θέσεις μας. Δεν ερμηνεύουμε τον κ. Νίμιτς ούτε θέλουμε κι εκείνος να μας ερμηνεύει». Να σημειωθεί πως, όταν προ εβδομάδων πραγματοποίησε την πρώτη του συνάντηση με τον Ελληνα και τον Σκοπιανό διαπραγματευτές στον ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, αμέσως μετά «διέρρευσαν» σε ΜΜΕ της ΠΓΔΜ οι πέντε προτάσεις του για την ονομασία [Νόβα Μακεντόνιγια-Νέα Μακεδονία, Γκόρνα Μακεντόνιγια-Ανω Μακεδονία, Σέβερνα Μακεντόνιγια-Βόρεια Μακεδονία, Μακεδονία (Σκόπια) και Βαρντάρσκα Μακεντόνιγια-Μακεδονία του Βαρδάρη]. Πάντως, την ονομασία «Μακεδονία-(Σκόπια)» την «έκαψε» σε πρόσφατη συνέντευξή του ο κ. Ν. Κοτζιάς. Ωστόσο, ενδιαφέρον έχει μια ακόμη «διαρροή», αυτή τη φορά, ως λέγεται, από «διπλωματικούς κύκλους» προσκείμενους στο Μέγαρο Μαξίμου, σύμφωνα με την οποία η ελληνική πλευρά φέρεται να προτείνει το «Γκόρναμακεντόνιγια» σε μια λέξη. Υψηλόβαθμοι κύκλοι του υπουργείου Εξωτερικών, πάντως, κάνουν λόγο για «σενάρια ονοματολογίας», αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα πάντα παραμένουν ανοικτά, καθώς και ότι υπάρχουν και άλλα εναλλακτικά σενάρια. Επιμένουν, ωστόσο, ότι το σημαντικό είναι η «συμφωνία-πακέτο», στην οποία περιλαμβάνεται και το θέμα της ονομασίας.

Αλβανία

Μείζον θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της Αλβανίας έχει γίνει εδώ και μία εβδομάδα η αναφορά του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, σε τηλεοπτική συνέντευξή του, ότι Αθήνα και Τίρανα βρίσκονται σε καλό δρόμο για να κλείσουν το πρόβλημα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ) των δυο χωρών, του καθεστώτος του εμπολέμου, καθώς και σειράς άλλων χρονιζόντων προβλημάτων. Σύσσωμη η αντιπολίτευση κατηγόρησε τον Αλβανό πρωθυπουργό, Εντι Ράμα, ότι «ξεπουλήθηκε στους Ελληνες», «εκχώρησε κυριαρχικά δικαιώματα» και ότι «πρόδωσε το “τσάμικο”».

Ιδιαιτέρως σημαντική, πάντως, ήταν η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της γείτονος, Ντίτμιρ Μπουσάτι, ο οποίος, όταν ρωτήθηκε εάν η άρση του εμπολέμου, που, όπως είπε, θα το καταργήσει η Ελλάδα, συνδέεται με το άνοιγμα της συζήτησης του «τσάμικου ζητήματος» και τις περιουσίες των Αλβανών της «Τσαμουριάς», που, ως γνωστόν, συχνά εγείρουν τα Τίρανα, απάντησε κατηγορηματικά: «Οχι, θα πρέπει να είμαστε σαφείς, δεν ανοίγει το δρόμο». Ωστόσο, την επομένη, ο κ. Ράμα, απευθυνόμενος στην αντιπολίτευση, είπε: «Τον κ. Κοτζιά τον άκουσαν λάθος (σ.σ.: για το θέμα της ΑΟΖ), δεν άκουσαν όμως τι είπε για τους Τσάμηδες. Είπε ότι η αλβανική πλευρά θέτει επιθετικά το “τσάμικο”». Και συνέχισε: «Η Ελλάδα έχει την παράνοια να νομίζει ότι η Αλβανία με το “τσάμικο” τρέφει εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της. Εμείς δεν τρέφουμε εδαφικές διεκδικήσεις. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι δεν αναγνωρίζει το “τσάμικο”. Δεν είναι δικό μας πρόβλημα εάν η Ελλάδα δεν το αναγνωρίζει διότι εμείς δεν διεκδικούμε εδάφη, όμως θέλουμε ανθρώπινα δικαιώματα». Και κατέληξε: «Σήμερα το συζητούμε (σ.σ.: με την Ελλάδα) με μία απόχρωση. Για μας (σ.σ.: την Αλβανία) “τσάμικο” δεν υπάρχει ως εδαφικό θέμα. Θα προσπαθήσουμε όμως για μια ξεχωριστή συμφωνία για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]