Η Ρωσία εργαλειοποίησε τον ενεργειακό εφοδιασμό μετατρέποντάς τον σε οικονομικό όπλο. Η στρατηγική είναι προφανής στην Ουκρανία, όπου ρωσικά drones και πύραυλοι βομβαρδίζουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά είναι εμφανής και στην Ευρώπη, όπου η Μόσχα έκλεισε τις στρόφιγγες φυσικού αερίου και πιθανώς ανατίναξε τους αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream.

Ωστόσο, το σχέδιο του Ρώσου προέδρου φαίνεται ότι θα γυρίσει μπούμερανγκ.

Βραχυπρόθεσμα, ο Πούτιν θα προκαλέσει, πράγματι, οικονομική ζημιά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — αυτό είναι αναπόφευκτο. Αλλά μακροπρόθεσμα, η Ρωσία απλά δεν μπορεί να κερδίσει αυτόν τον ενεργειακό πόλεμο. Ο ελιγμός του Πούτιν θα επιταχύνει μόνο την κατάρρευση του ενεργειακού τομέα της χώρας του και θα επισπεύσει την απώλεια της πολυπόθητης θέσης του ως παγκόσμιας ενεργειακής υπερδύναμης.

Η εργαλειοποίηση της ενέργειας της Ρωσίας έχει τρεις στόχους. Ο πρώτος, ο οποίος ίσχυε όταν οι στρόφιγγες ήταν ακόμη λίγο-πολύ ανοιχτές, ήταν να προκαλέσει αβεβαιότητα και να αποτρέψει τις χώρες της ΕΕ από το να προετοιμαστούν για αυτό που θα επακολουθούσε.

Ο δεύτερος στόχος ήταν να αποδυναμωθούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες. Και σε αυτό το μέτωπο, η στρατηγική της Ρωσίας λειτουργεί – η ευρωζώνη πιθανότατα θα καταγράψει ύφεση το επόμενο έτος.

Ο τρίτος στόχος του Πούτιν, την ίδια στιγμή, ήταν να τροφοδοτήσει τις πολιτικές διαιρέσεις στην Ευρώπη διαδίδοντας την ιδέα ότι οι κυρώσεις προκαλούν την ενεργειακή κρίση. Αυτό είναι, φυσικά, μια αντιστροφή αιτίου και αιτιατού – η απόφαση της Ρωσίας να εισβάλει στην Ουκρανία είναι αυτή που προκαλεί την κρίση. Ωστόσο, το αφήγημα έχει κάποια απήχηση στην ΕΕ.

Βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Η οικονομική και κοινωνική κρίση εντείνεται, καθώς οι υψηλές τιμές της ενέργειας τροφοδοτούν τον πληθωρισμό και μια κρίση στο κόστος ζωής, η οποία μπορεί να διαρκέσει δύο ή τρία χρόνια. Επιπλέον, τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν πολύ χειρότερα από ό,τι είναι τώρα. Ένας ιδιαίτερα κρύος χειμώνας θα αυξήσει τη ζήτηση για ενέργεια, επιδεινώνοντας περαιτέρω την κοινωνική πίεση.

Η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο δύσκολη τη χειμερινή περίοδο 2023-2024, καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες κατάφεραν να ξαναγεμίσουν τα αποθέματα αερίου τους αυτό το καλοκαίρι, ενόσω το ρωσικό αέριο λίγο-πολύ εξακολουθούσε να ρέει. Ωστόσο, ενδέχεται να μην το καταφέρουν ενόψει του επόμενου χειμώνα.

Σαφώς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι καιροί είναι δύσκολοι για την ΕΕ, αλλά μπορεί να υπάρχει κάποια παρηγοριά στο γεγονός ότι η στρατηγική του Πούτιν είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει.

