Ειδικότερα, σε σχέση με την ποιότητα του αέρα, η Κομισιόν παρέπεμψε την Ελλάδα στο Δικαστήριό της εξαιτίας υψηλών επιπέδων αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ10). Η εισπνοή τους είναι επιβλαβής για την υγεία. Τα πρωτογενή αιωρούμενα σωματίδια απορρίπτονται απευθείας στον αέρα από διάφορες πηγές (αυτοκίνητα, βιομηχανικές δραστηριότητες, οικιακή θέρμανση).

Η κοινοτική οδηγία 2008/50/ΕΚ, που επικαλείται η Επιτροπή, προβλέπει ότι όταν σημειώνεται υπέρβαση των οριακών τιμών, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να εγκρίνουν σχέδια για την ποιότητα του αέρα και να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε η διάρκεια της περιόδου υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

Η Ελλάδα δεν τήρησε τις ημερήσιες οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις ΑΣ10, οι οποίες είναι νομικά δεσμευτικές από το 2005.

Η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της να κρατήσει την περίοδο υπέρβασης όσο το δυνατόν συντομότερη και δεν έχει λάβει επαρκή μέτρα για τη μείωση των συγκεντρώσεων ΑΣ10 στον οικισμό Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές επιβεβαιώνουν τις συστηματικές υπερβάσεις στον οικισμό Θεσσαλονίκης για δεκατέσσερα έτη από το 2005 (για όλα τα έτη με εξαίρεση το 2013). Το 2019, τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν επί του παρόντος διαθέσιμα δεδομένα, οι ημέρες κατά τις οποίες σημειώθηκαν υπερβάσεις των οριακών τιμών ήταν 67.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, κάθε χρόνο περίπου 400.000 θάνατοι στην Ε.Ε. μπορούν να αποδοθούν στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό το είδος ρύπανσης, δηλαδή τα αιωρούμενα σωματίδια, είναι η αιτία σοβαρών ασθενειών όπως άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα και καρκίνος των πνευμόνων.

Η Κομισιόν κίνησε επίσης το πρώτο στάδιο προδικαστικής διαδικασίας εναντίον της Ελλάδας και άλλων 12 κρατών-μελών επειδή δεν υπέβαλαν τις εθνικές τους μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης κτιρίων.

Με βάση την κοινοτική οδηγία 2010/31/Ε.Ε. για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, τα κράτη-μέλη είχαν την υποχρέωση να υποβάλουν στην Επιτροπή τις εθνικές τους μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης έως τις 10 Μαρτίου 2020.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι στρατηγικές ανακαίνισης αποτελούν βασικό στοιχείο της Οδηγίας, καθώς καθορίζουν την πορεία, τα μέτρα πολιτικής και τη χρηματοδοτική κινητοποίηση που απαιτούνται για την απαλλαγή του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού τους από ανθρακούχες εκπομπές έως το 2050. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς ο κατασκευαστικός τομέας της Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος μεμονωμένος καταναλωτής ενέργειας στην Ευρώπη και ευθύνεται για το 36 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την ενέργεια στην Ε.Ε.

Στις 13 χώρες που δεν εφαρμόζουν τη νομοθεσία, η Επιτροπή έδωσε χθες διορία δύο μηνών να συμμορφωθούν με τις νομικές υποχρεώσεις τους. Σε περίπτωση που δεν το κάνουν, τότε η Κομισιόν θα ενεργοποιήσει το τελευταίο στάδιο της προδικαστικής διαδικασίας πριν από την προσφυγή στο Δικαστήριο.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Προδικαστική διαδικασία ενεργοποιήθηκε επίσης εναντίον της Ελλάδας επειδή δεν έχει μεταφέρει στο Εθνικό Δίκαιο την Οδηγία για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον.

Συγκεκριμένα, η Ελλάδα δεν έχει μεταφέρει ορθά ορισμένα μέρη της Οδηγίας 2011/92/Ε.Ε., γεγονός που σημαίνει ότι είναι δυνατόν να εγκρίνονται ορισμένα έργα για τα οποία πρέπει να διενεργείται εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μολονότι δεν συμμορφώνονται πλήρως με την Οδηγία.

Για παράδειγμα, δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομική διάταξη που να υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να ενημερώνουν το κοινό σχετικά με την απόφαση που έχει ληφθεί από άλλο κράτος-μέλος, στην περίπτωση που η απόφαση αυτή αφορά την Ελληνική Δημοκρατία. Επιπλέον, ορισμένα έργα δεν έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη, π.χ. οι εγκαταστάσεις για την επανεπεξεργασία ακτινοβολημένων πυρηνικών καυσίμων ή για την τελική διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων, ή οι εσωτερικές πλωτές οδοί και λιμένες που επιτρέπουν τη διέλευση σκαφών άνω των 1.350 τόνων.

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή αποστέλλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα, αναμένοντας συμμόρφωση εντός δύο μηνών, διαφορετικά μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο.

Ελλιπή μέτρα προστασίας φυσικών οικοτόπων

Η Koμισιόν κάλεσε χθες την Ελλάδα να εφαρμόσει την απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. σχετικά με τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, διαφορετικά θα καταθέσει νέα προσφυγή ζητώντας αυτή τη φορά και την επιβολή χρηματικού προστίμου.

Πρόκειται για μη εφαρμογή από ελληνικής πλευράς της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, η οποία περιλαμβάνει διάφορες υποχρεώσεις για τα κράτη-μέλη, όπως η λήψη μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης των οικοτόπων και της διατάραξης των ειδών, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας χελώνας Caretta-caretta.

Στις 10 Νοεμβρίου 2016, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν έλαβε τα απαιτούμενα μέτρα για την αποφυγή της παρενόχλησης των προστατευόμενων ειδών και της υποβάθμισης των προστατευόμενων οικοτόπων στην περιοχή της Κυπαρισσίας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα ανέχθηκε την υλοποίηση διαφόρων έργων ή δραστηριοτήτων κατά παράβαση της Οδηγίας για τους οικοτόπους στην περιοχή.

Τέσσερα έτη μετά την έκδοση της απόφασης, η Ελλάδα εξακολουθεί να μη συμμορφώνεται πλήρως με την απόφαση του Δικαστηρίου για τη διασφάλιση ορθής περιβαλλοντικής προστασίας της περιοχής της Κυπαρισσίας, ιδίως του σπάνιου οικότοπου αμμοθινών που φιλοξενεί και της θαλάσσιας χελώνας Caretta-caretta.

Η Επιτροπή απέστειλε χθες τελική προειδοποίηση στην Ελλάδα, προειδοποιώντας ότι εάν δεν λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με όλες τις πτυχές της απόφασης του Δικαστηρίου, μπορεί να αναπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο και να ζητήσει την επιβολή προστίμων.