Αυτή δεν ήταν μια αναγκαστική απόφαση, αλλά μια επιλογή. Γιατί; Επειδή η Ρωσία ελπίζει ότι η κατάσταση στη Μολδαβία (στην οποία ανήκει η Υπερδνειστερία και με την οποία είναι στενά συνδεδεμένη) θα αυξήσει τη φτώχεια και τη δυστυχία και θα κάνει τους ψηφοφόρους να κατηγορήσουν τη φιλοδυτική κυβέρνηση της προέδρου, Μάγια Σάντου. Οι βουλευτικές εκλογές του φθινοπώρου θα δώσουν στους Μολδαβούς την ευκαιρία να αποφασίσουν ποιον θα κατηγορήσουν για τα δεινά τους.
Η Ρωσία για πολλά χρόνια προμήθευε αέριο την περιοχή της Υπερδνειστερίας χωρίς πληρωμή, το οποίο χρησιμοποιείτο με σκοπό την παραγωγή ενέργειας για κατανάλωση στη Μολδαβία. Αλλά με την έλευση του 2025, όταν η Μόσχα «έκλεισε τις κάνουλες», οι ρόλοι αντιστράφηκαν. Η Μολδαβία αγοράζει προμήθειες από τις αγορές, ειδικά από τη γειτονική Ρουμανία, ενώ η περιοχή της Υπερδνειστερίας αγωνίζεται να παραμείνει ζεστή. Και όλα αυτά έχουν κόστος, καθώς η Μολδαβία πρέπει να πληρώσει περισσότερα για εναλλακτικές προμήθειες.
Και αυτό είναι πραγματικά το ζητούμενο – οι ισχυρισμοί της Ρωσίας για απλήρωτο χρέος της Μολδαβίας είναι υπερβολικά διογκωμένοι. Από τις 10 Ιανουαρίου οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν αυξηθεί κατά περίπου 70%. Αυτό έχει αυξήσει την οικονομική επιβάρυνση του πληθυσμού, όπου η αύξηση των τιμών είναι το κύριο μέλημα. Επηρεάζει δυσανάλογα τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.
Ενώ η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει ένα σύστημα αποζημίωσης, περίπου το 30% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας. Με τη διακοπή φυσικού αερίου δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία προσπαθεί να νικήσει τη Μολδαβία και τον λαό της (το 2022, η Μόσχα μείωσε τις παραδόσεις φυσικού αερίου στη Μολδαβία περισσότερο από το μισό), αλλά μπορεί να είναι η τελευταία.
Η Μολδαβία εξαρτιόταν κάποτε από το ρωσικό αέριο, αλλά πήρε το μάθημά της και αποσυνδέθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον ενεργειακό εφοδιασμό του Κρεμλίνου. Ανεξάρτητα από την τρέχουσα κρίση, το συμβόλαιο της Μολδαβίας με την Gazprom λήγει τον Σεπτέμβριο του 2026 και αν τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα παραμείνουν στην εξουσία, πιθανότατα θα τερματίσουν τη συμφωνία.
Η Μολδαβία βασίζεται πλέον σε μεγάλο βαθμό στις καθημερινές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρουμανία, που συμπληρώνονται από περιορισμένη τοπική παραγωγή και αυξανόμενη συνεισφορά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (10%-15%). Αυτή η αλλαγή βοήθησε στην αποφυγή κρίσης.
Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στην Υπερδνειστερία. Χωρίς παροχή φυσικού αερίου, το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας MGRES πέρασε στον άνθρακα. Για την εξοικονόμηση πόρων, τα δημόσια ιδρύματα έχουν αποσυνδεθεί από τα συστήματα θέρμανσης, έχουν εφαρμοστεί κυλιόμενες διακοπές ρεύματος, οι δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και των νοσοκομείων, λειτουργούν με μειωμένο τρόπο και τα σχολεία έχουν παρατείνει τις αργίες. Παράλληλα, οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 43% και οι εξαγωγές κατά 60%, καθώς η παραγωγή είτε διακόπηκε είτε μειώθηκε.
Εάν η ενεργειακή κρίση επιδεινωθεί, ενδέχεται να υπάρξει εισροή κατοίκων της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία, δημιουργώντας ανθρωπιστική κρίση. Πάνω από το 90% των κατοίκων της Υπερδνειστερίας είναι Μολδαβοί πολίτες. Ο ενεργειακός εκβιασμός της Ρωσίας είναι μέρος της ευρύτερης γεωπολιτικής στρατηγικής της για την αποσταθεροποίηση της Μολδαβίας και την επιρροή τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής πολιτικής της.
Από τότε που ξεκίνησε τον πόλεμο πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, η Μόσχα έχει εντείνει τον υβριδικό πόλεμο κατά της Μολδαβίας μέσω της κατασκοπευτικής υπηρεσίας FSB και περιλαμβάνει εκστρατείες παραπληροφόρησης πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, παρεμβάσεις στις προεδρικές εκλογές και προσπάθειες υπονόμευσης του δημοψηφίσματος της Ε.Ε.