Στο προσκήνιο έχει βρεθεί ξανά ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας, καθώς Κίεβο και Ουάσιγκτον συμφώνησαν σε ένα γενικότερο πλαίσιο για την εκμετάλλευση των ορυκτών και των σπάνιων γαιών της χώρας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει ότι ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο την Παρασκευή για να υπογράψει συμφωνία για τα ορυκτά και άλλα ζητήματα.

Ο Τραμπ έκανε την ανακοίνωση αυτή κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στον Λευκό Οίκο την Τετάρτη.

Ο Ουκρανός πρόεδρος σε δηλώσεις, τις οποίες έκανε σήμερα (Τετάρτη, 26/2) χαρακτήρισε «αρχή» και «συμφωνία-πλαίσιο» τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν οι συνομιλίες της χώρας του με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της χώρας του και τόνισε ότι η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τις συνομιλίες με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Πρόκειται μόνο για την αρχή, εκφράζοντας την ελπίδα την Παρασκευή θα έχουν οριστικοποιηθεί οι λεπτομέρειες για να ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον. Η συνέχεια εξαρτάται όπως λέει από τον Ντόναλντ Τραμπ και τις εγγυήσεις ασφαλείας που θα περιλαμβάνει η τελική συμφωνία.

Οι όροι της συμφωνίας δεν έχουν διασαφηνιστεί. Από τη συμφωνία φαίνεται να απουσιάζει συγκεκριμένη πρόβλεψη για εγγυήσεις Ασφαλείας, όπως ζητά η Ουκρανία ενώ το Κρεμλίνο δηλώνει πως δεν έχει επίσημη ενημέρωση.

Σύμφωνα με τους FT όμως έχει αποσυρθεί ο όρος που είχε θέσει ο Τραμπ αρχικά για συνεισφορά της Ουκρανίας ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως αντάλλαγμα για την αμερικανική βοήθεια. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της χώρας θα δημιουργηθεί ένα κοινό επενδυτικό ταμείο. Όπως αναφέρουν δημοσιεύματα αλλά και βάσει δηλώσεων τόσο του προέδρου όσο και του πρωθυπουργού της Ουκρανίας αυτό το πλαίσιο συμφωνίας, προβλέπει τη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου στο οποίο το Κίεβο θα καταβάλει το μισό των εσόδων από την εκμετάλλευση των ορυκτών του πόρων.

Ουκρανία: «Δική μας ιδέα η συμφωνία για τα ορυκτά» δηλώνει ο Ουκρανός πρωθυπουργός – Τι (δεν) θα πάρει το Κίεβο

Ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ντένις Σμιχάλ, ανέφερε ότι ένας από τους όρους της προκαταρκτικής συμφωνίας αναφέρει πως «η κυβέρνηση των ΗΠΑ στηρίζει τις προσπάθειες της Ουκρανίας για την απόκτηση των εγγυήσεων ασφαλείας που απαιτούνται για την οικοδόμηση μιας διαρκούς ειρήνης».

Μπορεί το Κίεβο να ζητούσε και να συνεχίζει να αναζητά «εγγυήσεις ασφάλειας» αλλά αν και«έκλεισε» η συμφωνία με την Ουάσιγκτον, για τα ουκρανικά ορυκτά, όπως προκύπτει από τα δημοσιεύματα του δυτικού Τύπου το τελευταίο 24ωρο ακόμα οι Ουκρανοί δεν έλαβαν τίποτα και διαμηνύουν παντού ότι χωρίς αυτές τις εγγυήσεις δεν θα υπογραφεί τελικό κείμενο.

Μάλιστα, προσπαθώντας να πιέσει τις ΗΠΑ, έχουν επιδοθεί από νωρίς σε μία προπαγάνδα προκειμένου να πείσουν. Σύμβουλος μάλιστα του υπουργείου Στρατηγικών Βιομηχανιών της Ουκρανίας δήλωσε στο BBC ότι η συμφωνία θα λειτουργήσει ως σημείο εκκίνησης για την απόκτηση εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ.

