Το Κίεβο θα πρέπει να αποφασίσει σύντομα αν θα εξαπολύσει μια πλήρους κλίμακας επίθεση κατά των ρωσικών δυνάμεων στην Κριμαία. Αυτή η απόφαση μπορεί να είναι δύσκολη για την Ουκρανία και για τους δυτικούς συμμάχους και εταίρους της.

Από το 1783, όταν οι Τούρκοι παραχώρησαν τον έλεγχο της Ταυρικής Χερσονήσου, ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας εδρεύει στη Σεβαστούπολη. Οι πολιορκίες κατά τον Κριμαϊκό Πόλεμο της δεκαετίας του 1850 και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν εποχιακές και ιστορικές. Οταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ το 1991, η Κριμαία ήταν η μόνη ουκρανική περιοχή με την πλειοψηφία των Ρώσων. Ωστόσο, σε μια ψηφοφορία εκείνη τη χρονιά, η πλειονότητα των κατοίκων υποστήριξε την αποχώρηση της Ουκρανίας από την τότε ΕΣΣΔ. Παρά την επιθυμία τους να αποσυνδεθούν, οι Ρώσοι παραμένουν εμμονικοί με την Κριμαία.

Ο Πούτιν την αποκαλεί «αχώριστο τμήμα της Ρωσίας». Μια δημοσκόπηση του 2018 από το ανεξάρτητο Levada Center διαπίστωσε ότι το 86% των Ρώσων υποστήριξε τη βίαιη προσάρτησή της το 2014. Τα κέρδη στο πεδίο της μάχης στη Νότια και Ανατολική Ουκρανία μπορεί να έχουν χτίσει δυνατά την εμπιστοσύνη στο Κίεβο ότι οι δυνάμεις του θα μπορούσαν να ανακαταλάβουν την Κριμαία. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Β. Zελένσκι, χλεύασε προ ημερών τους Ρώσους ότι οι «κατακτητές άρχισαν να φεύγουν» μέσω της γέφυρας του στενού του Κερτς προς τη Νότια Ρωσία.

Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν αρχίσει να επιτίθενται σε στόχους της Κριμαίας. Τον Απρίλιο, οι αντιπλοϊκοί πύραυλοί τους βύθισαν τη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, «Moskva». Τον Αύγουστο, οι Ουκρανοί κατέστρεψαν αρκετούς στρατιωτικούς στόχους σε όλη τη χερσόνησο. Στις 8 Οκτωβρίου, μια έκρηξη έπληξε μέρος της γέφυρας του στενού του Κερτς, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί ο ανεφοδιασμός των ρωσικών δυνάμεων. Στις 30 Οκτωβρίου, ένα σμήνος από αεροσκάφη και θαλάσσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη απενεργοποίησαν για μία ώρα τρία ρωσικά πολεμικά πλοία στη Σεβαστούπολη. Παρά τα τολμηρά αλλά και ασύμμετρα αυτά χτυπήματα, μια χερσαία επίθεση πλήρους κλίμακας θα μπορούσε να είναι πιο επικίνδυνη.

Η Κριμαία συνδέεται με την ηπειρωτική χώρα με μια λωρίδα γης πλάτους μόλις πέντε μιλίων, πιθανότατα καλά προστατευμένη. Ακόμη και ένας κατεστραμμένος ή αποθαρρυμένος ρωσικός στρατός μπορεί να καταβάλει μια προσπάθεια ικανή να εμποδίσει μια χερσαία εκστρατεία. Με 466 μίλια ακτογραμμής, η Ουκρανία θα μπορούσε να επιχειρήσει μια αμφίβια επίθεση ως συμπλήρωμα σε μια χερσαία επίθεση. Αλλά η Ουκρανία δεν διαθέτει ελικόπτερα και ταχέα σκάφη ως και άλλες δυνατότητες για αμφίβια επίθεση. Η διεξαγωγή τέτοιων επιχειρήσεων κατά των προστατευόμενων ακτών θα μπορούσε να είναι γεμάτη με κινδύνους καταστροφικής αποτυχίας. Αν οι ουκρανικές δυνάμεις ανακτούσαν τον έλεγχο της ακτογραμμής κατά μήκος της Αζοφικής Θάλασσας, θα μπορούσαν να βομβαρδίσουν τη γέφυρα του στενού του Κερτς με πυραύλους και οβιδοβόλα ακριβείας (μικρότερου βεληνεκούς). Αυτό μπορεί να στερήσει από τις ρωσικές δυνάμεις στην Κριμαία την κρίσιμη σιδηροδρομική υποστήριξη.

