Το ευρέως αποδεκτό μάθημα της μεταπολεμικής Συνθήκης των Βερσαλλιών είναι ότι ένας ηττημένος εχθρός δεν πρέπει να ταπεινώνεται καθώς αυτό θα προκαλέσει ρεβανσισμό, όπως συνέβη με την άνοδο των ναζί στη μεταπολεμική Γερμανία. Αυτό φαίνεται να είναι ένα ισχυρό κίνητρο πίσω από τις εκκλήσεις του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για μια συμβιβαστική διευθέτηση στην Ουκρανία, αλλά μια τέτοια σκέψη είναι επικίνδυνα λανθασμένη. Καθώς ούτε μία συμμαχική οβίδα δεν είχε πέσει στο γερμανικό έδαφος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ αυτό άφησε χώρο για τη διαβόητη θεωρία «μαχαιρώματος στην πλάτη» δηλαδή μιας συνωμοσίας πίσω από τη γερμανική ήττα.

Παραλληλισμοί

Κατά συνέπεια, ο Αδόλφος Χίτλερ και ο Τζόζεφ Γκέμπελς μπόρεσαν να πείσουν το κοινό τους να κάνει μια δεύτερη προσπάθεια και να διορθώσει μια υποτιθέμενη ιστορική αδικία ξεκινώντας έναν άλλο πόλεμο. Εδώ υπάρχουν προφανείς παραλληλισμοί με τη ρεβιζιονιστική άποψη για την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών στην εξουσία του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία στην αποκατάσταση του πρώην σοβιετικού παρελθόντος, ενώ κατηγόρησε για την κατάρρευση της πρώην σοβιετικής αυτοκρατορίας την ίντριγκα του αμερικανικού Πενταγώνου και τον «απαίσιο» εγωισμό του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Ρώσοι είναι πλέον πεπεισμένοι ότι η πρώην ΕΣΣΔ ήταν επίσης θύμα (!) μιας σοβαρής ιστορικής αδικίας και ενστερνίζονται με ενθουσιασμό τις προσπάθειες για την ανάκτηση εδαφών που χάθηκαν το 1991.

Η μετασοβιετική Ρωσία δεν υπέστη ποτέ μια περίοδο αποϊμπεριαλοποίησης που θα της επέτρεπε να προχωρήσει πέρα ​​από την αυτοκρατορική νοοτροπία που η ίδια η Σοβιετική Ρωσία είχε κληρονομήσει από την τσαρική εποχή. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την εμπειρία της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και οι δύο χώρες γνώρισαν καταστροφική ήττα και ακολούθησαν περίοδοι ξένης κατοχής. Ηταν αυτό το τραύμα που τους έκανε να επανεξετάσουν σε βάθος τις πολιτιστικές τους αξίες και να απομακρυνθούν από τον μιλιταρισμό αιώνων. Οι δυνάμεις κατοχής τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ιαπωνία επέβλεψαν επίσης την «επανεκπαίδευση» των δύο κοινωνιών.

Δεν υπάρχει καμία προοπτική ότι ένας δυτικός συνασπισμός θα καταλάβει την αχανή σημερινή Ρωσία, φυσικά. Ταυτόχρονα, ένα έθνος συνηθισμένο σε μια μακρά αυτοκρατορική ιστορία και εμποτισμένο στον ρεβιζιονισμό της εποχής του Πούτιν είναι απίθανο να βρει τους πολιτιστικούς και πνευματικούς πόρους για να ξανασκεφτεί τις πιο αγαπημένες του εθνικές μυθολογίες. Θα χρειαζόταν κάτι τόσο βαθιά σοκαριστικό όσο η ήττα στην Ουκρανία για να αναγκαστούν οι Ρώσοι σε εθνικό απολογισμό τέτοιας κλίμακας.

Τραυματικό γεγονός

Η κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης ήταν ένα βαθιά τραυματικό γεγονός για όλους τους Ρώσους, αλλά είναι πλέον προφανές ότι αυτό το τραύμα δεν ήταν αρκετό για να προκαλέσει την απόρριψη της αυτοκρατορικής ταυτότητας της Ρωσίας. Αντίθετα, ο Πούτιν αναζωογόνησε επιδέξια τα αυτοκρατορικά αισθήματα για να δημιουργήσει λαϊκή υποστήριξη για την επεκτατική εξωτερική πολιτική του.

Προκειμένου να τερματιστεί ο κυρίαρχος κύκλος της ρωσικής αυτοκρατορικής επιθετικότητας, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία πρέπει να οδηγήσει σε ξεκάθαρη ήττα (κάτι που έχει επισημάνει πολλές φορές ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ στρατηγός ε.α. Λόιντ Οστιν). Νίκη της Ουκρανίας θα προκαλούσε σοκ στη ρωσική κοινωνία και θα ανάγκαζε τους Ρώσους να συμμετάσχουν σε μια καθυστερημένη ανάλυση της αυτοκρατορικής ταυτότητας της χώρας. Εάν η ήττα είναι αρκετά επώδυνη, θα μπορούσε να πυροδοτήσει θεμελιώδεις αλλαγές στη Ρωσία και να οδηγήσει σε ένα είδος σημαντικής εσωτερικής ανακάλυψης που δεν κατάφερε η «ψεύτικη» αυγή του 1991. Οτιδήποτε λιγότερο θα χρησιμεύσει απλώς ως μια προσωρινή παύση πριν από την επόμενη ρωσική εισβολή.