Ο Σμιχάλ τόνισε ότι η Ουκρανία επιθυμεί αυτές τις εγγυήσεις ασφαλείας να βασίζονται στο «σχέδιο ειρήνης» του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι από πέρυσι, το οποίο προβλέπει «την ένταξη στο ΝΑΤΟ ή άλλες ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» για την Ουκρανία.

Ο Πρωθυπουργός προσέθεσε ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα συναντηθεί αργότερα την Τετάρτη για να εξετάσει το κείμενο της προκαταρκτικής συμφωνίας.

Ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ντένις Σμιχάλ, δήλωσε ότι μια «ουσιαστικά τελική εκδοχή» της συμφωνίας για τα ορυκτά συμφωνήθηκε κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων έντονων διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ.

Μιλώντας στην Ουκρανική τηλεόραση, ο Σμιχάλ ανέφερε ότι η προκαταρκτική συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ενός «επενδυτικού ταμείου» για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.

Το Κίεβο και η Ουάσινγκτον θα διαχειρίζονται το ταμείο «ισότιμα», πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ στηρίζει τις προσπάθειες της Ουκρανίας για την απόκτηση εγγυήσεων ασφαλείας.

«Ούτε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας [Βολοντίμιρ Ζελένσκι] ούτε η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα εξετάσουν και θα υπογράψουν τη συμφωνία χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία», δήλωσε ο Σμιχάλ. Η ιδέα της συμφωνίας για τα ορυκτά είχε τεθεί στο σχέδιο νίκης της Ουκρανίας πέρυσι.

Αν και οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ακόμη, ένας σύμβουλος του Υπουργείου Στρατηγικών Βιομηχανιών της Ουκρανίας δήλωσε στη BBC ότι η συμφωνία θα λειτουργήσει ως αφετηρία για την απόκτηση εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ.

Νωρίτερα, ο Γιούρι Σακ δήλωσε στην εκπομπή Today του BBC Radio 4 ότι η συμφωνία για τα ορυκτά ήταν αρχικά ιδέα της Ουκρανίας ως μέρος του διαβόητου «σχεδίου νίκης» που παρουσιάστηκε πέρυσι από τον Ζελένσκι στους δυτικούς συμμάχους του.

Υπενθυμίζεται ότι τέσσερα άλλα βασικά σημεία περιλαμβάνονταν στο σχέδιο νίκης του Ουκρανού προέδρου, που κυμαίνονταν από την ένταξη στο ΝΑΤΟ μέχρι την παρουσία αμερικανικών και βρετανικών στρατευμάτων στη χώρα μαζί με Ουκρανούς στρατιώτες.

«Η συμφωνία για τα ορυκτά είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. Έχουμε ακούσει πολλές φορές από την αμερικανική κυβέρνηση ότι είναι μέρος μιας ευρύτερης εικόνας», δήλωσε, στο ίδιο πνεύμα, την Τρίτη στους Financial Times η Όλια Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, εντωμεταξύ αποκλείει την παύση της σύγκρουσης στη σημερινή γραμμή επαφής και υποστηρίζει ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να μάχονται τουλάχιστον μέχρι να καταλάβουν τις τέσσερις ουκρανικές περιοχές που η Μόσχα διεκδικεί ως δικές της.

«Μερικοί λένε – εντάξει, ας αφήσουμε τη γραμμή επαφής εκεί που είναι, αυτό το τμήμα είναι ρωσικό και το άλλο ουκρανικό. Πρώτον, αυτό δεν θα συμβεί – έχουμε ένα σύνταγμα βασισμένο στην έκφραση της θέλησης του λαού», είπε ο Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου. Πρόσθεσε ότι «ό,τι έχει απομείνει από την Ουκρανία» πρέπει να απελευθερωθεί από τους «ρατσιστικούς» νόμους.

