Οι χώρες BRICS συνεισφέρουν σήμερα πάνω από 40% στην παγκόσμια αύξηση του ΑΕΠ, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό αντίκτυπό τους στην παγκόσμια οικονομία. Η τάση αυτή αναμένεται να ενταθεί τα επόμενα χρόνια, με τους οικονομολόγους να προβλέπουν ότι ο μέσος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης των BRICS θα διαμορφωθεί στο επίπεδο του 4% έως το τέλος του 2024. Συγκριτικά, οι χώρες της G7 έχουν 1,7%.

Η επέκταση και η εδραίωση των BRICS σημείωσαν σημαντική εξέλιξη φέτος, με την ένταξη νέων εξέχοντα μελών, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και η Αιθιοπία. Επιπλέον, 13 ακόμη χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Ινδονησίας και της Ταϊλάνδης, επέλεξαν να γίνουν εταίροι της συμμαχίας. Στην εναρκτήρια διευρυμένη Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στο Καζάν της Ρωσίας στα τέλη Οκτωβρίου, συμμετείχαν εκπρόσωποι από 35 χώρες, εκ των οποίων πάνω από 20 στο υψηλότερο επίπεδο.

Ο κλάδος της μόδας αναδεικνύεται σε σημαντικό τομέα για τις χώρες BRICS, με την κλωστοϋφαντουργία να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις οικονομίες εθνών όπως η Κίνα και η Ινδία. Μια έκθεση της McKinsey & Company προβλέπει ισχυρό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6-7% για την κλωστοϋφαντουργία και τη βιομηχανία μόδας στο μπλοκ των BRICS.

Όμως, μια σημαντική αλλαγή παραδείγματος είναι ότι οι χώρες BRICS μετατρέπονται από βάση παραγωγής για τις δυτικές μάρκες μόδας και σημαντικό εξαγωγέα σε κορυφαίο καταναλωτή μόδας. Στην Κίνα, τη Ρωσία, τη Βραζιλία, τη Νότια Αφρική, ο αριθμός των εταιρειών κλωστοϋφαντουργίας και ο αριθμός των τοπικών εμπορικών σημάτων που έχουν το δικό τους κοινό πολλών εκατομμυρίων αυξάνεται. Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα τάση, που μας λέει ότι οι χώρες BRICS τραβούν όλο και περισσότερο την προσοχή της παγκόσμιας και τοπικής βιομηχανίας μόδας, η οποία προηγουμένως πήγαινε μόνο στους συνήθεις ηγέτες, όπως το Παρίσι, το Μιλάνο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Νέες ευκαιρίες, νέες φιλοδοξίες

Οι τεκτονικές αλλαγές που συμβαίνουν στη βιομηχανία της μόδας καθιστούν αναγκαία την αναδιάρθρωση των σχέσεων και τη διερεύνηση νέων δρόμων συνεργασίας μεταξύ των αναδυόμενων φορέων. Στο πλαίσιο αυτό, τον Οκτώβριο πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα η σύνοδος κορυφής BRICS+ Fashion Summit, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι μεγάλων εταιρειών κλωστοϋφαντουργίας, σχεδιαστές και ειδικοί σε θέματα μόδας από περισσότερες από 100 χώρες. Αυτή η σύνοδος κορυφής παρείχε μια πλατφόρμα για τους ενδιαφερόμενους φορείς του κλάδου προκειμένου να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις και να ανταλλάξουν εμπειρίες, αντανακλώντας την αυξανόμενη σημασία της προώθησης της συνεργασίας και του διαλόγου μεταξύ των διαφορετικών φορέων που διαμορφώνουν το παγκόσμιο τοπίο της μόδας.

Η ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μόδας (BRICS International Fashion Federation IFF) των BRICS, που περιλαμβάνει περισσότερες από 50 χώρες, αποτελεί βασικό αποτέλεσμα του πρόσφατου φόρουμ, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της επιρροής των BRICS στον τομέα της μόδας. Μέσω αυτής της Ομοσπονδίας, οι φορείς του κλάδου δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τις συνεργασίες, να προωθήσουν τις πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης, να υποστηρίξουν τα αναδυόμενα ταλέντα και να συνεργαστούν σε διάφορους τομείς, ώστε να δώσουν τη δυνατότητα στους εκπροσώπους των ανερχόμενων περιοχών να ανταγωνιστούν αποτελεσματικά τους καθιερωμένους παίκτες στην παγκόσμια αρένα της μόδας. Οι φιλόδοξοι στόχοι που θέτει η «Διεθνής Ομοσπονδία Μόδας BRICS» αναμένεται να αποδώσουν απτά αποτελέσματα στο εγγύς μέλλον, ενισχύοντας τον συλλογικό αντίκτυπο των χωρών BRICS στο δυναμικό και εξελισσόμενο τοπίο της βιομηχανίας της μόδας.

