Ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ αναμένεται να έχει μια σύντομη περίοδο χάριτος όσο το έθνος έχει νωπή την απώλεια της βασίλισσας. Αναλαμβάνει τον θρόνο σε μια ρευστή περίοδο για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κοινοπολιτεία των Εθνών εν μέσω οικονομικών και κοινωνικών ταραχών και, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, θα δυσκολευτεί να ακολουθήσει τον βηματισμό της μητέρας του. Εχουν ήδη τεθεί ερωτήματα σχετικά με το τι να περιμένει κανείς από τον νέο βασιλιά και αν θα είναι παρεμβατικός ή πολιτικοποιημένος. Οι ειδικοί παρατηρούν ότι η απομάκρυνση κρατών από την Κοινοπολιτεία είναι δεδομένη, καθώς η δυναμική για αλλαγή είτε του ίδιου του πολιτεύματος είτε στοιχείων της μοναρχίας αυξάνεται.

 Η ανεξαρτησία της Σκωτίας, η ένωση της Ιρλανδίας και οι αποσχίσεις από την Κοινοπολιτεία

 Η συνταγματική μοναρχία του Ηνωμένου Βασιλείου ουσιαστικά διεκπεραιώνει τυπικούς ρόλους και λειτουργίες που αφορούν το κράτος. Ο βασιλιάς Κάρολος θα κληθεί πολύ σύντομα να επιδείξει γρήγορα αντανακλαστικά για να διατηρήσει την ενότητα της Αγγλίας και της Ουαλίας με τη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Οι επισκέψεις του αυτήν την εβδομάδα στις τέσσερις χώρες δείχνουν ότι αντιλαμβάνεται τους κινδύνους που ενέχει το μέλλον. «Η πρώτη μεγάλη πρόκληση για τον βασιλιά Κάρολο είναι οι πένες που στάζουν μελάνι», γράφει σκωπτικά το «New Yorker Magazine» σχολιάζοντας τον εμφανή εκνευρισμό του μονάρχη στην προσπάθειά του να υπογράψει ένα έγγραφο. Ο τρόπος που θα αντιμετωπίσει τις προκλήσεις θα καθορίσει και το μέλλον της μοναρχίας.

Μεγάλο ποσοστό των Σκωτσέζων επιθυμεί την ανεξαρτησία και η πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζιον προωθεί νέο δημοψήφισμα το 2023.

Παράλληλα, το Brexit και οι εγχώριες πολιτικές ανακατατάξεις στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου το Σιν Φέιν γιγαντώθηκε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, έχουν ενισχύσει τη διάθεση για ένωση της Β. Ιρλανδίας με την υπόλοιπη Ιρλανδία.

 Κοινοπολιτεία των Εθνών

Η Ελισάβετ έμαθε για τον θάνατο του πατέρα της και την άνοδο στον θρόνο σε ηλικία 25 ετών ενώ βρισκόταν στην Κένυα στο πλαίσιο της 30ήμερης περιοδείας της στη Βρετανική Κοινοπολιτεία το 1952. Μία δεκαετία αργότερα, η Κένυα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη βρετανική ηγεμονία και ένα κύμα αντιαποικιακών κινημάτων ξέσπασε σε Αφρική και Ασία, καθώς δεκάδες χώρες ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους από τις ευρωπαϊκές αυτοκρατορικές δυνάμεις.

Το 1926, με τη Διακήρυξη του Μπάλφουρ, συγκροτήθηκε η Βρετανική Κοινοπολιτεία, αναγνωρίζοντας στα κράτη-μέλη την αυτονομία τους. Ολα τα κράτη που συμμετείχαν είχαν ως επικεφαλής τους τον Βρετανό μονάρχη. Αλλά η Ινδία, που εθεωρείτο «το διαμάντι του θρόνου», αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία της, την οποία απέκτησε το 1947. Η Κοινοπολιτεία είναι μία «εθελοντική ένωση 56 ανεξάρτητων και ισότιμων κρατών» που φιλοξενούν 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους, των οποίων οι κυβερνήσεις «έχουν συμφωνήσει να μοιράζονται στόχους, όπως η ανάπτυξη, η δημοκρατία και η ειρήνη». Συνολικά 14 από τα κράτη (συμπεριλαμβανομένων του Καναδά, της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας) έχουν ως αρχηγό κράτους τον Βρετανό μονάρχη.

Οι υπέρ και οι κατά

Η Νεοζηλανδή πρωθυπουργός, Τζασίντα Αρντέρν, ξεκαθάρισε ότι δεν θα ανοίξει η συζήτηση για ενδεχόμενη απομάκρυνση της χώρας από το στέμμα, παρά τις κατά καιρούς αιχμές που αφήνουν μέλη της αντιπολίτευσης.

Οι Αυστραλοί εμφανίστηκαν διχασμένοι στο δημοψήφισμα του 1999, όπου οριακά επικράτησε το «Ναι» στη μοναρχία, ωστόσο δείχνουν απρόθυμοι να ανακινήσουν το ζήτημα. Ο Καναδάς -η χώρα που επισκέφθηκε τις περισσότερες φορές η βασίλισσα- είναι η χώρα που ίσως συνδέεται πιο στενά με τη βασιλεία.

Ο Καναδός πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, επισφράγισε την αφοσίωση του έθνους στον νέο βασιλιά. Τη στήριξή τους στο στέμμα επιβεβαίωσαν τις τελευταίες ημέρες οι ηγέτες της Παπούα-Νέας Γουινέας, των Νήσων του Σολομώντος και του Τουβαλού.