Εάν η Ουκρανία αποκτούσε πυραυλικό πυροβολικό μεγαλύτερου βεληνεκούς, θα μπορούσε να θέσει εκτός βασικές ρωσικές αεροπορικές και ναυτικές εγκαταστάσεις στη χερσόνησο. Στις 27 Οκτωβρίου, ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία «δεν χρειάζεται» να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία. Αλλά αν το Κίεβο εξαπέλυε επίθεση στην Κριμαία, οι πυρηνικές απειλές του Κρεμλίνου θα μπορούσαν να επανεμφανιστούν. Στη Δύση, ο Ελον Μασκ μπορεί να μην είναι ο μόνος που φοβάται ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν βρεθεί αντιμέτωπη με την «απώλεια της Κριμαίας».

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

Η πυρηνική απειλή της Μόσχας

 Αυτές οι σκέψεις υποδηλώνουν ότι η Ουκρανία και οι δυτικοί εταίροι της ενδέχεται να επωφεληθούν από μια προσεκτική ανάλυση των επιλογών. Θα άξιζε τον κόπο να προσπαθήσουν να ανακαταλάβουν την Κριμαία στρατιωτικά; Η επιτυχία θα αποκαταστήσει την εδαφική ακεραιότητα και τον έλεγχο της Ουκρανίας στη ναυτική εγκατάσταση της Σεβαστούπολης, αλλά το κόστος μπορεί να είναι υψηλό και ενδέχεται να υπάρχουν ορατοί πυρηνικοί κίνδυνοι. Από την άλλη πλευρά, αν οι ρωσικές δυνάμεις στην Κριμαία αποδυναμώνονταν, μια εισβολή θα μπορούσε να δώσει στην Ουκρανία τη δύναμη να επιδιώξει την πλήρη ή μερική αποχώρηση της Ρωσίας. Η Ουκρανία μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο μίσθωσης για ελεγχόμενη ρωσική ναυτική πρόσβαση στη Σεβαστούπολη, όπως ίσχυε πριν από το 2014.

Πρέπει η Ουκρανία να εξετάσει τη συμβολή της Δύσης; Τα καυχήματα του Πούτιν για τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας έχουν προκαλέσει ανησυχία. Στις 7 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος Μπάιντεν προειδοποίησε ότι για πρώτη φορά μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 υπάρχει «άμεση απειλή» χρήσης πυρηνικού όπλου. Στα μέσα Οκτωβρίου, ανώτεροι Ρώσοι στρατιωτικοί παράγοντες φέρεται να συζήτησαν πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία. Το καθεστώς της Κριμαίας ενδέχεται να μην επιλυθεί οριστικά, ακόμη και αν η Ουκρανία κυριαρχεί στην υπόλοιπη επικράτειά της. Οταν εμπλέκονται πυρηνικοί κίνδυνοι, η Ουκρανία μπορεί και πρέπει να ζητήσει συμβουλές από τη Δύση πριν από οποιαδήποτε επίθεση πλήρους κλίμακας στην Κριμαία, καθώς μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να απαιτήσει δυτική στρατιωτική βοήθεια και ειδικής φύσεως πληροφορίες. Μια προσπάθεια ανακατάληψης της χερσονήσου μπορεί να μη φέρει την Ημέρα της Κρίσης, αλλά η Ουκρανία θα μπορούσε να είναι συνετή στο να διαχειριστεί τις προσδοκίες σχετικά με τα πιθανά αποτελέσματα μιας επιχείρησης κατά της Κριμαίας.

ΤΑΠΕΙΝΩΤΙΚΗ ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΕΜΛΙΝΟ

Στριμωγμένος ο Πούτιν μετά τη Χερσώνα

 Ο Ρώσος υπουργός Αμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, έδωσε εντολή στις 9 Νοεμβρίου στα ρωσικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη στρατηγικής σημασίας ουκρανική πόλη Χερσώνα και να αποσυρθούν εντελώς από τη δυτική όχθη του ποταμού Ντνίπρο. Αυτή η ρωσική υποχώρηση είναι μια μεγάλη νίκη για την Ουκρανία και μια ταπεινωτική προσωπική ήττα για τον Πούτιν, ο οποίος μόλις πριν από εβδομάδες δήλωσε ότι η Χερσώνα εντάχθηκε στη Ρωσία «για πάντα».