Σύμφωνα με το ρωσικό σύνταγμα, οι περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια είναι μέρος της Ρωσίας, αν και οι δυνάμεις της Μόσχας δεν τις ελέγχουν πλήρως.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στο Κατάρ, δήλωσε ότι η Ρωσία δεν θεωρεί την αποστολή Ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία ως επιλογή και ότι αυτές οι συζητήσεις αποσκοπούν στο «να φουντώσουν τη σύγκρουση».

Ο Λαβρόφ χαρακτήρισε τις συζητήσεις αυτές ως «άδειες κουβέντες» και «απάτη», με σκοπό την «ενίσχυση της Ουκρανίας με όπλα».

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε την Τρίτη ότι θα χρειαστεί «κάποια μορφή ειρηνευτικών δυνάμεων» στην Ουκρανία μετά από μια συμφωνία ειρήνης, προσθέτοντας την προηγούμενη μέρα ότι η Ρωσία είναι ανοιχτή να δεχτεί Ευρωπαίους ειρηνευτές στην Ουκρανία.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι οι Ρώσοι και Αμερικανοί διπλωμάτες θα συναντηθούν στην Κωνσταντινούπολη την Πέμπτη.

Οι δύο χώρες θα συζητήσουν «συστημικά προβλήματα» στη λειτουργία των πρεσβειών τους, δήλωσε ο Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου στο Κατάρ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων AFP.

Μια πιθανή συνάντηση μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του Ρώσου Προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, εξετάζεται μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον Πούτιν για να συζητήσουν διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Δεν έχει καθοριστεί ακόμα ημερομηνία.

Νωρίτερα η Ουκρανή Βουλευτής Μαρία Ιόνοβα δήλωσε στο BBC ότι το Ουκρανικό Κοινοβούλιο δεν γνωρίζει τίποτα για το περιεχόμενο της συμφωνίας

«Πριν υπογράψουμε οτιδήποτε εκ μέρους του ουκρανικού κράτους, το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας πρέπει να ξέρει για ποιο πράγμα πρόκειται», δήλωσε η Ιόνοβα.

«Έχουμε προσκαλέσει τον Πρωθυπουργό να παρουσιάσει τι συμβαίνει μεταξύ των δύο χωρών».

«Εμείς, ως εκπρόσωποι του ουκρανικού λαού, πρέπει να ξέρουμε», πρόσθεσε.

Η Ιόνοβα σημείωσε ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να αφορά στον «πλούτο και την ανεξαρτησία» της Ουκρανίας και πιστεύει ότι η χώρα «πληρώνει αυτή τη στιγμή ένα υψηλό τίμημα» για την ειρήνη.

Το Κίεβο και η Ουάσινγκτον κατέληξαν σε συμφωνία για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας, έπειτα από ένα μπρα-ντε-φερ μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Όμως, είτε πρόκειται για τα ποσά που διακυβεύονται είτε για τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί η ουκρανική πλευρά, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν είναι σαφείς.

Ακολουθεί μια σύνοψη των όσων γνωρίζουμε για τη συμφωνία 

Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη βοήθεια που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στην Ουκρανία. Η Ουάσινγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισεκ. δολαρίων, περίπου τέσσερις φορές το ποσό της βοήθειας που έχει προσφέρει ως τώρα στο Κίεβο, το οποίο, σύμφωνα με το IfW Kiel, εκτιμάται στα 120 δισεκ. δολάρια.

Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε το αίτημα και αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία που θα αναγκαστούν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών».

Σύμφωνα με ουκρανική πηγή που έχει γνώση των συμβιβασμών που έγιναν και η οποία μίλησε στο AFP χθες Τρίτη το βράδυ, η απαίτηση αυτή των ΗΠΑ έχει αφαιρεθεί από το νέο κείμενο της συμφωνίας.

Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.

Σύμφωνα με αυτόν τον υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο, οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισεκ. δολάρια».

Για το Κίεβο ένας όρος κλειδί προκειμένου να δώσει πρόσβαση στους πόρους του στους εταίρους του είναι να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας, δηλαδή έναν πολιτικοστρατιωτικό μηχανισμό που θα αποτρέψει τη Ρωσία να της επιτεθεί ξανά μετά τη σύναψη εκεχειρίας.