Πόσο πιθανή είναι μια νίκη της Ουκρανίας

Με την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία στον τέταρτο προς πέμπτο μήνα και δεδομένου ότι αντιμετωπίζει η Μόσχα σοβαρές στρατιωτικές αποτυχίες, υπάρχει μια ενδυναμωμένη και αξιοσημείωτη συζήτηση (μεταξύ κορυφαίων αναλυτών) για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια πιθανή ουκρανική νίκη. Ορισμένοι υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο Κίεβο έχουν ανακοινώσει την έντονη φιλοδοξία της Ουκρανίας να απελευθερώσει όλα τα εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας (η πιο δύσκολη περίπτωση).

Η αποδεδειγμένη ικανότητα του ουκρανικού στρατού να επικρατήσει των ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο της μάχης (Κίεβο-Σούμι-Χάρκοβο κ.λπ.) και η επιταχυνόμενη παράδοση βαρέων όπλων (ειδικά πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών) από τη Δύση μέσα στις επόμενες 3-4 εβδομάδες καθιστούν αυτόν τον στόχο της πλήρους απελευθέρωσης τουλάχιστον θεωρητικά εφικτό.

Ορισμένοι Δυτικοί ηγέτες ανησυχούν για τις συνέπειες μιας συνολικής ουκρανικής επικράτησης και ευνοούν την ιδέα μιας συμβιβαστικής ειρήνης. Πιο συγκεκριμένα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν (αν και ανέκρουσε πρύμναν) έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει να μην «ταπεινωθεί» ο Πούτιν! Οι υποστηρικτές του κατευνασμού αγνοούν το γεγονός ότι οποιαδήποτε διευθέτηση αφήνει τη Ρωσία στην κατοχή ουκρανικών εδαφών στα ανατολικά της χώρας (Ντόνετσκ-Λουκάνσκ) -που κατέχονται από το 2014- θα αποδυναμώσει τη διεθνή τάξη ασφαλείας και φυσικά θα ανταμείψει αποτελεσματικά τη Ρωσία για επιθετικότητα, αφήνοντας έτσι το έδαφος ανοικτό και διαθέσιμο για περαιτέρω πόλεμο ή και για κινεζική ενέργεια σε βάρος της Ταϊβάν.

Η συζήτηση για νίκη της Ουκρανίας είναι σίγουρα αισιόδοξη, αλλά σε καμία περίπτωση απίθανη. Η Μόσχα έχει ήδη υποστεί καταστροφικές απώλειες κατά τις πρώτες 110 ημέρες του πολέμου, με τις βρετανικές υπηρεσίες στρατιωτικών πληροφοριών στα μέσα Μαΐου να υπολογίζουν ότι η Ρωσία είχε χάσει περίπου το ένα τρίτο της δύναμης εισβολής της εν μέσω «συνεχώς υψηλών επιπέδων φθοράς». Η επιτυχία της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής σε μεγάλο βαθμό με σχετικά ξεπερασμένα πρώην σοβιετικά όπλα και ελαφρά αμυντικά δυτικά όπλα (αντιαρματικά και αντιαεροπορικά). Με πιο εξελιγμένα βαρέα όπλα να αρχίζουν σταδιακά να φθάνουν στην Ουκρανία σε σημαντικές ποσότητες, οι περαιτέρω ουκρανικές νίκες φαίνονται αρκετά πιθανές.

Υπάρχουν αρκετοί καλοί λόγοι για να επιδιωχθεί η πλήρης απελευθέρωση των ανατολικών ουκρανικών εδαφών. Για καθαρά ανθρωπιστικούς λόγους, τα εκατομμύρια των Ουκρανών που ζουν σε κατεχόμενες περιοχές της χώρας (Χερσώνα, Ζαπορίζια, Μαριούπολη κ.λπ.) αξίζουν να απελευθερωθούν από τη ρωσική κυριαρχία. Ο εξαναγκασμός των ρωσικών στρατευμάτων να υποχωρήσουν εξ ολοκλήρου από την Ουκρανία θα ήταν επίσης ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί ένας ακόμη γύρος επιθετικότητας μέσα στα επόμενα χρόνια.

Το κρίσιμο είναι ότι η απελευθέρωση της Ουκρανίας θα ήταν μια νίκη για το διεθνές δίκαιο που θα σήμαινε το τέλος της σχετικής ατιμωρησίας που απολάμβανε ο Πούτιν από τότε που επιτέθηκε για πρώτη φορά στην Ουκρανία το 2014 (και πιο πριν το 2008 στη Γεωργία). Αυτό το τελευταίο σημείο είναι θεμελιώδες εάν πρόκειται να εδραιωθεί μια διαρκής ειρήνη. Αλλά για να επικρατήσει το διεθνές δίκαιο, η Ρωσία πρέπει πρώτα να θεραπευτεί από τα ιμπεριαλιστικά της ένστικτα.

Ειδήσεις σήμερα