Η απόφαση για απόσυρση στην αριστερή όχθη του Ντνίπρο ανακοινώθηκε μέσω μιας τηλεοπτικής ενημέρωσης στην οποία συμμετείχαν ο Σοϊγκού και ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν, ο Ρώσος διοικητής που ηγείται της εισβολής στην Ουκρανία. Ο Σουροβίκιν αναγνώρισε ότι οι πρόοδοι της Ουκρανίας στο πεδίο των μαχών είναι δεδομένοι και δεν ήταν πλέον εφικτός ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων στη δυτική όχθη, πρότεινε επομένως την απόσυρση σε αμυντικές θέσεις πέρα από τον ποταμό.

Οσον αφορά στη στρατιωτική στρατηγική, η απώλεια της Χερσώνας αφήνει τη Μόσχα με απειροελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει το στόχο της για την κατάληψη της βασικής πόλης-λιμάνι της Οδησσού, ως και την κατάληψη ολόκληρης της ακτογραμμής της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας. Αντίθετα, ο στρατός εισβολής του Πούτιν θα βρεθεί περιορισμένος στο ανατολικό μισό της Ουκρανίας μέχρι τον ποταμό Ντνίπρο. Ενώ η υποχώρηση της Ρωσίας θα έχει σημαντικό στρατιωτικό αντίκτυπο, η απώλεια της Χερσώνας θα έχει απήχηση πολύ πέρα από οποιεσδήποτε άμεσες στρατηγικές επιπτώσεις.

Η Χερσώνα είναι η μόνη περιφερειακή πρωτεύουσα που κατέλαβε η Ρωσία από τότε που ο Πούτιν ξεκίνησε την εισβολή του, πριν από σχεδόν εννέα μήνες. Το Κρεμλίνο έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενισχύσει την επιρροή του στην πόλη και τη γύρω περιοχή, συντρίβοντας ανελέητα κάθε πιθανή αντιπολίτευση, επιβάλλοντας παράλληλα πολιτικές ρωσοποίησης και εξάλειψης συμβόλων της ουκρανικής ταυτότητας. Η Χερσώνα ήταν μία από τις τέσσερις μερικώς κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές που προσαρτήθηκαν παράνομα από τη Ρωσία στις 30 Σεπτεμβρίου, καθώς η Μόσχα προσπαθούσε να αυξήσει τα πολιτικά διακυβεύματα της εισβολής της μετά από μια σειρά αποτυχιών στο πεδίο της μάχης. Η τελετή προσάρτησης πραγματοποιήθηκε εν μέσω πολλών επιδείξεων στην επιβλητική Αίθουσα του Αγίου Γεωργίου του Κρεμλίνου, με τον ίδιο τον Πούτιν να εκφωνεί μια φλογερή αντιδυτική ομιλία προτού κηρύξει τις τέσσερις περιοχές ως αμετάκλητα μέρη της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Τώρα αντιμετωπίζει το ενοχλητικό καθήκον να εξηγήσει γιατί το «για πάντα» αποδείχθηκε ότι ήταν λιγότερο από έξι εβδομάδες.

ΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΜΑΡΙΟΥΠΟΛΗ

Τα «δόντια του δράκου» η νέα γραμμή άμυνας της Ρωσίας

Μέσα στην παντελή αδυναμία τους ως και ανεπάρκεια ευρύτερης στρατιωτικής σκέψης στο να ανακόψουν την ισχυρή ουκρανική αντεπίθεση στα νότια της χώρας (ειδικά στη Χερσώνα από την οποία αποχωρούν), οι Ρώσοι επέλεξαν το τελευταίο διάστημα απαρχαιωμένες και ανεπιτυχείς αμυντικές τακτικές που έχουν ηττηθεί ιστορικά, διαχρονικά, πολεμολογικά και τακτικά, ενώ αποτέλεσαν «μνημεία» σπατάλης χρόνου, υλικών και χρήματος. Η πιο προσφιλής για αυτούς επιλογή είναι η αποτυχημένη γραμμή τα «δόντια του δράκου», δηλαδή η υιοθέτηση μιας αλήστου μνήμης οχυρωματικής αμυντικής γραμμής τύπου Μαζινό (Γαλλία 1929-1940), Ζίγκφριντ (Γερμανία 1939-1945), αλλά και Μεταξά (21 οχυρωματικά έργα στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο 1935-1941), στη ρωσική έκδοσή τους, προσπαθώντας να προστατεύσουν ό,τι πιστεύουν ότι μπορεί να προστατευτεί (!), κάτι που απεδείχθη ανεπαρκέστατο στη δυτική όχθη του Δνείπερου.