Τα νησιά της Καραϊβικής βρίσκονται σε ρήξη με το βρετανικό στέμμα, εγείροντας ερωτήματα για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο νέος Βρετανός μονάρχης. Τα νησιά Μπαρμπάντος αποφάσισαν να γίνουν προεδρική δημοκρατία μετά τον Μαυρίκιο, που ήταν η τελευταία χώρα που είχε κάνει κάτι ανάλογο, και με τις Παρθένους Νήσους να ετοιμάζονται να οργανώσουν σχετικό δημοψήφισμα.

Ο πρωθυπουργός της Τζαμάικα ανακοίνωσε δημόσια τον Μάρτιο πως η χώρα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας σκοπεύει να γίνει πλήρως ανεξάρτητη. Η Καραϊβική ως σύνολο ζητά αποζημιώσεις για τη δουλεία εκατομμυρίων Αφρικανών που πουλήθηκαν ως σκλάβοι μεταξύ του 15ου και του 19ου αιώνα.

Μετά την ανακήρυξη του ονόματος του βασιλιά Καρόλου ο πρωθυπουργός της Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Γκαστόν Μπράουνι, ανακοίνωσε ότι θα διεξαγάγει δημοψήφισμα για τη στροφή στην αβασίλευτη δημοκρατία τα επόμενα τρία χρόνια. Ο πρωθυπουργός των νησιών Αγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες, Ραλφ Γκονσάλβες, πρότεινε ένα αντίστοιχο δημοψήφισμα τον Ιούλιο μόνο αν υπάρχει διακομματική υποστήριξη.

Σκεπτικισμός επικρατεί στη Γρενάδα, όπου εκφράζεται έντονα το γεγονός ότι η μοναρχία έχει χάσει τη σπουδαιότητά της σήμερα. Τον Απρίλιο τα νησιά Αγιος Χριστόφορος και Νέβις ανακοίνωσαν ότι σκοπεύουν να μελετήσουν τη σχέση με τη μοναρχία. Στη διάρκεια ενός ταραχώδους ταξιδιού που έκαναν στην Καραϊβική ο δούκας και η δούκισσα του Κέιμπριτζ, τον Μάρτιο του 2022, ο πρίγκιπας Ουίλιαμ κατέστησε σαφές ότι οποιαδήποτε απόφαση από την Τζαμάικα, την Μπελίζε και τις Μπαχάμες να σπάσουν τις σχέσεις τους με τη βρετανική μοναρχία θα υποστηριχθεί «με σεβασμό» εκ μέρους της Βρετανίας.

 Μνήμες καταπίεσης στις πρώην αποικίες

Πέρα από τα επίσημα συλλυπητήρια μηνύματα που χαιρετίζουν την αφοσίωση και τη μακρά βασιλεία της, η Ελισάβετ έχει αφήσει μια πικρία στην Αφρική, στην Καραϊβική και αλλού. Η συζήτηση έχει μετατοπιστεί στην κληρονομιά της αποικιοκρατίας – τη δουλεία, τη σωματική τιμωρία σε μερικά σχολεία και τα λεηλατημένα αντικείμενα που βρίσκονται σε βρετανικά ιδρύματα. Για πολλούς η βασίλισσα εκπροσωπούσε όλες τις «πληγές» τους στη διάρκεια των επτά δεκαετιών στον θρόνο.

Η Ελισάβετ ήταν αυτόπτης μάρτυρας της σκληρά κερδισμένης ανεξαρτησίας των αφρικανικών χωρών από την Γκάνα έως τη Ζιμπάμπουε, μαζί με μια σειρά από νησιά της Καραϊβικής και έθνη στο άκρο της Αραβικής Χερσονήσου. Ορισμένοι ιστορικοί τη βλέπουν ως μονάρχη που βοήθησε στην επίβλεψη της κυρίως ειρηνικής μετάβασης από την Αυτοκρατορία στην Κοινοπολιτεία, μια εθελοντική ένωση 56 εθνών με ιστορικούς και γλωσσικούς δεσμούς. Αλλά ήταν επίσης το σύμβολο ενός έθνους που συχνά αδιαφορούσε εντελώς για τους ανθρώπους που υπέταξε.

Η Ινδία και ο πρωθυπουργός της, Ναρέντρα Μόντι, ανανέωσαν τις προσπάθειες για την απομάκρυνση αποικιακών ονομάτων και συμβόλων.

Τι μπορεί να αλλάξει ο Κάρολος

Διαρροές από το παλάτι σημειώνουν πως ο βασιλιάς θα επιδιώξει να ηγηθεί με ένα «λιτό» μοντέλο, όπου λίγα μέλη της βασιλικής οικογένειας θα έχουν ενεργό ρόλο, ώστε το προφίλ της μοναρχίας να ταιριάζει στον 21ο αιώνα και να μειωθεί το κόστος διατήρησης του στέμματος για τους πολίτες, πολλοί από τους οποίους ήδη δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στα καθημερινά οικονομικά προβλήματα.

Αναφορικά με την Κοινοπολιτεία, ο Κάρολος αναμένεται να επιδείξει ενσυναίσθηση στις κοινωνικές αλλαγές. Ηδη ως διάδοχος, πρίγκιπας της Ουαλίας είχε εκφράσει τη βαθιά θλίψη για τις θηριωδίες, τα βάσανα και τη δουλεία που υπέστησαν οι άνθρωποι, ενώ ο πρίγκιπας Ουίλιαμ σημείωσε στο ταξίδι του στην Τζαμάικα πως πρόκειται για «μια θηριωδία που στιγματίζει την ιστορία μας».

Ειδήσεις σήμερα

Ελληνοτουρκικά: Επιστολή «κόλαφος» Μπορέλ σε Τσαβούσογλου – «Αδιαπραγμάτευτη η κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά»

Οικονόμου για γκάφα BBC: «Το πώς αυτοαποκαλείται ο Παύλος Γλύξμπουργκ είναι δικό του θέμα»