Ο Ζελένσκι είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας ανταλλαγής – ορυκτός πλούτος έναντι εγγυήσεων ασφαλείας—ήδη από τον Οκτώβριο όταν παρουσίασε τις αδρές γραμμές του «σχεδίου του για τη νίκη».

Η Ουκρανία εκτιμά ότι η καλύτερη εγγύηση που θα μπορούσε να της δοθεί θα ήταν η ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ένα σενάριο το οποίο απορρίπτει η Ουάσινγκτον διότι θα καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε εκεχειρία ή ειρήνη καθώς αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα.

Άλλο ουκρανικό αίτημα: στρατιωτική ειρηνευτική αποστολή σε περίπτωση εκεχειρίας. Αλλά οι ΗΠΑ έχουν απορρίψει το ενδεχόμενο, αν και δεν αντιτίθενται στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία.

Τελικά το κείμενο της συμφωνίας για τα ορυκτά θα περιλαμβάνει μια αναφορά στην ασφάλεια της Ουκρανίας, αλλά όχι συγκεκριμένες εγγυήσεις. Όπως δήλωσε ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος, οι συζητήσεις για το θέμα δεν έχουν ολοκληρωθεί.

«Πρόκειται για έναν γενικό όρο ο οποίος αναφέρει ότι η Αμερική θα επενδύσει σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζεται για μια βιώσιμη ειρήνη και ότι η Αμερική στηρίζει τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας», εξήγησε ο αξιωματούχος.

Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε ορυκτά, όμως αυτά που ορέγεται ο Τραμπ είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ανεκμετάλλευτα, δύσκολα να εξορυχθούν ή υπό ρωσικό έλεγχο σε κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.

Δείτε το χάρτη με τον ορυκτό πλούτο

Παράγει κυρίως τρία κρίσιμης σημασία ορυκτά: μαγγάνιο (8η παραγωγός παγκοσμίως σύμφωνα με το World Mining Data), τιτάνιο (11η) και γραφίτη (14η), απαραίτητα για τις ηλεκτρικές μπαταρίες.

Εξάλλου σύμφωνα με τη γαλλική υπηρεσία γεωλογικών και ορυκτών ερευνών (BRGM), η Ουκρανία συγκεντρώνει το «20% των παγκόσμιων εκτιμώμενων αποθεμάτων» γραφίτη, ενώ «είναι μία από τις βασικές χώρες στην Ευρώπη που έχει δυναμικό» για την εκμετάλλευση λιθίου, επίσης σημαντικού για τις μπαταρίες.

Η ίδια η κυβέρνηση της Ουκρανίας αναφέρει ότι η χώρα διαθέτει «ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα» λιθίου στην Ευρώπη, αν και «αυτή τη στιγμή» δεν γίνονται εξορύξεις.

Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αυτών των ορυκτών απαιτεί τεράστιες επενδύσεις.

Όπως εκτιμά η ουκρανική κυβέρνηση, για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Νοβοπολτάβσκε, στην επαρχία της Ζαπορίζια, θα χρειαστούν 300 εκατ. δολάρια επενδύσεις.

Όμως το κοίτασμα αυτό – στο οποίο πιστεύεται ότι υπάρχει απατίτης, ταντάλιο, νιόβιο, στρόντιο, σπάνιες γαίες ακόμη και ουράνιο—βρίσκεται σε μια περιοχή της Ζαπορίζια την οποία ελέγχει ο ρωσικός στρατός. Και το Κρεμλίνο αποκλείει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τις περιοχές που ελέγχει, αν και έχει δηλώσει ανοικτό στις αμερικανικές επενδύσεις στις κατεχόμενες περιοχές.

Άλλο παράδειγμα είναι το κοίτασμα Τσεβτσενκίβσκε (με λίθιο, ταντάλιο, νιόβιο, βηρύλλιο) το οποίο απέχει 10 χιλιόμετρα από το μέτωπο.