Η Ρωσία εντείνει τις προσπάθειές της για την κατασκευή σημαντικών φραγμών/εμποδίων ώστε να επιβραδύνει (αν το καταφέρει) την προέλαση των ουκρανικών δυνάμεων σε βασικές τοποθεσίες που υπερασπίζεται, συμπεριλαμβανομένης της κατεστραμμένης πόλης της Μαριούπολης, δήλωσε το υπουργείο Αμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου. Η χθεσινή αξιολόγηση ανέφερε ότι ο ρωσικός στρατός χρησιμοποιεί δύο εργοστάσια στην κατεχόμενη Μαριούπολη για να παραγάγει μεγάλο αριθμό «δοντιών του δράκου», δηλαδή πυραμιδικούς τσιμεντόλιθους σχεδιασμένους να επιβραδύνουν την προώθηση μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων στρατιωτικών οχημάτων.

Η παραγωγή και η τοποθέτηση των τεχνητών εμποδίων, ενισχυμένων με κοφτερές προσθέσεις και νάρκες, είναι η πιο πρόσφατη ένδειξη του τρόπου με τον οποίο οι δυνάμεις της Ρωσίας προσπαθούν όλο και περισσότερο να μεταβούν σε πιο αμυντικό πόλεμο, ιδίως στο βασικό νότιο μέτωπο της Χερσώνας, στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνείπερου, όπου προσπαθούν να διασώσουν τα στρατεύματά τους. Τα «δόντια του δράκου» τοποθετούνται μεταξύ της κατεστραμμένης Μαριούπολης και του χωριού Νικόλσκε, ως και από τη Βόρεια Μαριούπολη στο χωριό Staryi Krym. Η Μαριούπολη αποτελεί μέρος της «χερσαίας γέφυρας» της Ρωσίας προς την Κριμαία, δηλαδή μια βασική γραμμή επικοινωνίας και logistics (υποστήριξης/διοικητικής μέριμνας). Τα «δόντια του δράκου» επιπλέον προορίζονται για την προετοιμασία αμυντικών οχυρώσεων σε τμήμα της μερικώς κατεχόμενης Ζαπορίζια, ως και σε τμήματα της Χερσώνας (ανατολικό μέρος).

Αυτή η δραστηριότητα υποδηλώνει ότι η Ρωσία καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να προετοιμάσει άμυνες σε βάθος πίσω από την τρέχουσα πρώτη γραμμή της, ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε ταχεία πρόοδο της Ουκρανίας, καθώς και να βελτιώσει την άμυνά της στον Νότο. «Οι γεωτοποθετημένες δορυφορικές εικόνες από τις 29 Οκτωβρίου, 3 Νοεμβρίου και 4 Νοεμβρίου δείχνουν τις ρωσικές αμυντικές γραμμές στην Kakhovka, 43 μίλια (70 χιλιόμετρα) ανατολικά της Χερσώνας (στρατηγικής σημασίας υδροηλεκτρικό φράγμα), στη Hola Prystan, 5 μίλια νοτιοδυτικά της Χερσώνας, ως και στην Ivanivka, 37 μίλια νοτιοδυτικά της Χερσώνας, και όλες αυτές βρίσκονται στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνείπερου. Συνήθως τα «δόντια» χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με υπάρχοντα φυσικά εμπόδια, για να επιβραδύνουν ή να μπλοκάρουν τις εχθρικές δυνάμεις που πλησιάζουν, ή ακόμα να τις εκτρέψουν προς τοποθεσίες όπου μπορούν να τις αντιμετωπίσουν.

Η ανάπτυξη των συγκεκριμένων οχυρωματικών έργων αποτελεί μέρος της εργαλειοθήκης πολλών στρατιωτικών επιλογών και οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για να είναι χρήσιμα απαιτείται επιδέξια τοποθέτησή τους, καθώς και δυνατότητα αποτελεσματικής παρατήρησης ως και τοποθέτησης συστημάτων πυροβολικού για τη φύλαξή τους. Ο απόστρατος Αυστραλός στρατηγός και φίλος Μάικ Ράιαν (συγγραφέας πολλών μελετών -που είναι στη διάθεση του υπογράφοντα- για ιστορικές αμυντικές τακτικές) αναφέρει ότι οι αυξανόμενες προσπάθειες της Ρωσίας να τοποθετήσει εμπόδια θα μπορούσαν να αντικατοπτρίζουν τόσο στρατιωτικές όσο και εσωτερικές πολιτικές ανάγκες που θα επικεντρωθούν αναγκαστικά σε τέτοιες επιλογές λόγω της απώλειας -και όχι μόνο- της πόλης της Χερσώνας.

Ειδήσεις σήμερα

Συντάξεις: Ποιοι θα πάρουν τα 250άρια [παραδείγματα & πίνακες]