Μία μελέτη του αστροφυσικού και ερευνητή τέχνης Ντόναλντ Όλσον από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, που δημοσιεύτηκε το 2003, χρονολογεί την εικόνα με ακρίβεια, με βάση αστρονομικούς υπολογισμούς και σεληνιακούς χάρτες. Ο Όλσον επαλήθευσε την ώρα και τον τόπο δημιουργίας του έργου, χρησιμοποιώντας προσωπικές επιστολές του ζωγράφου. Τελικά, συμπέρανε ότι ο Βαν Γκογκ απαθανάτισε το περιβάλλον του, σαν να απαθανάτιζε ένα στιγμιότυπο με κάμερα.

Οι συγγραφείς μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο εξειδικευμένο περιοδικό PNAS, με αφορμή τα νέα αυτά στοιχεία που παρείχε ο Όλσον, είδαν «με άλλο μάτι» περισσότερους πίνακες εκείνης της περιόδου και τα κοινά που είχαν μεταξύ τους οι τεχνοτροπίες που χρησιμοποιούσαν. Οι καλλιτέχνες του 19ου αιώνα που έγιναν γνωστοί ως «ιμπρεσιονιστές» είχαν ως χαρακτηριστικό τους τη…θολούρα και το ανακάτεμα περιγραμμάτων και χρωμάτων. Μήπως, όμως, το χαρακτηριστικό αυτό δεν ήταν απλώς μία στυλιστική επιλογή, αλλά απεικόνιζε «ρεαλιστικά» αυτό που βλέπανε μπροστά τους οι καλλιτέχνες;

Η μελέτη

Οι ειδικοί εξέτασαν αλλαγές στο στυλ και το χρώμα σε σχεδόν 100 πίνακες διαφόρων ιμπρεσιονιστών και προ-ιμπρεσιονιστών ζωγράφων, όπως του Βρετανού Γουίλιαμ Τέρνερ και του Γάλλου Κλοντ Μονέ. Και οι δύο ζούσαν στη Δυτική Ευρώπη την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης και, παράλληλα με την καλλιτεχνική τους ανάπτυξη, η βιομηχανική κοινωνία και η ατμοσφαιρική ρύπανση άρχισαν επίσης. Ο ουρανός στους πίνακες των καλλιτεχνών γινόταν, κατ’ επέκταση, όλο και πιο συννεφιασμένος, παρατηρούν οι επιστήμονες.

Η πρώιμη βιομηχανική επανάσταση τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα, ο οποίος συνήθως περιέχει 1 έως 5 τοις εκατό θείο. Οι συγγραφείς της έρευνας, λοιπόν, έλαβαν υπόψη τους τις ιστορικές εκτιμήσεις των ετήσιων εκπομπών SO ₂  (διοξειδίου του θείου) από μια άλλη μελέτη. Στη συνέχεια, συνέκριναν τα έργα και το πόσο «θολός» εμφανιζόταν σε αυτά ο ουρανός  με τα ιστορικά δεδομένα γα τις  εκπομπές διοξειδίου του θείου, καθώς και με το έτος δημοσίευσης του κάθε έργου.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η ατμοσφαιρική ρύπανση στον τόπο δημιουργίας του κάθε έργου είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στο πώς απεικονιζόταν σε αυτό π.χ. ο ουρανός, απ’ ό,τι το έτος που είχε δημιουργηθεί ο πίνακας και κατ’ επέκταση το «καλλιτεχνικό ρεύμα» στο οποίο ανήκε ο δημιουργός τους.

Το συμπέρασμά τους: Ότι το  καλλιτεχνικό πέρασμα από τα ευκρινή στα θολά περιγράμματα και από τη ρεαλιστική στην ιμπρεσιονιστική αναπαράσταση, πηγάζει κυρίως από την αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση στη βιομηχανική δυτική Ευρώπη. Εξακολουθούν να είναι ιμπρεσιονιστές οι Μονέ και Σία; Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης, η τέχνη τους περιέχει επίσης τουλάχιστον στοιχεία…«μολυσμένου ρεαλισμού».

Ειδήσεις σήμερα

Κρήτη: «Σεισμός» από την αποφυλάκιση του παιδεραστή που βίασε 36 αγόρια – «Είναι αμετανόητος, δεν έχει δείξει μεταμέλεια» [βίντεο]

Θεσσαλονίκη: «Συγγνώμη, δεν άντεχα τα ψυχολογικά της μητέρας μου» – Το σημείωμα του 34χρονου μητροκτόνου, την πυροβόλησε εξ’ επαφής

Τσελέντης: Απαντά για το πρωταπριλιάτικο αστείο για την Σαντορίνη – «Πόσο χαζός πρέπει να είσαι για να πιστέψεις;»