Ο εκβιασμός της Μόσχας έπεισε, μια για πάντα, τις χώρες της ΕΕ ότι η Μόσχα δεν είναι αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας. Και ως αποτέλεσμα, η Ευρώπη ενισχύει τις προσπάθειές της για να απαλλαγεί από την εξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, με την υποδομή LNG να κατασκευάζεται με γρήγορους ρυθμούς για να ενισχύσει τις εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και το Κατάρ. Ο πρώτος από τους πολλούς νέους τερματικούς σταθμούς LNG θα ανοίξει σύντομα και στην Εσθονία, τη Λετονία και τη Φινλανδία, ενώ διεξάγονται διαπραγματεύσεις για νέες συμβάσεις φυσικού αερίου για την ενίσχυση της τροφοδοσίας — από την Αλγερία ή τη Νορβηγία, για παράδειγμα. Το μπλοκ επιταχύνει επίσης τα σχέδια για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ως εκ τούτου, αρχίζει να διαφαίνεται ότι, μέσα σε τρία περίπου χρόνια, η Ευρώπη δεν θα χρειάζεται πλέον ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Σε μόλις δύο μήνες από τώρα, το μπλοκ θα σταματήσει σχεδόν όλες τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, αφήνοντας τις ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες να χρειάζονται εναλλακτικούς αγοραστές για το ρωσικό αργό. Αυτό δεν θα πρέπει να είναι πολύ δύσκολο, καθώς η ζήτηση από την Κίνα, την Ινδία και πολλές άλλες αναδυόμενες χώρες είναι ακόμα υψηλή. Ωστόσο, αυτές οι χώρες δεν θα είναι ο ιδανικός αντικαταστάτης της ευρωπαϊκής αγοράς – η οποία ήταν ο μεγαλύτερος αγοραστής υδρογονανθράκων της Ρωσίας – καθώς τώρα θα αναμένουν μεγάλες εκπτώσεις στην τιμή του ρωσικού αργού.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αρχίσουν να επιβάλλουν δευτερεύουσες κυρώσεις στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου – περιορίζοντας περαιτέρω τις πωλήσεις της Ρωσίας. Στο μεταξύ, η θέση του Κρεμλίνου φαίνεται ακόμη χειρότερη όσον αφορά το φυσικό αέριο. Η Ρωσία εξάγει το φυσικό της αέριο μέσω αγωγών, οι οποίοι σήμερα είναι τοποθετημένοι για να εξυπηρετούν την Ευρώπη. Και η κατασκευή νέων αγωγών στη θέση τους θα απαιτήσει χρόνο και χρήμα, αμφότερα σε έλλειψη.

Η εξαγωγή φυσικού αερίου μέσω αγωγού σημαίνει επίσης υπογραφή νέων συμβάσεων με πρόθυμους αγοραστές. Και εδώ, πάλι, τα πράγματα φαίνονται δύσκολα για τη Μόσχα, καθώς η Κίνα αυτή τη στιγμή είναι η μόνη χώρα που θα μπορούσε να απορροφήσει περισσότερο ρωσικό αέριο, αλλά το Πεκίνο δεν βιάζεται να κάνει τη χάρη στη Ρωσία.

Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Η αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου της Κίνας έχει επιβραδυνθεί και η Ρωσία κατέστησε επίσης σαφές ότι δεν είναι αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας. Αυτό είναι κάτι που οι Κινέζοι ηγέτες δεν θα ξεχάσουν και φυσικά θα επιδιώξουν να αποφύγουν την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Δεδομένων όλων αυτών, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι τα πράγματα φαίνονται τραγικά για τον ρωσικό ενεργειακό τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της οικονομίας της χώρας, περίπου το ήμισυ των δημοσιονομικών εσόδων και περίπου τα δύο τρίτα των εξαγωγών του. Οι τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) υποθέτουν τώρα ότι οι ετήσιες εισπράξεις της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας θα μειωθούν κατά περισσότερο από το ήμισυ έως το 2030, μείωση στα 30 δισεκατομμύρια δολάρια από 75 δισεκατομμύρια δολάρια πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο ΔΟΕ πιστεύει επίσης ότι έως το 2030, το μερίδιο της Ρωσίας στο παγκόσμιο εμπόριο φυσικού αερίου θα έχει μειωθεί μόλις στο 15%— σε σύγκριση με 30% το 2021. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο για τη Μόσχα: Την επόμενη δεκαετία, θα χάσει το καθεστώς της ως παγκόσμιας ενεργειακής υπερδύναμης — και τα προβλήματα του Κρεμλίνου δεν θα τελειώσουν εκεί.

Λόγω των κυρώσεων, οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες δεν έχουν πλέον πρόσβαση στη δυτική χρηματοδότηση και τεχνολογία. Για το Κρεμλίνο, αυτή είναι μια υπαρξιακή απειλή. Τα αποθέματα των σημερινών οικοπέδων τους (άντλησης υδρογονανθράκων) εξαντλούνται σταδιακά, και παρόλο που έχουν νέα οικόπεδα στην Αρκτική, η ανάπτυξή τους θα απαιτήσει τεράστια χρηματικά ποσά και κορυφαία δυτική τεχνολογία. Χωρίς πρόσβαση σε κανένα από τα δύο, η παραγωγή ενέργειας της Ρωσίας θα μειώνεται τις επόμενες δεκαετίες.

Σε συνδυασμό με τη μείωση της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα καθώς ο κόσμος μεταβαίνει προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αυτό σημαίνει ότι ο ενεργειακός πόλεμος που ξεκίνησε ο ίδιος ο Πούτιν μπορεί να έχει μόνο άσχημη κατάληξη για τη Ρωσία.

Πηγή: Politico

Ειδήσεις σήμερα

ΑΑΔΕ: Σφίγγει ο κλοιός για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής – Τα νέα όπλα που ρίχνονται στην «μάχη»

Ενδιάμεσες εκλογές ΗΠΑ: Νίκη των Δημοκρατικών στη Γερουσία «δείχνουν» τα έως τώρα αποτελέσματα

Ελληνοτουρκικά: Επικίνδυνα παιχνίδια με τα Κατεχόμενα