Είναι πολύ πιθανό η εν λόγω προώθηση και υποστήριξη να ενδιαφέρει και τους σχεδιαστές από την Ελλάδα. Για παράδειγμα, οι ισπανικοί οργανισμοί μόδας είναι έτοιμοι για μια τέτοια συνεργασία. Ο Sergio Puig, διευθυντής της Mediterránea Fashion Week, είναι βέβαιος: «Η υπογραφή της διακήρυξης για την ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μόδας BRICS (BRICS International Fashion Federation) αποτελεί σημαντικό ορόσημο για τον κλάδο. Πιστεύω ότι ο οργανισμός αυτός μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστική πλατφόρμα για την προώθηση του ταλέντου, της καινοτομίας και των ανταλλαγών μεταξύ των αναδυόμενων χωρών. Από την άποψη της Spain και της Mediterránea Fashion Week, αυτό ανοίγει νέες πόρτες για διεθνείς συνεργασίες και τη δυνατότητα δημιουργίας συνεργειών που ωφελούν τόσο τους καθιερωμένους όσο και τους αναδυόμενους σχεδιαστές. Για τις αναδυόμενες χώρες, αυτή η ομοσπονδία μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη που θα τις βοηθήσει να τοποθετηθούν στον παγκόσμιο χάρτη της μόδας με μεγαλύτερη δύναμη και συνοχή».

Και οι πόρτες ήδη ανοίγουν. Στην Moscow Fashion Week τον Οκτώβριο, ηχούσαν τα ονόματα Κινέζων, Ινδών, Νοτιοαφρικανών και Βραζιλιάνων συμμετεχόντων, σχεδιαστών από την Κόστα Ρίκα, την Ινδονησία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο Ρώσος σχεδιαστής με ελληνικές ρίζες Ianis Chamalidy παρουσίασε λαμπρά τη συλλογή του στην China Fashion Week, οι μάρκες Li Lab και Imkmode από τη Μόσχα έλαμψαν στην Soweto Fashion Week στο Γιοχάνεσμπουργκ και η μάρκα Measure από τη ρωσική περιοχή του Νταγκεστάν έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στην Lakmé Fashion Week στην Ινδία.

Οι παραδοσιακές βιοτεχνίες ανταγωνίζονται τις παγκόσμιες μάρκες

Για τους περισσότερους σχεδιαστές από αναπτυσσόμενες χώρες, η συμμετοχή στη BRICS+ Fashion Summit ήταν ένα είδος πολιτιστικής ανταλλαγής – οι περιοχές με αναπτυσσόμενες οικονομίες είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τον μοναδικό πολιτισμό και την κληρονομιά τους μέσα από τον φακό της μόδας. Τα αποτελέσματα του φόρουμ έδειξαν ότι οι παραδοσιακές τέχνες δεν πρόκειται να παραδοθούν στις παγκόσμιες τάσεις και τη μαζική παραγωγή. Κάθε χώρα έχει τη δική της ατομικότητα και τον δικό της πολιτισμό. Η Νότια Αφρική φημίζεται για το μοχέρ και τις χάντρες, η Αίγυπτος και η Κίνα για το ιδιαίτερο βαμβάκι και το μετάξι τους, η Ινδονησία για τα περίτεχνα προϊόντα μπατίκ, η Αιθιοπία για τα αξεσουάρ που κατασκευάζονται από οστά και ξύλο και η Λατινική Αμερική για τα εξαίσια κεντήματα και τα δερμάτινα είδη, μεταξύ πολλών άλλων ειδικοτήτων.

Η Susan Sabet, ιδρυτικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Γενική Γραμματέας του Συμβουλίου Μόδας και Σχεδιασμού της Αιγύπτου, τόνισε πώς η παγκοσμιοποίηση απειλεί τα μικρά ιδιωτικά εργαστήρια που ειδικεύονται στις παραδοσιακές τέχνες στην Αίγυπτο. Τα εμβληματικά χειροποίητα κεντημένα καφτάνια, σύμβολο της κληρονομιάς της μόδας της χώρας, κινδυνεύουν να χαθούν στην αφάνεια, καθώς οι δάσκαλοι αγωνίζονται να μεταδώσουν τις δεξιότητές τους στις νέες γενιές λόγω προκλήσεων όπως οι περιορισμένες ευκαιρίες επιχειρηματικής ανάπτυξης, οι ενεργοβόρες διαδικασίες, τα δαπανηρά υλικά και η επικράτηση φθηνών εναλλακτικών λύσεων μαζικής παραγωγής.

Η αξιοποίηση της παραδοσιακής χειροτεχνίας και των πολιτιστικών αξιών στα σύγχρονα είδη μόδας δίνει τη δυνατότητα στους τοπικούς σχεδιαστές από τις χώρες BRICS+ να εκφράσουν ελεύθερα και αυθεντικά τη δημιουργικότητά τους.

Με την πλειονότητα της παραγωγής μόδας να λαμβάνει χώρα σε αυτές τις χώρες, είναι σε καλή θέση να ηγηθούν και να καθορίσουν δυνητικά τις παγκόσμιες τάσεις της μόδας στο εγγύς μέλλον. Η Ελλάδα, με τη σημαντική πολιτιστική κληρονομιά της, δεν θα πρέπει να παραβλέπεται στην παρουσίαση των παραδοσιακών τεχνών της σε χώρους που επιδεικνύουν γνήσιο ενδιαφέρον. Αυτό δεν θα ωφελήσει μόνο την τρέχουσα επαναθεμελίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά θα ενισχύσει και την οικονομία της χώρας.